SoruCevap
Yeni Üye
- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 350.999
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 17
- Puan
- 308
- Yaş
- 36
Dünya’nın katmanları ve özellikleri nelerdir? İlkokul3.sınıf fenbilgisidersinde gördüğümüz ” Dünya’nın katmanları” konusunu / ünitesini hatırlamayan yoktur. Peki bu bilgi ne işimize yarıyordu? Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol. anlayabilmek için gezegenlerin iç yapısını bilmemiz gerekir. O zaman gezegenimizin merkezine doğru yolculuğumuz başlasın.
Dünya bilinen gezegenler arasında benzersizdir: bol miktarda suya sahiptir. Diğer gezegenler, atmosferlere, buzullara ve hatta okyanuslara sahiptir, ancak yaşamı sürdürmek için sadece Dünya’nın doğru bir kombinasyonu vardır.
Dünya’da yüzeyinde görebildiğimizden çok daha fazlası var; eğer Dünya’yı ortadan ikiye ayırabilseydik, iç içe geçmiş 5 katmandan oluştuğunugörebilirdik.
DÜNYA’NIN KATMANLARI
Dünya’nın katmanları dıştan içe doğru sırasıyla;
Hava katmanı (Atmosfer)
Su katmanı (Hidrosfer)
Taş katmanı (Litosfer)
Magma katmanı (Pirosfer)
Çekirdek katmanı (Barisfer)
Hava küre, taş küre ve su küre gözlemlenebilen katmanlardır.
Hava (Gaz) Katmanı / Hava Küre (Atmosfer)
Hava küre olarak da bilinir.
Dünya’yı saran hava katmanı, yaşam için gerekli olan gazları bulundurur.
Güneş’ten gelen zararlı ultraviole ışınları engeller.
Atmosferin %78’i azot, %21’i oksijen kalan %1’i de diğer gazlardan oluşur.
Atmosfer kendine özgü özelliklere sahip 5 ana katmandan oluşur.
Atmosfer katmanları, Dünya’nın yüzeyinden yukarıya doğru sırayla;Troposfer, Stratosfer, Mezosfer, Termosfer ve Ekzosferdir. Bu katmanlar farklı sıcaklıklara ve kimyasal özelliklere sahiptir.
Troposfer
Atmosferin en alt tabakasıdır, aynı zamanda üzerinde yaşadığımız katmandır.
Yerden başlayarak, deniz seviyesinden 10 kilometre yukarıya çıkan tabakadır.
Tüm hava koşulları bu tabakada gerçekleşir.
Troposferden yukarıya doğru çıktıkça hava basıncı ve sıcaklık düşer.
Bulutların çoğu troposferde görünür, çünkü atmosferdeki su buharının% 99’u burada bulunur.
Stratosfer
Troposferden başlayarak, yerden yaklaşık 50 kilometre yüksekliğe kadar uzanır.
Ozan tabakası stratosferde bulunur.
Ozon molekülleri, Güneş’ten gelen zararlı ultraviyole ışınları emerek ısıya dönüştürür.
Ticari yolcu uçakları stratosferde uçar, çünkü bu tabakada türbülans olayları yoktur.
Mezosfer
Stratosferden başlayarak, yerden yaklaşık 85 kilometre yüksekliğine kadar uzanır.
Dünya’ya düşen göktaşlarının çoğu mezosferde yanar.
Mezosferin üst kısmında Dünya atmosferinin en soğuk, sıcaklıkları görülür. (yaklaşık -90 ° )
Gazların iyonlarına ayrıldığı tabakadır.
Termosfer
Mezosferin üzerinde çok nasir bulunan hava tabakasına denir.
X ışınları termosferde emilir.
Bir çok açıdan termosfer, atmosferin bir bölümünden daha çok uzaya benzer.
Birçok uydunun yörüngesi termosferin içindedir.
Termosferin üst kısmında sıcaklık yaklaşık 500 ° C.
Aura olarak bildiğimiz Kuzey Işıkları ve Güney Işıkları, termosferde oluşur.
Ekzosfer
Dünya’nın gazlı kısmının “son sınırıdır”
Hava çok fazla incedir.
Bilim adamları ekzosferin sıcaklığını 2000 ° C’yi bile aştığını hesapladı.
Az da olsa hidrojen ve helyum elementleri bulunur.
Yer çekimi çok düşüktür.
Su Katmanı / Su Küre (Hidrosfer)
Suyun sıvı, katı veya gaz halinde bulunduğu tüm dünya ortamlarına hidrosfer denir
Dünya yüzeyinin 3/4’ü sularla kaplıdır.
Su yeryüzünde en çok bulunan maddedir.
Hidrosferde bulunan okyanuslar, göller, akarsular, buzullar ve yeraltı suları yaklaşık 1,4 milyar metreküp su oluşturur.
