Gecmişten Gunumuze Pusula

[haberci]

Pusulanın tarihi
Pusulanın tarihcesi
Mıknatısın kutupluluğunun ve yerin mıknatısa uyguladığı yonlendirme etkisinin ilk ayrımına varanların Cinliler olduğu sanılmaktadır Cinliler, bu ozellikleri 1100 yılına doğru kullanmışlardır Pusuladan yararlanmayı Cinlilerden oğrenen Araplar oğrendiklerini Avrupalılara da aktarmışlardır Boylece pusula XII yy'ın sonundan başlayarak Avrupada da kullanılmaya başlamıştır
Fransa'da pusuladan ilk olarak 1200'de soz edilmeye başlandı Bunu, 1207'de İngiltere ve 1213'te İzlanda izledi O zamanlar pusulanın ilkel bir yapısı vardı İlk onemli gelişmeyi gercekleştiren Pierre de Maricourt oldu (1269) İğneyi bir mile gecirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun icine yerleştirdi Mıknatıslı pusula, yerin mıknatıssal alanı ile calışarak yon gosterir
Kerteriz (Acıklık) pusulası
Manyetik guney acısını (acıklık) belirlemek icin herhangi bir gok cisminden kerteriz almaya yarayan ve kaptan koprusunun acık bir noktasına yerleştirilen bir pinulle donatışmış buyuk pusula
Asma pusula
Gemilerin seyir kamaraları ile suvari ve ikinci kaptan kamaralarının kemerlerine başaşağı olarak asılan ozel pusula Suvari ve ikinci kaptanın dinlenirken gemi rotasını kontrol etmesini sağlar
Elektromanyetik pusula
Ucaklarda kullanılan manyetik pusula
Hareketli donanımı bir eksen cevresinde donen ve aygıttan bağımsız bir manyetik alanın etkisindeki bir mıknatıstan oluşan, elektro manyetik olcu aygıtı Pouilletin tasarladığı ve Gaugainin geliştirdiği tanjant pusulasında, yer manyetik alanıyla icinden olculecek akımın gectiği sabit bir bobinin yarattığı alanın bileşkesinin etkisindeki mıknatıslaşmış iğne tanjantı bu akımla, orantılı bir acı kadar sapar
Aynı şekilde sinus pusulası da vardır
Duman (Dumenci) pusulası
Serdumenin verilen rota acısından ayrılmaması icin dumen dolabının uzerine yerleştirilmiş pusula
Filika pusulası
Kucuk teknelerde ve filikalarda kullanılan, kararlılığı yuksek kucuk pusula
Sıvılı pusula
Gemilerde kullanılan sıvılı bir pusula
Pusula kartının salınımlarını azaltmak icin kabında alkol ve su karışımı bulunan pusula
Sıvılı pusula bir sakıncayı ortadan kaldırır Manyetik donanımı, sualkol karışımı bir sıvı icinde yuzen şamandıralara bağlı iki buyuk mıknatıstan meydana gelir Bu şamandıralar pusulanın ağırlığını hafifletir ve mil uzerindeki pusula mihverinin surtunmesini azaltır Celik gemiler yerin manyetik alanının yeğinliğini ve yonunu buyuk olcude değiştirir Bundan dolayı belirli yonlerde pusulayı kimi kez kullanılamaz hale getiren onemli sapmalar ortaya cıkar Geminin demir kısımlarının etkisi pusulanın yakınına uygun bicimde yerleştirilen denkleştiricilerle giderilir Surekli manyetiklik, mıknatıslarla gecersiz hale getirilir, gecici manyetiklik ise yumuşak duşey demirlerle (bilyeler ve flinder cubukları) gecersiz hale getirilir
Cayroskop pusulası
Cayroskopun mekanik kararlılığına gore duzenlenmiş ve bu nedenle manyetik etkilere karşı duyarsız olan pusula
Ağırlık merkezinden asılan ve elektrik yardımıyla buyuk hızla dondurulen bir cayroskoptan meydana gelir Başka bir duzenek olmaksızın, ekseni donmeye başladığı anda yoneltildiği bir yıldızın hareketini izler Bir karşı ağırlık sistemi bu yatay ekseni yerinde tutar ve bir sonumleme sistemi bu eksenin coğrafi kuzey doğrultusundan ayrılmasını onler Duzelticiler, geminin enlemini, hızını ve ceşitli hareketlerden kaynaklanan ivmeleri goz onunde bulundurmayı sağlar Yineleyiciler, dumen kamarasına, kaptan koprusunun iki yanına yerleştirilir ve radyogonyometre, radar vb ile donatılır
Yavru pusula
Cayropusulanın hareketlerini bir senkron motor sistemiyle izleyen ve bir pusula gibi yon gosteren aygıt
Kerteriz almak icin geminin sancakiskele alabandalarına yakın kopru ustlerine olduğu gibi geminin yeke dairesine, harita kamarasına ve kimi kez de kaptan kamarasına yerleştirilir
Kadranlı pusula
Bir kutu icine yerleştirilen ve aygıtı yonlendirerek istendiğinde saati oğrenmeyi sağlayan kucuk guneş saati