Dünyaya Farklı Bir Pencereden Bakmak İster Misiniz ? Karşınızda: ‘OTİZM’

[SoruCevap]

Otizm; doğuştan gelen ya da hayatın birinci yıllarında ortaya çıkan, hayat uzunluğu süren nörogelişimsel bir farklılıktır. Çocuğun sözel yahut sözel olmayan biçimde karşılarındaki bireylerle uygun ilgi kuramaması halinde söz edebileceğimiz gelişimsel bir bozukluktur. Otizm Spekturum Bozukluğu’nun nedeni bugün bile hala tam olarak bilinememektedir. Beynin yapısını ve işleyişini etkileyen birtakım hudut sistemi sıkıntılarından kaynaklandığı ve çoğunlukla genetik bir tarafı olduğu, ayrıyeten doğum sonrası ve doğum öncesi kimi nedenlerin de otizme neden olduğu düşünülmektedir .Erkek çocuklarda, kız çocuklarına oranla 4 kat daha sık teşhis konulmaktadır.

Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireyler temelde iki ana özellik taşır;

Bunlardan birincisi; toplumsal etkileşim ve bağlantıda gerilik;Etrafa karşı kayıtsız kalma, sese reaksiyon vermeme, parmak ucunda yürüme, konuşmada duraksama, gerileme ve tekrarlama.

İkincisi ise; tekrarlayıcı hareketler (dönme, sallanma, el çırpma) ve sonlu ilgi alanlarıdır.

-Otizmli çocuklar rutinlerine ziyadesiyle bağlıdırlar ve yapılan değişikliklerden huzursuz olup buna reaksiyon gösterirler. Sese, kokuya, tatlara karşı fazlaca hassastırlar. Gelişimsek farklılıkları onların dünyayla farklı bir halde irtibat kurmasına yol açıyor. Otizmli bireyler çok sık anksiyete yaşar ve sesleri birbirinden ayırmakta zorlanırlar.

Otizm, her bireyde farklı seviyede görülebilir. Kimisi daha utangaç ve içe dönük kimisi ise hareketli ve dışa dönü olabilmektedir. Büyük bir çoğunluğu ise diğerleriyle hiç konuşamadığı için yalnızca jest ve mimik ve sembollerle irtibat kurar.

Hakikat bilinen Yanlışlar Köşesi:‘Otizm’i anlamak’Mış-miş diyologları:

Falanca komşunun filana oğlu Otizmli imiş.

-Aaa çok geçmiş olsun, güzelleşir umarım.

Bizim sınıfta otistik mi otizmli o denli biri var.

-Nasıl olur ? ruh hastalığı olan bir çocuk başkalarını de berbat etkilemez mi ?

Otizm işte şu üstün zekalı çok düzgün yetenekli şahıslarda olmuyor mu ? Dayımın en küçük kızı o denli.

-Üstün zekalıların okuluna gitmeli o halde.

Falancanın çocuğu akraba evliliği yaptığı için otizmli oldu.-Evet muhakkak bu yüzden olmuştur.

Otizm şey değil mi, Down Sendromuyla birebir olan ?

Evet görünüşleri de birebir zati. Bu resmen bir hastalık, hemen ilaçla tedavi edilmeli..

İş yerindeki arkadaşın yeni doğan çocuğu otizmli imiş.

-Hmm çok yaşamaz o.

Otizmli biriyle birebir ortamla bulunmak tehlikelidir, bulaşıcı olabilir. -O halde yanlarına yaklaşmamalıyız.

Benim kardeşim otizmli değil, onun yapısı bu türlü, huyu bu türlü..-Büyüyünce düzelir o vakit.

Filancanın çocuğu annesi öldü diye otizm olmuş.

-Anne olmayınca çok güç tabi hastalandı çabucak..

Ailecek trafik kazası yapmıştı onlar. O yüzden otizm olmuş.-Travması var kesin.

Otizmli şahıslar tehlikelidir, ne vakit ne yapacakları muhakkak olmaz.-Görünce uzaklaşalım öyleyse..

Benim çocuğum daima kavşaktan dönen otomobillere bakıyor, kesin otizmli.

-Filancanın çocuğu da öyleydi, otizm çıktı. Kesin senin çocuk da öyledir. Doktora gitmeye bile gerek yok, ne olduğu belirli.

Bu çocuk otizmli değil mi?

-O vakit kesin konuşamıyordur..

