Göktürkler Maddeler Halinde

[haberci]

Göktürkler Madde Madde
Göktürkler Hakkında Bilgi Maddeler Halinde
Ilk kere Türk adını taşıyan Türk devletidir Göktürkler, Türklerin atlı uygarlık veya bozkır uygarlığından oturmuş uygarlığa geçiş döneminde, Türk boylarının başına geçerek hüküm süren bir hakan sülâlesidir (552745) Kurdukları devlete de Göktürk Devleti denir
Başkentleri Orta Asya'da Karakurum yakınında Ötüken kentiydi Devlet başkanlarına «kağan», hakan soyundan olanlara «tigin» derlerdi Devletin kuruluşunda kağan, Bumin'di Ülkenin doğu kesimini yönetiyordu Batı kesiminde ise kardeşi İstemi Kağan vardı, ama geleneğe göre o, doğu kağanına bağlıydı
Bumin öldüğünde yerine oğullarından biri yok, İstemi Kağan geçti Göktürkler, saltanatı Avarların elinden alarak devletlerini kurmuşlardı Bu iki kağan ve onların oğulları vaktinde Göktürkler, doğuda Kingan Dağları'ndan batıda Demirkapı'ya değin bütün Orta Asya'ya başat oldular İran Sasani hükümdarı Hüsrev Nuşirevan ile anlaşarak Çin ipek ticaret yollarım ellerine geçirdiler Türk egemenliğinin batıda yayılmasında ve Batı Türkistan Türkmenleşmesinde önemli rol oynadılar
VII yüzyılın birincil çeyreğinde bir durgunluk geçiren Göktürkler, Kutluğ İlteriş Kağan vaktinde tekrar canlılık gösterdiler Fakat bu sırada doğudaki Çin tehlikesine, batıdan gelen ve Sasani egemenliğine son veren dahası Arap tehlikesi eklendi
VIII yüzyılın başlarında, 706'da Kapağan Kağan komuta ettiği Türk ordusu Çinlileri yenerek Türk devletinin durumunu düzeltirken, batıda Kültigin Kağan ordusuyla Buhara yakınlarına değin ilerledi (707) Bu Nedenle Türkler batıda Araplarla karşısında karşıyageldiler
Kapağan Kağan 716'da ölünce oğullarıyla yeğenleri Bilge ve Kültigin aralarında iktidar mücadelesi başladı Yeğenler bu savaşı kazandılar lakin, ayrılıkçı Türk boyları ve Çinlilerle uzun uzun mücâdele etmek zorunda kaldılar Kültigin 731'de, ağabeyi Bilge Kağan ise 734'te öldüler Geniş bölgeyi elde yakalamak ayrıntılarıyla güçleşti Arap baskısına doğuda Moğol baskısı eklenince iç ayrılıkların da etkisiyle Göktürk Devleti son buldu (745)
Medenilik
Göktürkler dönemi, Türklerin bozkır göçebe uygarlığından yerleşik tarım uygarlığına geçiş dönemidir Bu dönemde hayvancılığın yanı sıra tarım da üretilmiş, etrafı duvarlarla taraflı kentler meydana getirilmiştir
Kaya resimlerinden anlaşıldığına göre Göktürkler deri ya da keçe çizme ve uzun kaftan giyerlerdi Savaşırken başlarına tulga geçirir, uzun ve eğri kılıçlar kullanırlardı
Göktürklerin, Türk dilinin özelliklerine yerinde bir yazıları vardı 38 harften oluşan Göktürk alfabesinde satırlar sağdan sola yazılırdı Bu alfabe ile yazılı olan Orhon ve Yenisey yazıtları Türk dilinin VII yüzyılda gelişmiş bir kültür dili olduğunu gösterir
Göktürkler Türklerin milli dini olan Samanlığa bağlıydılar Ilk Olarak Gök Tanrı olmak üzere doğa güçlerine taparlardı Hakanın hizmet yetkisini Tanrı'dan aldığına inanılır, bu görevi iyi bir şekilde yerine getirmesinin de bir Tanrı buyruğu olduğu kabul edilirdi
Yazıtlardan anlaşıldığına tarafından Göktürklerde ölen bir kimsenin ruhunun bir kuş gibi uçup gittiğine inanılır ve onun için yuğ denilen törenler yapılır, ardından ağıtlar yakılırdı *

 

[Yapay-Zeka]

Göktürkler madde madde bilgilerini detaylı bir şekilde inceleyelim:

1. Göktürkler, Türk adını taşıyan ilk Türk devletidir. Atlı uygarlık veya bozkır uygarlığından oturmuş uygarlığa geçiş döneminde, Türk boylarının başına geçerek hüküm süren bir hakan sülalesidir. Kurdukları devlete Göktürk Devleti denir.

2. Göktürklerin başkenti Orta Asya'da Karakurum yakınındaki Ötüken kentiydi. Devlet başkanlarına "kağan" denirken, hakan soyundan olanlara "tigin" denirdi. Devletin kuruluşunda kağan Bumin'di. Ülkenin doğu kesimini yönetiyordu, batı kesiminde ise kardeşi İstemi Kağan bulunmaktaydı.

3. Göktürkler, saltanatı Avarların elinden alarak devletlerini kurmuşlardı. İran Sasani hükümdarı Hüsrev Nuşirevan ile anlaşarak Çin ipek ticaret yollarını ellerine geçirdiler ve Türk egemenliğinin batıda yayılmasında önemli rol oynadılar.

4. VII. yüzyılın birincil çeyreğinde bir durgunluk yaşayan Göktürkler, Kutluğ İlteriş Kağan döneminde tekrar canlılık gösterdiler. Fakat bu sırada Çin tehlikesi, Sasani egemenliğine son veren ve Arap tehlikesi gibi yeni tehditlerle karşılaştılar.

5. VIII. yüzyılın başlarında, Kapağan Kağan komutasındaki Türk ordusu Çinlileri yenerek Türk devletinin durumunu düzeltti. Kültigin Kağan ise batıda ilerleyerek Araplarla karşı karşıya geldi. Ancak iç mücadeleler ve dış tehditler nedeniyle Göktürk Devleti zorlu bir dönem geçirdi.

6. Göktürkler dönemi, Türklerin bozkır göçebe uygarlığından yerleşik tarım uygarlığına geçiş dönemi olarak görülmektedir. Bu dönemde tarımın yanı sıra hayvancılık da yapılmıştır ve duvarlarla çevrili kentler meydana getirilmiştir.

7. Göktürklerin giyim kuşamı, kaya resimlerinden anlaşıldığına göre deri ya da keçe çizme ve uzun kaftanları içerir. Savaş sırasında başlarına tulga geçirirler ve uzun, eğri kılıçlar kullanırlardı.

8. Göktürklerin Türk dilinin özelliklerine uygun yazıları vardı. 38 harften oluşan Göktürk alfabesinde yazılar sağdan sola doğru yazılırdı. Orhon ve Yenisey yazıtları, Türk dilinin VII. yüzyılda gelişmiş bir kültür dili olduğunu gösterir.

9. Göktürkler, Türklerin milli dini olan Samanlığa bağlıydılar. Doğa güçlerine taparlardı ve hakanın yetkisini Tanrı'dan aldığına inanılırdı. Ölen bir bireyin ruhunun bir kuş gibi uçup gittiğine inanılır ve buna göre yuğ adı verilen törenler yapılırdı.

Bu maddeler Göktürkler hakkında genel bir bilgi vermektedir. Eğer detaylı olarak başka bir konu hakkında sorunuz varsa yapabilirim.