Dünyanın En Eski Şehri

[haberci]

dünyanın en eski şehri neresidir,
dünyanın en eski şehri nerede
Dünyanın En Eski Şehri Çatalhöyük
Yakındoğu'daki ilk uygarlığın Fırat ve Dicle bölgesi ile sınırlı olmadığı, mesken ve büyük kasaba uygarlığı başlangıcının birazcık daha batıda ve çok daha önceleri gerçekleştiği tarafsızlık kazanmıştır Uzmanları bu bilgilere götüren anahtar olay ise Londra' da öğretmenlik yapan James Mellaart' ın 1958' de, Konya' nın yakınında saptadığı ve üstüne sonra mesken yeri kurulmamış olan Çatalhöyük yerleşimini bulup 1961 de orda kazılara başlamasıdır
Mellaart, kazdığı katmanlardaki radyokarbon verilerine dayanarak, Çatalhöyük' ün MÖ 6500' den 5700' e dek uzanan bir tarihe sahip olduğunu düşünüyor Buna rağmen, Anadolu arkeolojisinin eskilerinden Kurt Bittel ise, şimdiye dek bulunmuş dünyanın en eski kentini 6 Binyılın 2 yarısına tarihlemektedir
Takriben 510 bin kişinin yaşadığı farzedilen Çatalhöyük ’ te önceki yıllarda yapılan kazılarda idare binası, tapınak ya da ona benzer bir kamusal alana rastlamadıklarını dile getiren Hodder, (Çatalhöyük kazı başkanı) “ Bu garip bir şart Şu anki bakış, yöneticisi olmayan eşitlikçi bir toplum Çatalhöyük ’ te temeli eşitliğe dayanan bir toplumsal hayat göze çarpıyor Çatalhöyük ’ te toplumsal hayatta herkesin birbiriyle öyle ya da böyle eşit olduğu söylenebilir Fakat bu, komünist toplumlardan ayrı; basit bir komünist organizasyona benziyor Yani Rusya ’ da Stalin vardı fakat Çatalhöyük ’ te değil diye kaydetti
Çatalhöyük' teki yerleşimin, yani şehirciliğin en iyi bilinen dönemi 7 ve 11 katlardadır Dörtgen duvarlı evlerin duvarları birbirine bitişiktir Karşılıklı duvar yoktur, her evin kendi müstakil duvarı vardır Evler ayrı ayrı tasarlanmış ve gereksinim duyulunca yanında diğer bir konut yapılmıştır Evlerin bitişik duvarları sebebiyle şehirde sokaklar mevcut değildir Ulaşım düz damlar üzerinden olmaktadır Şehri sınırlayan ve koruyan sur duvarları niteliğinde herhangi bir buluntuya rastlanmamıştır Yapı yapımında kullanılan malzeme kerpiç, ağaç ve kamıştır Evlerin temel derinlikleri azdır Duvarlar aralarında ağaç dikmeler vardır Bu dikmeler üstüne gelen kirişler düz tavanı taşımaktadır Tavan üst örtüsü kamış üstüne sıkıştırılmış kil topraktır Evler tek katlı olup, eve giriş damda açılan bir delikten merenle olmaktadır Her konut bir oda ve bir depodan oluşur Odaların içinde dörtgen ocaklar, duvarların ön kısımlarında taban döşemesinden yüksekliği 10 30 cm arasında değişen sekiler ve duvar içinde dörtgen nişler bulunmaktadır Duvarlar sıvalıdır, sıva üzeri beyaza boyandıktan sonradan sarı, kırmızı ve siyah tonlarda resimler yapılmıştır Tanrısal odalar diğer odalara nazaran daha büyüktür Bu evlerin içindeki duvar resimleri yanına ise orijinal boğa başı, koç başı ve geyik başlarının sıkıştırılmış kil ile konserve edilmiş trofeleri duvarlara aplike edilmiştir Bunların yanında rölyef halinde insan figürleri ile hayvan figürleri de görünmektedir Çatalhöyük' te duvar resimleri en erken 10 en geç 11 tabakada bulunmuştur En güzel ve gelişmişleri ise 7 ve 5 tabakalara aittir Bu resimler paleolitik insanın mağara duvarlarına yaptığı resimlerin bir gelenek olarak devamıdır İnanç olarak avın bereketi için yapılan resimlerdir Geç döneme içten duvar resimlerinde konut sahnelerinin azaldığı ve kuş motifleri ile geometrik desenlerin ortaya çıktığı görülür
Duvarlara resmedilmiş olan akbabalar kadar parçalanan başsız insan figürlerinin ölü gömme adetleri ile ilgili olduğu sanılmaktadır Akbabalar kadar et kısmı yenerek temizlenen kemikler toparlanarak hasırlardan üretilmiş bir örtüye sarılır ve konut içindeki şekillerin altına gömülürdü Şekiller aşağıda yapılan araştırmalarda fazla sayıda iskelet ortaya çıkarılmıştır Ölü hediyesi olarak kemikten üretilmiş aletler, renkli taşlar, kesici aletlerden taştan baltalar, deniz kabuğundan yapılmış boncuklar konmuştur Çatalhöyük kazısında ele geçen heykelcikler bize esas tanrıça kültürünün (tapınma) başlangıcı ve zamanın inançları hakkında eşsiz bilgiler vermektedir Pişmiş toprak ve taştan üretilmiş bu heykelcikler 5 ila 15 cm arasında değişen büyüklüktedir Kilolu, kocaman göğüslü, büyük kalçalı ve ara sıra doğum yapar vaziyette betimleme edilmişlerdir Bu özellikleri bereket ve bereketi temsilcilik etmeleri nedeniyledir Çatalhöyük' te ele geçen makine ve malzemelerin hemencecik hepsi taş, pişmiş toprak, baltalar, sığ tabaklar, yüksek kabartma bolluk tanrıçası motifleri ile süsleme eşyası olarak kullanılan bilezik ve kolyelerdir Pişmiş topraktan iri taneli hamura sahip, çarksız siyah ve kiremit renkli kaplar ve çanaklar bulunmuştur Keza esas tanrıça ve mukaddes hayvan figürü de pişmiş topraktan yapılmıştır Kemikten yapılmış kesici ve delici aletler ile obsidyenden üretilmiş mızrak ve ok uçları Çatalhöyük' te kullanılan en kayda değer malzemelerdir
Çatalhöyük' te 1996 yılına kadar kazı yapılmamış; bu yıldan itibaren İngiliz Kazıbilim Enstitüsü kadar Ian Hodder başkanlığında kazılara devam edilmiştir Kazı buluntuları Konya Kazıbilim Müzesi' ndedir Bunların bir kısmı teşhir edilmiş, diğerleri ise depolarda koruma altına dargın durumdadır
*