Artık doğrularına bir bakalım:

Otizm, bir hastalık değildir, gelişimsel bir farklılıktır. Otizm’in tedavisi olmaz ama erken teşhis ve ağır ve yanlışsız bir eğitimle gelişimleri desteklenebilir. Otizm Spektrum Bozukluğu teşhisli bireylerin hepsi üstün zekalı değildir, hatta bir birçoklarında farklı yüzdelerde zeka geriliği görülür. Down Sendromu ve Otizm ise birbirinden çok farklı özelliklere sahip iki tıp farklılıktır. Akraba evliliği otizm için başlı başına bir sebep olarak gösterilemiyor lakin günümüzde nedeni hala tam bilinmemekle birlikte genetik temelleri olabileceği üzere çevresel faktörlerle de ilişkilendirilmektedir.

Otizmli çocuklarda metabolik olarak rastgele sıhhat sıkıntısını bulunmamaktadır ve hayat mühletleri değişkenlik göstermektedir. Otizmli çocuklar hislerini tabir edebilmek için takviye muhtaçlığı duyarlar ve şiddete meyilli olmaktan çok şiddete uğramak açısından daha çok risk altındadırlar. Otizmli çocuklar irtibat kurmayı isteyebilirler ama karşısındaki kişinin yüz tabirlerini manalandırmak ve dış sesleri konuşma sesinden ayırmak onlar için çok güç bir süreçtir

Otizm düzeltilmesi gereken bir hastalık yahut bir huy değildir, büyüyünce düzelmez ve resen geçmez. Erken teşhis ve hakikat eğitimle gelişimleri güzel istikamette desteklenebilir ve bir birçoklarında otizmli olmayan çocuklarla birebir seviyede gelişim sağlanabilir. Otizm Spekturum bozukluğu bir kayıp ya da travma sonrası oluşmaz, otizm doğuştan gelen bir yetersizliktir. Otizm bulaşıcı değildir bireyden bireye geçmez ve otizmli çocuklar tehlikeli olmaktan çok irtibat kurmakta zahmet çeken bir yapıya sahiptirler. Otizmli çocukları kimileri konuşabilir. Erken teşhis ve ağır bir eğitim ile konuşma marifetleri geliştirilebilir.

Çocuğun yalnızca tekrarlayıcı bir davranışta bulunması otizmli olduğunu söyleyebilmek için kâfi değildir. Hekim muayenesi gerekmektedir.

Otizm ‘Mavi Gezegen’

Yaşamak, insanın mana arayışıyla geçen bir seyahattir ve dünyayı anlamlandırmaya çalışmak her insan için zordur. Bağlantı kurmak, paylaşımda bulunmak, fikir belirtmek yani kısaca varlığını ortaya koymak meşakatli bir iştir. Otizmliler için ise dünyayı anlamak, bağlantı kurmak ve varlığını kanıtlamak çok daha zordur.

Ama biraz dikkat ile otizmli bireylerin dünyayla etkileşimini kolaylaştırmamız mümkün. Bunun için ise birinci adım Otizm nedir, ne değildir bunun farkındalığına sahip olmak.. Öğrenmeye, dinlemeye açık herkes bu farkındalığa erişebilir. Elbette ötekileştirmek, etiketlemek daha kolay, anlamak çok daha sıkıntı. Ancak toplumun birer ferdi olarak hepimiz üzerimize düşen sorumluluğu almalı, ortamızda olan birçok otizmli çocuğu ve aileyi yalnız bırakmamalıyız.

Yalnızca Türkiye’de yarım milyondan fazla Otizmli var. Onların çabalarına dayanak olmak için yalnızca bir gün değil, her gün bunun şuuruyla yaşamalı ve meskende, okulda, sokakta, otobüste karşımızda bir Otizmli birey gördüğümüzde görmezden gelmek yerine onları daha görünür kılmalıyız. Kaçmak yerine selamlamalı, susmak yerine onların dünyalarını anlamaya çalışmalı, görmezden gelmek yerine, gereksinimleri olan sabrı, ilgiyi anlayışı Otizmli çocuklara ve ailelerine göstermeliyiz.

Otizmli çocukların gelişimleri için tahminen de en çok gereksinim duydukları toplumsal etkileşimi onlardan esirgemek ve engellemek insan olmanın hamurunda var olan vicdan, merhamet ve empati mayasından mahrum olunduğunun ispatıdır. Gerek ailelerinin gerek kendilerinin en çok ihtiyaç duyduğu ruhsal ve toplumsal dayanağı sağlamak ise onları görünür kılmanın ve takviye olmanın en tesirli yoludur. Otizmli bireylerin dünyaya ayak uydurmaya çalışmaya değil, bizim onların dünyalarını anlamamıza gereksinimleri vardır.

‘Şuurlu yetişkinler şuurlu çocuklar yetiştirir. Şuurlu çocuklar toplumu düzgünleştirir.’ Uygunlaşan toplumda memnunluk değerli olmaz, herkes ulaşabilir.

Psikolog İrem Bal