Hidrosferin %97’si tuzlu su, %3’ü tatlı sudur.
Taş veya Kara Katmanı (Yer Kabuğu) / Taş Küre (Litosfer)
Litosfer, Dünya’nın en sert ve en dış katmanıdır.
Yer kabuğunu oluşturan tabakadır.
Kara canlıları ve insanlar burada yaşarlar.
Dünya yüzeyinin 1/4′ ünü kaplar.
Bu tabakayı örten toprak tabakası kaya ve minarellerin parçalanmasıyla oluşur.
Litosfer yaklaşık 100 km kalınlığındadır, ancak kalınlıkları yaşlarına bağlıdır. (Yaşlı litosferler daha kalındır)
Litosferin büyük parçalarının hareketi, volkanların, depremlerin ve dağ sıralarının küresel konumlarının yanı sıra kıtalarımızın şeklini ve yerini açıklar.
Magma Katmanı / Ateş Küre (Pirosfer)
Ateş küre olarak da bilinir.
Yer kabuğunu ile çekirdek arasında bulunur.
Magmanın bulunduğu katmandır.
Magma katı kayadan yapılmış ve çok sıcaktır.
Magma çoğunlukla çekirdekten gelen ısı nedeniyle sıcaktır.
Magmalar zaman zaman yanardağlar aracılığıyla yüzeye çıkar. Magmanın yüzeye çıkmış haline “lav” denir.
Çekirdek Katmanı / Ağır Küre (Barisfer)
Dünya’nın en sıcak katmanıdır.
Ağır küre olarak da bilinir.
Bilim adamları, çekirdeğin birkaç nedenden ötürü metal olduğunu biliyorlar.
Metalik meteoritlerin çekirdeği temsil ettiği düşünülür.
Dünya’nın en sıcak katmanıdır.
Dünya’nın çekirdeği metal olmasaydı, gezegenin manyetik bir alanı olmazdı.
Dış çekirdek sıvı ve iç çekirdek katıdır.
Dış çekirdeğin katılaşmasını engelleyen ısı, iç çekirdekteki radyoaktif elementlerin parçalanmasıyla üretilir.
Not: Milli Eğitim Bakanlığı 3,4 ve 6. sınıf Fen Bilimleri dersi müfredatındaDünya’nın Katmanları şu şekilde ele alınmıştır:
Dünya’nın katmanları içten dışa doğru sırayla:
Ağır küre (Çekirdek)
Ateş küre (Magma)
Taş küre (Yer kabuğu)
Su küre
Hava küre
Ağır küre ve ateş küre gözlemlenemeyen katmanlarıdır.
Dünya bilinen gezegenler arasında benzersizdir: bol miktarda suya sahiptir. Diğer gezegenler, atmosferlere, buzullara ve hatta okyanuslara sahiptir, ancak yaşamı sürdürmek için sadece Dünya’nın doğru bir kombinasyonu vardır.
Dünya’da yüzeyinde görebildiğimizden çok daha fazlası var; eğer Dünya’yı ortadan ikiye ayırabilseydik, iç içe geçmiş 5 katmandan oluştuğunugörebilirdik.
DÜNYA’NIN KATMANLARI
Dünya’nın katmanları dıştan içe doğru sırasıyla;
Hava katmanı (Atmosfer)
Su katmanı (Hidrosfer)
Taş katmanı (Litosfer)
Magma katmanı (Pirosfer)
Çekirdek katmanı (Barisfer)
Hava küre, taş küre ve su küre gözlemlenebilen katmanlardır.
Hava (Gaz) Katmanı / Hava Küre (Atmosfer)
Hava küre olarak da bilinir.
Dünya’yı saran hava katmanı, yaşam için gerekli olan gazları bulundurur.
Güneş’ten gelen zararlı ultraviole ışınları engeller.
Atmosferin %78’i azot, %21’i oksijen kalan %1’i de diğer gazlardan oluşur.
Atmosfer kendine özgü özelliklere sahip 5 ana katmandan oluşur.
Atmosfer katmanları, Dünya’nın yüzeyinden yukarıya doğru sırayla;Troposfer, Stratosfer, Mezosfer, Termosfer ve Ekzosferdir. Bu katmanlar farklı sıcaklıklara ve kimyasal özelliklere sahiptir.
Troposfer
Atmosferin en alt tabakasıdır, aynı zamanda üzerinde yaşadığımız katmandır.
Yerden başlayarak, deniz seviyesinden 10 kilometre yukarıya çıkan tabakadır.
Tüm hava koşulları bu tabakada gerçekleşir.
Troposferden yukarıya doğru çıktıkça hava basıncı ve sıcaklık düşer.
