Evrendeki En Yaşlı Oksijen

[haberci]

Evrendeki en eski galaksilerden birinin, şimdi bir de tespit edilmiş en yaşlı (erken evrene ait) oksijen atomlarına ev sahipliği yapmakta olduğunu öğrendik
Bu bilgiyi sağlayan keşif; büyük çoğunluğu Japon olan, Japonya, İsveç, Almanya ve Birleşik Krallık’tan üniversitelerin ve araştırmacıların ortak çalışması sonucu ortaya çıktı ve American Association for the Advancement of Science tarafından Science dergisinde yayımlandı Bahsi geçen ‘en eski’ galaksi bir grup yıldızın bir arada bulunduğu bir takım niteliğinde ve SXDFNB10062 adı ile biliniyor 2019 yılında keşfedilen galaksi, Dünya’mızdan 131 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor
Keşfedildiği zaman, en uzak galaksi rekorunu kıran galaksi; daha sonra bu rekoru birkaç kez başka gezegenlere kaptırdı İlk gözlemlendiğinde, gökbilimciler; bu galaksinin iyonize hidrojenden bir ışık halkası ile çevrelenmiş olduğunu düşünüyordu (yukarıdaki görselde mor renkte görülen hüzme, hale) Bu halenin de, galaksinin yıldızlarından yayılan radyasyonun uzayın o kısmındaki atomlardan elektron koparabilecek kadar yüksek enerjili olduğuna dair bir gösterge olduğu varsayılıyordu Kızılötesi spektrumdaki belli bir dalga boyundaki ışık ile yapılan yeni gözlemler, bu galaksideki iki elektronu eksik olan oksijen atomlarının varlığına (görselde yeşil renk ile betimlenen alan) bir anlamda gölge düşürdü Yukarıda bahsedilen karışıklığın belli bir sebebi var: Evrendeki hidrojen, helyum ve lityumdan daha ağır olan tüm elementler, yıldızların çekirdeklerinde yüksek enerjili füzyon tepkimeleri sonucunda oluşmuş ve bu yıldızların süpernova patlamaları sonucu evrene yayılmıştır Keşif ise, gözlemlenen antik galaksinin onu görüyor olduğumuz zaman için, ilk jenerasyon yıldızların oluşup, ömrünü tamamlayıp ölmesi için yeteri kadar vakte sahip olduğunu gösteriyor
Araştırmanın makalede belirttiği üzre, geniş yelpazedeki dalga boyları içinden galaksiden gelen çok az kızılötesi ışık olması, yıldızların radyasyonunu absorbe edip tekrar yayacak toz miktarının çok az olduğuna işaret ediyor Aynı zamanda oksijen halelerine sahip olan aynı yaşta birçok galaksi olması, araştırmacılar tarafından bu galaksilerin keşfedilmesi ve analiz edilmesi ile erken evrendeki galaksilerin ve yıldızların nasıl oluşup evrildiğine dair fikirler elde edilebileceği yönünde yorumlandı