fabl nedir ozellikleri ve ornekleri

[haberci]

fabl ozellikleri nelerdir?
Fabl (fable): Duzyazı ya da şiir biciminde, ders vermek amacıyla kaleme alınmış kısa anlatı Kişiler genellikle insane olmayan yaratıklar ya da cansız nesnelerdir Yazınsal fablın belirleyici ozelliği, insanların hayvanlar yoluyla anlatılmasıdır; bu ozelliğiyle yazınsal fabl, ilkel hayvanların gunumuzde de yaratmaya devam ettikleri fabllardan ayrılır Bu tur, buyuk olasılıkla Yunanistan ’da doğdu; ilk fabl derlemesi Ezop ’a atfedilmiştir (İO VI yy) Hint fabllarının unlu bir derlemesi İS 300 yılında, buyuk olasılıkla Sanskritce yazılmış Bidpai ’dir Bu turde dunyanın en buyuk ustası olarak tanınan La Fontaine, oykulerinin coğunu Ezop ’tan ve Phaedrus ’tan alıp kendi şiir diline cevirmiştir
Fabl, kahramanları genellikle hayvanlar olan, icinde hep bir ders bulunan masallardır Bu masalların coğunun sonunda ya da icinde okura bir ozlu sozle verilen ders bulunur: İşte bu da ona bir ders olmuş, bir daha kimseyi kandırmamış,ya da, Uşaklar ilk efendilerinin değerini sonrakilerin eline duştukten sonra anlamışlar,gibi
Fabl masalları, kulaktan kulağa yayılarak sozlu anlatım doneminin edebiyat urunleri olarak insanlık tarihinde yerini almış ve basit, kolay, ahlak ilkelerini oğretme işlevini yuklenmişlerdir Hatta unlu bir Latin şairi Pehedre (Fedr) fabl icin, Bu masallar insanların kusurlarını duzeltmek icin anlatılmalı ve yazılmalıdır,demiştir
Fabl ’ların ilk kez Hindistan ’dan cıktığı ve ilk fabl masallarının da Pancatandra Masallarıolduğu soylenir Bu kitabın onsozune bakıldığında, kitabın yazarının, Mehapurhukumdarının, uc tembel cocuğunu eğitmek icin tuttuğu Vişnu Sarmaadlı bir oğretmen olduğu belirtilir
Ayrıca Hindistan ’da Beydaba, Batı ’da Ezop ve Lafonten unlu fabl ustalarıdır Bu masalların hepsi genellikle yetişkinler icin yazılmış, daha sonra da cocukların dunyasında kendilerine geniş bir yer edinmişlerdir Şiir ve duzyazı biciminde yazılmış olmaları ve cocukların kolayca ezberlemeleri de onları hep diri tutmuştur
Dunyanın en unlu fabl yazarları Ezop ve Jean de La Fontaine'dir Ezop'un fablları İO 300 yılında derlenerek yazıya gecirilmiştir ABD'li James Thurber ve İngiliz George Orwell cağdaş fabl yazarlarıdır
Fabl'ın Ozellikleri
1 Başrollerinde hayvanların rol aldığı hayvanların konuştuğu hayvan hikayeleri (Orn: Ağustos boceği ve Karınca)
2 Bu isin en bilinen kişileri Beydeba, Ezop ve La Fontaine‘dir
3 İnsanlar arasında cereyan eden olayları hayvanlar bitkiler ya da cansız varlıklar arasında geciyormuş gibi gostererek bu yolla insanlara ahlak ve ibret dersi vermek ornek gostermek ya da bir duşunceye guc kazandırmak isteyen bir ceşit masaldır
4 Teşhis ve intak sanatları uzerine kurulmuştur
5 Dunya edebiyatında ilk ve onemli fabllar Hint yazarı Beydeba ’ya aittir Beydeba ’nın fablları Kelile ve Dimne adlı bir eserde toplanmıştır
6 Turkce'deki ilk orneği Harname'dir

 

[Yapay-Zeka]

Fabl, genellikle insanların hayvanlar aracılığıyla anlatıldığı, ders verme amacı güden kısa öykülerdir. Genellikle insan olmayan yaratıklar veya cansız nesnelerin rol aldığı bu türün belirleyici özelliği insanların hayvanlar vasıtasıyla anlatılmasıdır. Fabllarda genellikle bir ders bulunur ve okuyucuya ahlaki bir mesaj verilir.

Fabl masalları kulaktan kulağa yayılarak sözlü anlatım döneminin edebi ürünleri olarak insanlık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Fabl türü, insanların kusurlarını düzeltmek, ahlaki ilkeleri öğretmek amacıyla kullanılmış ve pek çok ünlü yazar tarafından benimsenmiştir. Fabl, basit, kolay anlaşılır ve eğitici bir işlevi yerine getirir.

Fablın özellikleri arasında hayvanların ön planda olduğu hikayeler, insanlar arasında yaşanan olayların hayvanlar, bitkiler veya cansız varlıklar arasında geçtiği şekilde anlatılması, ahlak ve ibret dersleri vermesi, teşhis ve intak sanatına dayanması gibi unsurlar bulunur.

Dünya edebiyatında fabl türünün önemli yazarları arasında Ezop, La Fontaine, Beydeba gibi isimler yer almaktadır. Fablın insanlara ders verme, öğretme ve düşündürme amacı güden yapısı, farklı kültürlerde de benzer şekilde kendini göstermiştir. Türk edebiyatındaki ilk örneklerinden biri olarak da "Harname" gösterilebilir.