Bulutların çoğu troposferde görünür, çünkü atmosferdeki su buharının% 99’u burada bulunur.
Stratosfer
Troposferden başlayarak, yerden yaklaşık 50 kilometre yüksekliğe kadar uzanır.
Ozan tabakası stratosferde bulunur.
Ozon molekülleri, Güneş’ten gelen zararlı ultraviyole ışınları emerek ısıya dönüştürür.
Ticari yolcu uçakları stratosferde uçar, çünkü bu tabakada türbülans olayları yoktur.
Mezosfer
Stratosferden başlayarak, yerden yaklaşık 85 kilometre yüksekliğine kadar uzanır.
Dünya’ya düşen göktaşlarının çoğu mezosferde yanar.
Mezosferin üst kısmında Dünya atmosferinin en soğuk, sıcaklıkları görülür. (yaklaşık -90 ° )
Gazların iyonlarına ayrıldığı tabakadır.
Termosfer
Mezosferin üzerinde çok nasir bulunan hava tabakasına denir.
X ışınları termosferde emilir.
Bir çok açıdan termosfer, atmosferin bir bölümünden daha çok uzaya benzer.
Birçok uydunun yörüngesi termosferin içindedir.
Termosferin üst kısmında sıcaklık yaklaşık 500 ° C.
Aura olarak bildiğimiz Kuzey Işıkları ve Güney Işıkları, termosferde oluşur.
Ekzosfer
Dünya’nın gazlı kısmının “son sınırıdır”
Hava çok fazla incedir.
Bilim adamları ekzosferin sıcaklığını 2000 ° C’yi bile aştığını hesapladı.
Az da olsa hidrojen ve helyum elementleri bulunur.
Yer çekimi çok düşüktür.
Su Katmanı / Su Küre (Hidrosfer)
Suyun sıvı, katı veya gaz halinde bulunduğu tüm dünya ortamlarına hidrosfer denir
Dünya yüzeyinin 3/4’ü sularla kaplıdır.
Su yeryüzünde en çok bulunan maddedir.
Hidrosferde bulunan okyanuslar, göller, akarsular, buzullar ve yeraltı suları yaklaşık 1,4 milyar metreküp su oluşturur.
Hidrosferin %97’si tuzlu su, %3’ü tatlı sudur.
Taş veya Kara Katmanı (Yer Kabuğu) / Taş Küre (Litosfer)
Litosfer, Dünya’nın en sert ve en dış katmanıdır.
Yer kabuğunu oluşturan tabakadır.
Kara canlıları ve insanlar burada yaşarlar.
Dünya yüzeyinin 1/4′ ünü kaplar.
Bu tabakayı örten toprak tabakası kaya ve minarellerin parçalanmasıyla oluşur.
Litosfer yaklaşık 100 km kalınlığındadır, ancak kalınlıkları yaşlarına bağlıdır. (Yaşlı litosferler daha kalındır)
Litosferin büyük parçalarının hareketi, volkanların, depremlerin ve dağ sıralarının küresel konumlarının yanı sıra kıtalarımızın şeklini ve yerini açıklar.
Magma Katmanı / Ateş Küre (Pirosfer)
Ateş küre olarak da bilinir.
Yer kabuğunu ile çekirdek arasında bulunur.
Magmanın bulunduğu katmandır.
Magma katı kayadan yapılmış ve çok sıcaktır.
Magma çoğunlukla çekirdekten gelen ısı nedeniyle sıcaktır.
Magmalar zaman zaman yanardağlar aracılığıyla yüzeye çıkar. Magmanın yüzeye çıkmış haline “lav” denir.
Çekirdek Katmanı / Ağır Küre (Barisfer)
Dünya’nın en sıcak katmanıdır.
Ağır küre olarak da bilinir.
Bilim adamları, çekirdeğin birkaç nedenden ötürü metal olduğunu biliyorlar.
Metalik meteoritlerin çekirdeği temsil ettiği düşünülür.
Dünya’nın en sıcak katmanıdır.
Dünya’nın çekirdeği metal olmasaydı, gezegenin manyetik bir alanı olmazdı.
Dış çekirdek sıvı ve iç çekirdek katıdır.
Dış çekirdeğin katılaşmasını engelleyen ısı, iç çekirdekteki radyoaktif elementlerin parçalanmasıyla üretilir.
Not: Milli Eğitim Bakanlığı 3,4 ve 6. sınıf Fen Bilimleri dersi müfredatındaDünya’nın Katmanları şu şekilde ele alınmıştır:
Dünya’nın katmanları içten dışa doğru sırayla:
Ağır küre (Çekirdek)
Ateş küre (Magma)
Taş küre (Yer kabuğu)
Su küre
Hava küre
Ağır küre ve ateş küre gözlemlenemeyen katmanlarıdır.
