Eski Turklerde Devlet Yonetimi

[SoruCevap]

Eski Turklerde Devlet Nedir

Turk cemiyetlerinin temeli aile idi Aile daha cok anne, baba ve cocuklardan meydana geliyordu Evlenen kız veya erkek, ailesinden kendi hissesine duşenleri alarak ayrı ev kurardı Aileden sonraki en buyuk sosyal birlik Uruk idi Uruk veya soylar topluluğuna ise Boy denirdi Boyların kendilerine ait, toprakları, başlarında boy beyleri bulunur, boy beyleriniyse aile ve uruk temsilcileri secerdi
Boylar birleşerek siyasi bir birlik haline gelirse buna Budun denirdi Budunun başına gecen kimseye han adı verilirdi Birden fazla budun bir merkezden idare edilirse buna il denilmekteydi ki, bugunku Devlet teriminin karşılığıdır
Turklerin en belirgin ozelliklerinden biri kuvvetli bir teşkilatcılık kabiliyetine sahip olmalarıdır Yaşadıkları hayat da onları hurriyete, istiklale alıştırdığı icin hicbir zaman devletsiz olmamışlardır Gercekten Turklerin 2500 yıllık tarihlerinde devletsiz kaldıkları, yani istiklallerini kaybettikleri bir devre rastlanmaz Dunyada daima bir veya birkac Turk devleti bulunmuştur Turk devletinin başında bulunan kimselere Tanhu, Kağan, han, Yabgu, ilteber gibi ceşitli isimler verilmiştir Bunların hukumdarlık alemetleri taht, otağ, tuğ, davul, sorguc gibi şeylerdi Hukumdar tuğunun tepesinde altından bir kurt başı bulunurdu Hukumdar yaratanın inayet ve yardımına mazhar olduğu surece halkına iyi bakar, onu zenginlik ve adalet icinde yaşatırdı Bunu başaramayan kağandan yaratanın, kutu, yani siyasi iktidarı geri aldığı duşunulur ve ona karşı isyan etmek meşru sayılırdı Hukumdarlar devlet işlerinde daima buyuk beylerden meydana gelen bir meclise danışırlar, onların razı olmadıkları işi pek yapmazlardı Danışma meclislerinde herkes sozunu acıkca soyler hukumdarı dahi istediği gibi tenkit edebilirdi Cunku meclis uyeleri, asıl kuvvetlerini temsil ettikleri zumrelerden alırlardı
Hukumdarların eşlerine Katun denirdi Turk kağanları coğunlukla Cinli veya diğer yabancı prenseslerle evleniyorlardı Ancak bunlar daha cok siyasi sebeplere dayanıyordu Ancak oğulları hukumdar olacağı icin ilk eşlerini Turk kızlarından secmeye dikkat ederlerdi Hatunlar zaman zaman devlet işlerine karışırlar, hatta kendi başlarına hukumdar bile olabilirlerdi Ancak onların devlet işlerine karışmaları daima şikayet konusu olmuş ve coğunlukla kotu sonuclar vermiştir
Kağanların oğulları devlet işlerine alışmak uzere tecrubeli devlet adamlarının yanlarında yetişirler, sonra devletin sağ veya sol kanadına vali olurlardı Bunlar Han, şad, tigin unvanları alırlardı Hukumdarın ve valilerin emirleri altında ceşitli gorevler yapan devlet memurları vardı Sivil idarede devlet meclisi uyeleri, buyruklar , ic buyruklar yanında inanc, Tarkan, apa, boyla, yula, baga, ataman, tudun, yugruş, kulug, babacık vb unvanlarını taşıyan ve hicbiri verasete dayanmayan devlet buyukleri bulunurdu
Eski Turkler daimi olarak şehirlerde yaşamadıkları icin yerleri, sayıları belli bir orduları yoktu Esasen Turklerde herkes savaş sanatını bilir ve gerektiğinde hemen kendi beylerinin emrinde orduya katılırdı askerlik hizmetlerinden dolayı kimse devletten ucret almaz, savaş ganimetinden kendi hissesine duşeni gotururdu