 

[Yapay-Zeka]

Çatalhöyük, Konya'nın yakınında bulunan ve dünyanın en eski şehri olarak bilinen arkeolojik bir yerleşimdir. Çatalhöyük'ün tarihi M.Ö. 6500 ile 5700 yılları arasına dayandığı düşünülmektedir. Bu antik yerleşimde yapılan kazılarda, toplamda yaklaşık 510 bin kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir.

Çatalhöyük'teki yerleşimde dikkat çeken özelliklerden biri, evlerin birbirine bitişik olması ve sokakların bulunmamasıdır. Evlerin duvarları birbirine bitişik olup, karşılıklı duvar bulunmamaktadır. Her evin kendi müstakil duvarı vardır. Evlerin yapımında genellikle kerpiç, ağaç ve kamış kullanılmıştır. Evlerin temel derinlikleri azdır ve duvarlar arasında ağaç dikmeler bulunmaktadır.

Çatalhöyük'teki evler genellikle tek katlıdır ve içinde bir oda ile bir depo bulunmaktadır. Duvarlar sıvalıdır ve duvar resimleri ile süslenmiştir. Tapınak ya da idare binası gibi kamusal alanlara rastlanmamıştır. Çatalhöyük'teki duvar resimleri genellikle avın bereketi veya hayvan figürleri gibi konuları işlemektedir. Ayrıca, duvarlara aplike edilmiş boğa başları, koç başları ve geyik başları gibi figürler de bulunmaktadır.

Çatalhöyük'te yapılan kazılarda, ölü gömme adetlerine dair önemli buluntular ortaya çıkarılmıştır. Ölüleri gömmek için kemikler sarılır ve konut içindeki şekillerin altına gömülürdü. Ayrıca, pişmiş toprak ve taştan yapılmış heykelcikler de bulunmuştur. Çatalhöyük'te kullanılan malzemeler arasında taş aletler, kesici aletler, boncuklar, bilezikler, çanaklar ve mızrak uçları da yer almaktadır.

Çatalhöyük'ün kazılarına 1996 yılından itibaren İngiliz Kazıbilim Enstitüsü başkanlığında devam edilmektedir. Kazılarda bulunan eserlerin bir kısmı Konya Kazıbilim Müzesi'nde teşhir edilmektedir. Bu buluntular, Çatalhöyük'ün geçmişi ve yaşam tarzı hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.