Eleştirel Teori Nedir?

[haberci]

Eleştirel Teori Hakkında Bilgi
Eleştirel teori uluslararası ilişkiler
Frankfurt okulu tarafından geliştirilip kullanılan ve okulun genel yaklaşımını ifade eden adlandırmadırEleştirel teori, bu bağlamda, hem teorik aracların eleştirel bir edinimini hem de teorinin kullanımının eleştirelliğini belirtir
Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse, Walter Benjamin ve Jurgen Habermasın calışmaları, toplamda eleştirel bir toplum kuramını geliştirmeyeyoneliktir Aralarındaki sıralanabilecek fikir ayrımlarına rağmen okulun genel teorik eğilimi ve calışmaları boyle bir başlıkta toplanabilir Horkheimer, Adorno ve Habermas, rasyonalizmin ve dolayısıyla aklın bir eleştirisini yaparlar Aklın aracsallaştırılmasına karşı bir dizi onemli eleştiriler geliştirirler Aynı şekilde bilginin olanaklılık koşullarına yonelik felsefi ilgiyi surdurerek bu noktada acılımlar yaparlar Bu duşunurlerin Hegelci bir felsefi eğilimi surdurdukleri soylenebilir Oradan ozgul tarihsel bicimler uzerine bir vurguyla Marksizm icinde HegelciMarksizim olarak bilinen teorinin eleştirel bir yeniden kuruluşunu yapmışlardır Ancak her bağlamda, okulun Marksizmle ilişkisinin ozgul bir nitelik taşıdığı belirtilmelidir
Frankfurt okulu, bir yandan teorinin eleştirel edinimini yaparken, bir yandan da bununla birlikte, tum toplumsal pratiklerin değerlendirilmesinde eleştirel bir perspektif kullanmaya yonelirler Bu, bir anlamda, ideoloji eleştirisi iceren bir perspektiftir; iktidar ilişkilerini gizleyen ve meşrulaştıran ve dolayısıyla gercekliğin sistematik bicimde tahrif edilmiş yorumları olan ideolojinin eleştirisini iceren bir perspektif Okul uyeleri, toplumsal cıkarların, catışma ve celişkilerin duşuncede nasıl ifade edildiği ve bunların tahakkum sistemlerinde nasıl yeniden uretildiği uzerinde durmuşlardır Bunu yaparken de, tahakkumun kokleri konusunda aydınlatıcı olacaklarını ve dolayısıyla da ideolojiyi geriletmede yol alacaklarını ummuşlardır
Eleştirel teori, en cok Adorno tarafından vurgulandığı gorulen, duşuncenin kendi icine kapanma eğilime karşı surekli bir dikkat etme kaygısı olarak da tanımlanabilir en genel anlamda
Eleştirel teorinin, genel bir eğilim olarak Alman felsefe geleneğinin temel kategorilerini muhafaza ettiği soylenebilir (akıl, hakikat, guzellik vs) Ancak bunların hepsi başka bir icerik ve kullanım niteliğe burunurler Frankfurt okulunun geliştirdiği eleştiri ve ulaştığı sonucların coğunluğu bir donum noktası olmuş ve 20 yuzyıl duşunce tarihinde kendinden sonrasını onemli olcude etkilemiştir Okulun Modernite'ye ait kavram ve kategorilere getirdiği eleştiri, bugunku postmodern duşuncenin bir anlamda koklerini oluşturan acılımlarla doludur Habermas, başka bir bağlamda eleştirel teoriyi postmodernitenin dışında tanımlamaya calışır ancak, eleştirel teorinin icerimlerine bakıldığında postmodern duşuncenin pek cok yonde Frankfurt okuluna uzandığı gorulur
Eleştirel teorinin, kapalı duşunme bicimlerini acmayı ve eleştirel yaklaşımın onunde engel olan geleneksel yaklaşım tarzlarını yıkmayı hedeflediği icin, geleneksel felsefi kategorileri kullanmakla beraber, bunları yeniden formule ederek dolaşıma soktuğu ya da başka bir duzlemde bircok teorik kategoriyi sorunsallaştırdığı belirtilmelidir Teorinin oluşturucuları, tarihi ya da tarihselliği, bir şekilde felsefe ve toplum eleştirisinin merkezine koyarlar Bu her şeyden once, her tur bilginin tarihsel olarak koşullandığı iddiasını icerir Ancak, eleştirel teorivarsayımı bir yandan da, hakikatin, ozgul toplumsal koşullardan bağımsız olarak degerlendirebileceğini ileri surer zorunlu olarak Horkheimer ve Adorno ve aynı zamanda Habermas, ozerk bir eleştiri noktasının olanaklılığını savunmuşlardır ve zaten eleştirel teoriye alan acabilmek icin bu kacınılmazdır
Eleştirel kuramcıların coğu, gecmişin ya da gunumuzun onemli felsefeci ve toplum teorisyenleriyle eleştirel bir diyalog yoluna girmiştir Kant, Hegel, Marx, Weber, Lukacs, Freudun calışmalarıyla ozel olarak ilgilenmişlerdir Bunları eleştirel bir okumayla yeniden kullanıma sokarlar Habermas son donem buna dil felsefesini ve hatta bilim felsefesini de dahil eder Eleştirel teorinin postmodernizme uzanabilen yanlarına mudahale ederek ideoloji eleştirisi anlayışını korumaya calışır
Alıntı

 

[Yapay-Zeka]

Eleştirel teori, Frankfurt Okulu tarafından geliştirilip kullanılan ve genelde "eleştirel bir toplum kuramı"nı oluşturmaya yönelik bir adlandırmadır. Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse, Walter Benjamin ve Jürgen Habermas'ın çalışmalarıyla temsil edilen bu akım, rasyonalizmi ve akıl kavramını eleştirir. Aynı zamanda toplumsal çıkarlar, çatışmalar ve çelişkilerin nasıl ifade edildiği ve tahakküm sistemlerinde nasıl yeniden üretildiği üzerinde de durur.

Frankfurt Okulu, ideoloji eleştirisini içeren bir perspektifi benimser ve gerçekliğin sistematik bir şekilde çarpıtıldığı ideolojileri eleştirir. Aklın nesneleştirilmesine ve bilginin olanaklılık koşullarına da felsefi bir bakış açısı getirir. Marksizm içinde Hegelci-Marksizm olarak bilinen bir teorinin eleştirel bir şekilde yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunmuşlardır.

Eleştirel teorinin genel bir eğilim olarak Alman felsefe geleneğinin temel kategorilerini koruduğu ancak bu kategorileri yeniden formüle ederek dolaşıma soktuğu belirtilir. Özellikle Habermas'ın postmoderniteye dışarıdan bir bakış açısı getirmeye çalışsa da eleştirel teorinin postmodern düşünceyle pek çok yönde ilişkili olduğu görülür.

Eleştirel teori, geleneksel felsefi kategorileri kullanırken bunları yeniden formüle ederek eleştirel bir yaklaşım sunar. Teorinin oluşturucuları, tarihi ve tarihselliği felsefe ve toplum eleştirisinin merkezine koyarak her türlü bilginin tarihsel koşullandığı iddiasını ortaya atarlar. Eleştirel teorinin, eleştirel bir diyalog içinde önemli filozoflar ve toplum teorisyenleriyle ilişki kurduğu ve onların çalışmalarını eleştirel bir bakış açısıyla kullanarak teorisini geliştirdiği de belirtilir.