Ergenlik dönemi özellikleri - Ergen-Ebeveyn iletişim engelleri- Ergenlik dönemi

[SoruCevap]

Ergenlik, çok bilinen anlamıyla büyümek demektir. İnsan hayatındaki en önemli gelişim dönemidir diyebiliriz. Çünkü kişiliğin oluşmasından, çocuğun sosyal ve toplumsal bir birey olarak var olmayı öğrenmesinden söz ediyoruz.

Ergenlik dönemi dediğimiz dönem yaklaşık olarak 12-20 yaşlar arasındadır. Burada da kişiye özgü farklılıklar olabileceği unutulmamalıdır. Bir çocuk için bu dönem 11 yaşında başlayabilirken bir diğer çocuk için 13 yaş başlama yaşı olabilir. Çok kesin bir zaman aralığı yoktur. Ancak 20 yaş civarı sonlanmaktadır.

Ergenlik bireyin kendisi olmayı öğrendiği, kendisini tanıma ve tanımlama becerisini kazandığı, kendisine toplumsal bir değer ve rol biçtiği oldukça çalkantılı bir dönemdir. Bu dönemde bedendeki hormonal faaliyetlerin en üst düzeyde olduğunu da bilmek gerekir. Bunu bilmek önemlidir. Çünkü o zaman çocuğumuzun ani gelişen öfke patlamalarını, kararsızlıklarını, çelişkilerini, yoğun güvensizlik duygularını ya da aşırı güven duygularını, herkese ve her şeye karşı olan isyanını, kırılganlığını, ağlama nöbetlerini, sık sık değişen arkadaşlarını, bunalımlarını daha kolaylıkla anlamak mümkün olabilir.

Çocuğumuz gelişmektedir ve inanılmaz bir hızla hormon üretmektedir. Henüz düzene girmeyen bu üretim faaliyeti sırasında ise ani iniş çıkışlar olabilmektedir. Ergenlik tek kelimeyle aslında “Karmaşa” demektir. Bu karmaşayla başa çıkmak için de biz yetişkinlerin doğru modeller olmamız ve son derece sakin, sabırlı davranmayı becerebilmemiz gerekir.

Ergenlik dönemi özellikleri

Çocuklar bebeklik dönemi sıkıntılarını atlattıktan sonra genellikle ergenlik dönemine sorunsuz ve sakin bir süreç yaşayarak ulaşırlar. Özellikle “Son Çocukluk Dönemi” dediğimiz 6-12 yaşlar arası çok uyumlu, ailesiyle sağlıklı ilişkiler geliştirebilen ve kurallara uyan bir gelişim evresi yaşarlar. Çocukluğun bu sakin, düzenli süreçlerinden sora bir anda karmakarışık fırtınalı bir döneme girilir ve ailelerin de elleri ayakları birbirine girer. Nasıl davranacaklarını, ne tür kurallar koyacaklarını bilemezler. Modern yaşamın ve gelişen iletişim olanaklarının sağladığı konfor, aynı zamanda kuşaklar arası çatışmaları da belirginleştirir. Anne babalar, kendi ebeveynlerinin tutumu ile yeniçağın davranış biçimleri arasında bocalayabilirler.

Bir konuyu çok net olarak açıklamak gerekiyor: Ergenlikte karmaşalar ve çatışmalar yaşanması çok normaldir. Çocukluğun sakin, düzenli ve çocuksu ruh halinden artık bir yetişkin olma dönemine girilirken bazı taşların yerinden oynaması ve bazı değerlerin yerini bulması olması gereken bir sürecin sancılı adımlarıdır. Bizler bu adımlar sırasında yol gösterici, yönlendirici olmak durumundayız. Çocuklarımız kendi kişiliklerini ve deneyimlerini oluştururken yardımcı olmak açısından dönemin özelliklerini de bilmek gerekiyor.

Ergenlik Dönemi’ndeki bir genç neler yaşıyor;

• Genellikle karmaşık duygular yaşar.

• Çatışmacı, uyumsuz ve öfkeli bir tavır içindedir.

• İnsanların kendisini anlamadığını düşünür.

• Yapı olarak kararsız ve çelişkilidir.

• Arkadaş konusunda sıkıntılar yaşar: Ya çok arkadaşı vardır ya da hiç arkadaşı olmadığından yakınır.

• Bütün dikkati bedeni üzerindedir.

• Sürekli bir takdir bekler. Başkalarının düşüncelerine çok önem vermeye başlar.

• Her tür kurala karşı çıkar, kendi kurallarını koymaya çalışır.

• Özgürlüğüne aşırı düşkündür.

• Özellikle anneyle yoğun çatışmalar yaşanır.

• Bir gruba, bir kişiye ya da bir düşünceye bağlanma duygusu ve davranışı gösterir.

• Karşı cinse karşı artan ilgi ve merak ön plana çıkar.

• Dağınık, dikkatsiz bazen saygısız davranabilir.

• Eleştiriye ya da kendisine yapılan uyarılara sert tepki verebilir.

• Derslerine ve sorumluluklarına karşı ilgisiz, duyarsız davranışlar sergileyebilir.

Yine bu dönemde gencin en çok tepki gösterdiği davranışlara baktığımızda ise;

• Alay edildiğinde,

• Eleştirildiğinde ya da haksızyere azarlandığında,

• Cezalandırıldığında,

• Baskı uygulandığında,

• Özel eşyaları karıştırıldığında ve odasına ya da eşyalarına müdahale edildiğinde gençlerin çok öfkelendiklerini görüyoruz.

Ergen-Ebeveyn iletişim engelleri

Ergenlik dönemindeki bir çocuk artık sadece bizim küçük çocuğumuz olmaktan çıkmış ve neredeyse bir yetişkin olma yoluna girmiştir. Bu dönemde çocuklarımızla olan ilişkilerimize ve özellikle iletişim biçimlerimize çok dikkat etmek zorundayız. Onlarla sağlıklı iletişim kurmak istiyorsak, çocuklarımızla işbirliği yapma becerimizi geliştirmemiz gerekecek. Ancak işbirliği yaparsak birçok sorunu uzlaşarak çözümleme şansımız olur.

Oysa genellikle ergenlik döneminde yaşanan çatışmalar çatışma olarak kalırlar ve sonuca ulaşmazlar. İşte bu sonuçsuzluk da çocuklarımızla aramızda aşılmaz engeller oluşturur. Bunlar iletişim engelleridir. Pek çoğumuzun çocuklarıyla yaşadıkları iletişim engelleri olarak;

• Sürekli eleştirmek, yargılamak,

• Tek kural koyucu taraf olmak,

• Sürekli soru sormak,

• Çocuğu dinleme sabrını gösterememek,

• Her davranışın altında bir anlam aramak,

• Küçümseyici davranmak ve hafife almak,

• Alay etmek gibi davranışlarımızı örnek verebiliriz. Maalesef çocuklarımıza karşı sergilediğimiz davranışlar bunlar.

Psikolog Serap Duygulu