Ergenlik Döneminde Anne Babalara Öneriler

[SoruCevap]

Çocukluk devrinde ebeveynler en kıymetli rol model olarak görülür. Ergenlik ebeveynlerimizi bir kurtarıcı kahraman olarak değil de kusurları hudutları olan olağan insan olarak görmeye başlanılan devirdir. Tahminen de anne babalarımızı bu biçimde görmek sayesinde onlardan ayrılıp dış dünyaya açılabilmemiz için bir kapıdır. Okuduğum bir kitaptan esinlenerek söylüyorum ki, Mark Twain şöyle belirtiyor: “on dört yaşımdayken babam o kadar bilgisiz bir insandı ki etrafımda olmasına katlanamazdım. Ancak yirmi bir yaşıma geldiğimde bizim ihtiyarın yedi senede ne kadar çok şey öğrendiğine şaşıp kaldım”. Her vakit mevcut olan durumdan bir nebze olsun uzaklaşma biçimi yeni ve kendilik deneyimini oluşturmanın temel yoludur. Yenilik arayışı uzaklaşmanın bir modülüdür. Doğal bir durumdur. Ergenlik pek çok yeni fikirle dolu olmasından dolayı yenilik arayışı, macera ruhuyla deneyim edinme davranışları algıları kanıları fikirleri niyetleri ve inançları oluşturduğu için yararlıdır. Şunu belirmeliyim ki, ergenlik periyodu beyin gelişimi açısından kolay bir olgunlaşma süreci olarak değil de yararı olmayan niyetlerin terk edilerek yetişkin olgunluğuna geçişi olarak düşünmek değil de, şahsî hayatlarımızın kıymetli bir modülü olarak görmeye başlamak bize daha çok yardımcı olacaktır. Ergenlik yalnızca geçirilmesi gereken bir süreç değil de, hayatın düzgün kıymetlendirilmesi gereken bir devirdir.

Şuanda bile gün geçtikçe yeni gelişmekte olan bir çok bilimsel görüşlere nazaran ergen beyninde oluşan değişim yalnızca “ olgunluk öncesinden olgunluğa geçiş “değil, makul olan yeni yeteneklerin kazanımların ortaya çıkmasını sağlayan hayati tesir olan gelişimsel değişiklikler olarak bilinmelidir(Sıegel.,J.2019).

Bu periyotta en değerli şey sağlıklı bağlantıdır. kesin olan kuralsa,olumlu olan her davranışı pekiştirmek ve desteklemek;olumsuz olan davranışların üstünde durmamak.Net sonlar koymak ebeveyn ve çocuk ortasındaki alakayı güçlendirmede köprü misyonunu taşır.Örneğin, akşam konuta geç gelme yerine, akşam 6 da meskende ol. Daha net bir sözdür. Neden düşük not aldın? Yerine …”dersinde seni zorlayan husus neydi? Çocuklarımıza karşı suçlayıcılık içermeyen daha anlayışlı bir yaklaşımdır. Çocuklarımız için bu durumlar kıymetlidir. Biz onlara ne öğretirsek onlar bizim verdiklerimizin yansımasını yaşatırlar. Bir nevi ayna misyonudur. Şayet, bizler bu aynada gösterilen manzaradan hoşlanmıyorsak evvel kendimizin değişmesi gereklidir. Okuldan gelip anne babasına en ince detayına kadar gün içerisinde ne olduğunu nasıl geçtiğini anlatan çocuk, bu periyotta bir mühlet sonra ayrışmak için odasına kapanabilir. Saatlerce odasında kalmak isteyebilir. Aileler bu hususta tasa duyabilmektedirler. Ancak, bu durum değişime adım atmanın başlangıcı olabilir. Değişime ayak uydurmayla başlanılabilir. Bu değişim belirttiğim üzere daha evvel de yalnızca fizikî duygusal davranışsal olarak değil, akademik ve toplumsal manada da kendini gösterme sürecidir. Birey artık çocukluk periyodundan çıkmaya ve yeni bir kimlik arayışına yönelmeye başlar.

Bu periyotta kurulan irtibatlar epey kıymetlidir.Sürekli eleştirme, rastgele yaptığı bir şeyi beğenmeme, ona itimat duymamışsak daima isyan eden ve bize karşı çıkan bir çocukla karşı karşıya kalabiliriz. Şayet bu tavırlar varsa, öncelikle kendimize konuşmalarımıza dikkat etmekte yarar var. Bizler dengeli bir ebeveyn olmayı öğrenirsek çocuğumuzda bize karşı gerçek davranışlar sergilemeye başlayacaktır. Sağlıklı irtibatta en düzgün yol ben lisanını kullanabilmektir. Sen lisanı yerine ben lisanı her vakit daha değerlidir. Hisleri söz etmemizde bizlere yardımcı olacaktır. Unutmayın ki; dert bulaşıcıdır. Ebeveynlerin tasalarını denetim altında sağlayabilmesi için yapan olması gereklidir. Gelecekle ilgili maksatlar konusunda çocuklarının beklentilerini dinlemek yanlışsız olduğuna inanılan fikirleri onlara dayatmak yerine bireyin fikirlerini dinlemek hislerini tanımlamasında onlara yardımcı olmak karşılıklı irtibatı kuvvetlendirir. Sağlıklı bir duygusal gelişim sağlıklı ayrışma açısından bireyin özel alanına hürmet duymak değerli noktalardan birisidir. Ebeveynlerin odasında değil, kendi odasında vakit geçirmesi kendi yatağında uyuması odasına girerken bile müsaade alınması, bireyi ilgilendiren bahislerde ise onun fikirlerine başvurulması duygusal irtibat açısından değerlidir. Bu davranışlar bireyin özgüveninde artış sonları öğrenmesinde duygusal bağlantı kurmasında tesirli olacaktır.

Şartsız kabul, olumlu bağlantı ebeveyn ve birey ortasında bağın en değerli yapı taşıdır. Her şartta yanında olduğunuzu hissettirmeniz her vakit daha yeterlisi değil onun yapabileceklerine inancınızın olduğunu hissettirmek yanında olduğunuzu göstermek sizlere de yol gösterici olacaktır. Her şey çocuğunuzu keşfetme ve tanımayla başlar. Sadece başarılı olduğu vakitlerde değil, başarısızlık yaşadığında ya da işler yolunda gitmediğinde sevildiğini kabul edildiğini gören birey kendine olan inancının artığını sorumlulukları konusunda kendine olan inancı da artacaktır. Bunları gören birey, yetişkin hayatında da sağlıklı duygusal bağ kurmada sorun yaşamayacak keyifli ve kendini seven birey olma yolunda olacaktır. Unutmamalıyız ki, bizim zorluğumuz genç bir beynin ve gelişen bir ergen beyninin gücünü potansiyelini bir yük olarak değil, varlık olarak görmemizdir. Değişmesi gereken bir durum var ise öncelikle değişim ebeveynlerde başlamalıdır. Çocuklarınız gelişimlerinin doğal süreçlerini yaşamaktalar. Kendimizle başlamaktan daha uygunu yoktur. Mahatma Gandhi’nin çok hoş bir kelamıyla sözlerimi tamamlamak istiyorum “kendimiz dünyada görmek istediğimiz değişim olmalıyız.” Kendimize içsel vakit ayırma bizim için bir yol olabilir. Bize anı yaşama yeteneği zihnimizi rahatlatma ve güçlendirmede yol gösterici olacaktır.