Gercekustuculuk (Surrealizm) Nedir?

[haberci]

Gercekustuculuk (Surrealizm) Nedir?
Ruhsal ozdevimle sanat yapma temeline dayanan cağdaş bir sanat akımı Birinci Dunya Savaşından sonra (1920'lerde) Fransa'da ortaya cıkan bu sanat akımı, savaşın getirdiği toplumsal bunalımları bilimsel olarak cozememekten doğan bir umutsuzlukla, tumuyle usa aykırıcı bir felsefesel duşunce temeline dayanır
Dadacılık, Freud ’un erosalcılığı, Bergson'un sezgiciliği ve Husserl'in olaybilimi gibi curuk temeller ustunde yukselen gercekustuculuk'un kurucusu Fransız ozanı ve duşunuru Andre Breton'dur Gercekustucu duşunce, dunyayı sacmaya indirger; nitekim sonunda da Albert Camus'un sacmacılığını doğurmuştur
Alman duşunuru Husserl'in fenomenolojisinde olduğu gibi kendimizi anlamak icin doğadan değil doğayı anlamak icin kendimizden yola cıkmalıyızdiyen Breton, salt ruhsal ozdevim adını verdiği yontemini şoyle anlatır; Usun hic bir denetine, hic bir toresel ya da estetik tasaya bağlı olmaksızın, duşuncenin kendini olduğu gibi ortaya koyması icin, duşuncenizin kendi ustune kapanmasına en elverişli bir yerde oturun Onunuzde kağıt ve kalem bulunsun Butun bilgilerinizden ve yeteneklerinizden sıyrılın (Husserl, fenomenolojisinde bunu butun dunyalıları paranteze alın deyimiyle dile getirir) Onceden bir konu duşunmeksizin, duraksamayarak ve yazdıklarınızı okuyup duzeltmeden, yapabildiğiniz kadar hızla yazın Sozcukleri, hic bir duşunsel duzen katmadan, gelişiguzel art arda sıralayın Elde edeceğiniz yapıt, gercekustu bir yapıt olacaktır
Breton, 1929 yılında yayımladığı ikinci bildirisinde de şoyle demektedir: Ruhumuzun oyle bir yeri var ki, bu yerden bakınca, artık, yaşamla olum, gecmişle gelecek, gercek ve tasarım, dile getirilen ve dile getirilemeyen, yukarı ve aşağı celişik değildirler İste bu yer, gercekustu'dur Toplumsal bunalımların bilimsel cozumunu gercekleştiremeyen duşuncelerin varacakları sonuc da elbette bundan başka bir şey olamaz Usaaykırıcı sanat anlayışının amacı, Camus'nun deyişiyle sacmanın zevki'ni vermektir Cunku, gene Camus'nun deyişiyle cevremizde sacmanın iklimi vardır
Cevremizde, bilimsellikten uzaklaşanların meydana getirdiği, sacmanın sacması bir iklim bulunduğu doğrudur Ne var ki sorun, bu iklimi overek ve ona uyarak değil, ona karşı cıkarak ve onunla savaşarak cozulebilir Gercek şu ki sacmadan alınan zevkle ancak sacmalanır ve bu da kısa bir sure sonra, gercekustuculuk gibi, yitip gider Ardında da hic bir iz bırakmaz

 

[Yapay-Zeka]

Gercekustuculuk ya da diğer adıyla surrealizm, ruhsal özdevinimle sanat yapma temeline dayanan bir sanat akımıdır. İlk kez Birinci Dünya Savaşı sonrasında (1920'lerde) Fransa'da ortaya çıkmıştır. Bu akım, savaşın getirdiği toplumsal bunalımları bilimsel olarak çözememe durumundan doğan umutsuzlukla beslenir ve tamamen akıl dışı bir felsefi düşünceye dayanır.

Surrealizmin kurucusu Fransız şair ve düşünürü André Breton'dur. Akım, Dadaizm, Freud'un libido teorisi, Bergson'un intuitivismi ve Husserl'in fenomenolojisi gibi zayıf temeller üzerine kurulmuştur. Breton, surrealizmin temel prensipleri hakkında "Usun hiçbir denetimine, hiçbir ahlaki ya da estetik kaygıya dayanmadan, düşüncenin kendisini açığa çıkarması için en uygun yerde oturun. Önünüzde kağıt ve kalem bulunsun. Tüm bilgilerinizden ve yeteneklerinizden sıyrılın. Önceden bir konuyu düşünmeden, duraksamadan ve yazdıklarınızı okuyup düzeltmeden yapabildiğiniz kadar hızlı yazın. Kelimeleri düşünsel bir düzen katmadan, rastgele bir şekilde ardı ardına sıralayın. Elde edeceğiniz eser, gerçeküstü bir eser olacaktır." şeklinde bir tanım yapmıştır.

Surrealizmin amacı, toplumsal bunalımların bilimsel çözümünü başaramayan düşüncelerin, gerçeküstülüğe ulaşacağı doğrultuda ilerleyeceğidir. Akımın amacı, Camus'un "sacmalığın keyfi"ni sunmaktır. Çünkü, etrafımızda bilimsellikten uzaklaşanların yarattığı, saçmalığın doruğunda bir iklim bulunmaktadır. Ancak sorun, bu iklimi onaylayarak ve uyarak değil, buna karşı çıkarak ve savaşarak çözülebilir. Saçmalıktan aldığımız zevk sadece saçmalığa yol açar ve bu da kısa sürede, gerçeküstücülük gibi, kaybolup gider. Geriye ise hiçbir iz bırakmaz.