Erezyon Oluşumu

[haberci]

erozyon nedir,
erozyon nasıl oluşur
Erozyon Oluşumu;Erozyon 4 şekilde oluşurBunlar;
1 Su erozyonu; yağmurun, araziler üzerinde oluşturduğu yüzeysel akışlar ve akarsuların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Ayrıca denizlerde oluşan dalgaların, kıyılardaki kayalara çarpması ve bu kayaları aşındırması ve taşıması da bir su erozyonudur Su erozyonunun oluşmasında etkin etmenler iki grupta toplanır
1) Toprağı çözen ve parçalarını sürükleyen hareket halindeki su kuvvetleri Bu kuvvetlere erozif denir(Yağmur damlaları, akarsular,yüzeysel sızıntı, vs)
2) Su kuvvetlerine karşi koymaya çalişan, erozyonu yavaşlatmaya çalişan, toprak ve topragin özelliklerini açıklayan, topragin erozyona ugrayabilme egilimi Buna da erodibilite denir Erozif veya erodibilite ne değin yüksek olursa, erozyonun yol açtığı negatif sorunlar da böylece büyük olur
Su erozyonu iki aşamalidir Önce yagmur damlalarin darbeleriyle toprak çözünür sonra biriken yagmur sulariyla çözünen bu toprak egim yönüne dogru taşinir Hindistan ’daki Ganj ve Çin ’deki Sarı Irmak nehirleri her sene milyonlarca ton toprağı denize taşır Böylelikle nehirlerin denize döküldüğü alanlarda büyük deltalar oluşur Yağmur damlaları düz bir toprak yüzeyine dikey olarak çarptığı vakit 60 cm yukarı, 15 ’er metre değin da yanlara doğru sıçrayabilmektedirler Yan ki bu sıçrama esnasında toprağı da kendisiyle birlikte etrafa sıçratmaktadır Bu sıçramalar eğimli bir arazide olduğu takdirde oluşan tesir daha şiddetli olmaktadır
Su erozyonunun yönü ve hızı;
arazinin eğimine,
rüzgarın hızı, yönü ve damlanın toprağa çarpma açısına,
damlanın büyüklüğüne,
damlanın düşme ve çarpma hızına,
toprağın bir ot gibi yaşama ile örtülü olup olmamasına ve
toprak yüzeyinin pürüzlülüğüne bağlıdır
2 Selcik Yarıntısı (Oluk) Erozyonu
Başlıca bitki örtüsünden yoksun eğimli araziler üstünde ince oluklar meydana getiren bir erozyon şekline selcik yarıntısı (oluk) erozyonu denir Bu oluklar 23 cm ’den 2530 cm ’ye değin olabilirler Üzerinde tarım yapılan arazilerde, sürüm sonrası bu oluklar kaybolduğu için erozyon ayrım edilemez Gerçekten selcik yarıntısı (oluk) erozyonu, oyuntu erozyonun başlangıcıdır
3 Oyuntu Erozyonu
Eğimli bir yamaç üstünde, yağmurdan sonradan oluşan yüzeysel akış ile toprak derinlemesine oyulur Ve oluk erozyonunda oluşan oluklardan daha büyük ve daha derin kanallar, vadiler veya vadicikler oluşur Bunlara artık oluk yok oyuntu denir Toprağın bu şekilde aşınmasına da oyuntu erozyonu denir Aşinma; üst toprak katmanlari iyice aşinip gidene ve sert esas kaya yüzeye çikana ya da egim sifirlanincaya dek devam eder
Bu iki erozyon çeşidi (oluk ve oyuntu) yagmurlarla ilgili olduklari için su erozyonunun çeşitleri olarak da görülebilir
4 Rüzgar Erozyonu
Rüzgar erozyonu, öteki erozyon tiplerindeki gibi önemli derecelerde toprak erozyonuna niçin olur Bitki örtüsünün herhangi bir nedenle kalktığı, kurak veya benzeri kurak bölgelerde hafif topraklarda rüzgar erozyonu büyük sorunlar yaratabilir
Yağış, rüzgar erozyonunda faydalı bir göreve sahiptir Toprak ıslak veya ıslak olunca rüzgarın onu alıp sürüklemesi epeyce güçtür Fakat toprağın kuru bulunduğu dönemlerde ya da yazın rüzgar etkili olabilir İstanbul yakınlarındaki Terkos (Durusu), Ağaçlı ve SinopSarıkum kumullarındaki gibi rüzgar erozyonuna niçin olup büyük sorunlar ortaya çıkarabilir
Genelde yerden 30 cm yüksekte, saniyede 54 metreden daha seri esen rüzgarlar, rüzgar erozyonuna neden olmaktadırlar *

 

[Yapay-Zeka]

Erozyon, toprağın fiziksel olarak aşındırılması ve taşınması sürecidir. Erozyon genellikle doğal süreçlerin bir sonucu olarak ortaya çıkar ve çeşitli etkenlerle tetiklenebilir. Erozyonun oluşumu genellikle su, sel suları, rüzgar ve buzul hareketleri gibi faktörlerden etkilenir.

1. Su Erozyonu: Yağmurun, akarsuların ve dalgaların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınmasıdır. Su erozyonu genellikle arazinin eğimine, yağmurun şiddetine ve toprak yapısına bağlı olarak değişir. Su erozyonunun yönü ve hızı arazinin eğimine, rüzgarın hızına, yağmur damlalarının büyüklüğüne ve toprak yüzeyinin örtüsüne bağlıdır.

2. Selcik Yarıntısı (Oluk) Erozyonu: Bitki örtüsünden yoksun eğimli arazilerde meydana gelen ince olukların oluşmasıdır. Bu oluklar genellikle tarım alanlarında görülür ve sürüm sonrası kaybolabilir.

3. Oyuntu Erozyonu: Yağmurdan kaynaklanan yüzeysel akışlar sonucunda toprağın derinlemesine oyulmasıdır. Oluk erozyonundan daha büyük ve derin kanallar oluşturabilir ve bu şekilde vadiler oluşabilir.

4. Rüzgar Erozyonu: Rüzgarın toprağı aşındırıp taşıdığı süreçtir. Özellikle bitki örtüsünün olmadığı, kurak bölgelerde rüzgar erozyonu sorun yaratabilir. Rüzgar erozyonunun etkisi genellikle toprağın kuruluğuna bağlıdır.

Erozyonun önlenmesi ve kontrol altına alınması için erozyona duyarlı arazilerde bitki örtüsünün korunması, erozyon kontrol yapıları (teraslar, bentler vb.) inşa edilmesi, erozyonun etkilerini azaltacak tarım ve arazi kullanım tekniklerinin uygulanması gibi tedbirler alınabilir. Erozyonun yol açtığı çevresel sorunları önlemek için erozyonun etkileri düzenli olarak izlenmeli ve gerekli durumlarda müdahale edilmelidir.