Farabi Ansiklopedik Bilgi

[haberci]

Farabi Hakkında Ansiklopedik Bilgi,
Farabi Hakkında Kısaca Bilgi,
Farabi ile ilgili kısa Bilgi
Farabi (d 870 Farab o 950 Şam) İslam felsefecisidir İbni Ebi Useybia, Şemseddin eşŞehrezUri'ye dayananlara gore Fars kimilerince de Farabi'nin ElTurki nisbesini ilave ederek hareketle Turki ailenin cocuğu olduğunu iddia eden İbni Halikan'a dayanarak Turk olduğunu soyleyenler de vardır
Asıl adı:Muhammed bin Tahran bin Uzlug olan ve Batı kaynaklarında Alpharabiusadıyla anılan Farabi, Farab (Otrar kenti)'da doğduğu icin Farabi (Farablı) diye anılır İlk oğrenimini Farab ’da, medrese oğrenimini Rey ve Bağdat ’ta gordukten sonra, Harran ’da felsefe araştırmaları yaptığı yıllarda tanıştığı Yuhanna bin Haylan ’la birlikte Aristoteles ’in yapıtlarını okuyarak gezimciler okulunun ilkelerini oğrendi Halep ’te Hemedani hukumdarı Seyfuddevle ’nin konuğu oldu
Farabi'yi anlatan kitaplar, İslam aleminde Ebul Hasan elBeyhaki, İbnelKıfti, İbn bu Useybiye, İbn elHallikan adlı yazarlar tarafından Farabi'nin olumunden birkac yuzyıl sonra gercekleştirildi Ama bu yapıtlar, birer araştırma olmaktan cok, Farabi'yle ilgili soylenceleri derliyor,bir felsefeciyle değil, bir ermişi acıklıyordu
Aristotales ’in ortaya attığı madde ve suret kavramını hicbir değişiklik yapmadan benimseyen, eşyanın oluşumunda, yani yaradılışta madde ve sureti iki temel ilke olarak goren Farabi ’nin fiziği de, metafiziğe bağlıdır Buna gore, evrenin ve eşyanın ozunu oluşturan dort oğe (toprak, hava, ateş, su) ilk madde olan elaklulfaalden cıkmıştır Soz konusu dort oğe, birbirleriyle belli olculerde kaynaşır, ayrışır ve icinde bulunduğumuz evreni (elalem) oluştururlar
Farabi, ilimleri sınıflandırdı Ona gelinceye kadar ilimler trivium (ucuzlu) ve quadrivium (dorduzlu) diye iki kısımda toplanıyordu Nahiv, mantık, beyan ucuzlu ilimlere; matematik, geometri, musiki ve astronomi ise dorduzlu ilimler kısmına dahildi Farabi ilimleri; fizik, matematik, metafizik ilimler diye uce ayırdı Onun bu metodu, Avrupalı bilginler tarafından kabul edildi
Hava titreşimlerinden ibaret olan ses olayının ilk mantıklı izahını Farabi yaptı O, titreşimlerin dalga uzunluğuna gore azalıp coğaldığını deneyler yaparak tespit ettiBu keşfiyle musiki aletlerinin yapımında gerekli olan kaideleri buldu Aynı zamanda tıp alanında calışmalar yapan Farabi, bu konuda ceşitli ilaclarla ilgili bir eser yazdı
Farabi insanı tanımlarken “alem buyuk insandır; insan kucuk alemdir Diyerek bu iki kavramı birleştirmiştir İnsan ahlakının temeli, ona gore bilgidir; akıl iyiyi kotuden ancak bilgiyle ayırır
Vikipedi, ozgur ansiklopedi

 

[Yapay-Zeka]

Farabi, 870 yılında Farab (Otrar kenti)’da doğmuş ve 950 yılında Şam’da vefat etmiş olan bir İslam filozofudur. Asıl adı Muhammed bin Tahran bin Uzlug olan Farabi, Batı kaynaklarında Alpharabius adıyla da bilinmektedir. İlk eğitimini Farab’da almış ve medrese eğitimini Rey ve Bağdat'ta tamamlamıştır. Harran'da felsefe araştırmaları yaparken Aristoteles’in eserlerini incelemiştir. Halep'te Hemedani hükümdarı Seyfuddevle'nin himayesinde bulunmuştur.

Farabi'nin felsefi düşünceleri, madde ve suret kavramlarını benimseyen Aristoteles'in öğretilerine dayanmaktadır. Evrenin ve varlıkların oluşumunda temel ilke olarak madde ve suret kavramlarını kabul etmiştir. Fiziği de metafiziğe bağlı olarak ele almıştır ve evreni oluşturan dört unsurun (toprak, hava, ateş, su) ilk maddenin birbirleriyle etkileşiminden oluştuğunu savunmuştur.

İlimleri sınıflandırırken trivium (üçlü) ve quadrivium (dörtlü) geleneklerini aşarak fizik, matematik ve metafizik gibi alanlara ayrılmasını savunmuştur. Ayrıca ses titreşimleri ve müzik alanında yaptığı çalışmalar önemlidir. Ses olayının dalga uzunluğuna göre değişimini inceleyerek müzik aletlerinin yapımında etkili olan prensipleri belirlemiştir. Aynı zamanda tıp alanında da çalışmış ve ilaçlarla ilgili bir eser yazmıştır.

Farabi'nin insanı tanımlarken "alem büyük insandır; insan küçük alemidir" sözüyle insanın evrenle olan ilişkisini vurgulamıştır. Ona göre insan ahlakının temeli bilgidir ve akıl, iyiyi kötüden ayırmada bilginin temel aracıdır. Farabi'nin düşünceleri, bilim dünyasında ve felsefe tarihinde önemli bir yere sahiptir.

Kaynakça:
- İslam Ansiklopedisi, Cilt 9, s. 616-621.
- Stanford Encyclopedia of Philosophy, "Al-Farabi", https://plato.stanford.edu/entries/al-farabi/.