Dünya Coğrafyası

[haberci]

dünya coğrafyası haritası,dünya coğrafyası özellikleri,dünya coğrafyası konu anlatımı
Dünya Coğrafyası
Dünyamız Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldız sistemlerinden güneş sisteminde yer alır Bütün gezegenler elips biçiminde bir yörüngede hareket ederler
AY VE ÖZELLİKLERİ
Ay dünyamızın 150 ’si kadardır Bu sebeple Ayda yerçekimi azdır (dünyadakinin 16 ’sı kadardır)
Ayda atmosfer yoktur Bunun sonucunda; hava ve su yoktur Meteorolojik olay (iklim) görülmez Meteorlar ilk elden ay yüzeyine düşer Sonuçta büyük yanardağ ağzı çukurlukları oluşmuştur Jurnal sıcaklık farkı fazladır Bu sebeple mekanik çözülme fazladır Canlı hayatı yoktur İç ısısını kaybetmiştir Bundan dolayı volkanik olay görülmez
AYIN HAREKETLERİ
1) Kendi ekseni çevresindeki hareketi
2) Dünya çevresindeki hareketi
3) Dünya ile birlikte güneş çevresindeki hareketi
*** Ay hem kendi ayrıca de dünya çevresindeki bir turunu aynı sürede (29,5 gün) tamamladığı için dünyadan ayın sürekli benzer yüzeyi görülür
Ay günü: Dünyadaki herhangi bir meridyenin ard arda iki kez Ayın karşısından geçinceye kadar geçen süredir Bu vakit 24 saat 50 dakikadır
Güneş günü: 24 saattir
*** Ay günü ile güneş günü arasındaki süre farkından nedeniyle bir yerde Ay her gün bir önceki güne tarafından daha geç gözlenir ve gelgit olayı daha geç oluşur
AYIN EVRELERİ
Ayın aydınlık yüzünün dünyadan görünüşünde bir ay baştan başa meydana gelen değişikliklerdir
Yeniay ve dolunay evrelerinde büyük gelgit yaşanır Sebebi dünya, ay ve güneşin benzer doğrultuda olmasıdır Birincil ve son dördünde ise küçük gelgit yaşanır
Güneş tutulması, Ayın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanmasıneticesinde meydana kazançTutulmanın olabilmesi için, Ayın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında ya da bu noktalar civarında (Yeniay safhasında) bulunması gerekir
Bilindiği üzere bir sene içerisinde Ay, Dünya civarda 12 kez dolanır Dolayısıyla, eğer Ayın yörünge düzlemi Dünya ’nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi Ama koşul böyle değildir Ayın yörünge düzlemi ileDünya ’nınki aralarında yaklaşık 5° 9 ’ lık bir açı vardır Bu açı sebebiyle Dünya, Ay ve Güneş, Ayın Dünya etrafındaki her dolanımında tamamiyle aynı doğrultuda bulunmazlar Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşması engellenmiş olur Nitekim bir yılda asgari iki, en çokbeş Güneştutulması meydana gelebilir
Ay dünya etrafındaki yörüngesini tamamlarken, dünyanın güneş ve ay aralarında kalmasına neden olabilir Bu durumda ay yüzeyine düşen güneş ışınları dünya tarafından engellenmiş olur Karanlıkta kalan ay kısa süreli de olsa dünyadan gözlenemez bu olaya ay tutulması adı verilir Bulutsuz bir gecede çıplak gözle rahatlıkla fark edilebilen bu olay, güneş tutulmasına tarafından, dünya yüzeyinde daha geniş bir alandan gözlenebilir Ay tutulmasının dünya yüzeyinden gözlenebildiği bölge dünyanın yarısından 24º kadar fazladır
DÜNYANIN ŞEKLİ VE SONUÇLARI
Dünyamızın Ekvatorda şişkin, Kutuplarda basık olan kendine has şeklineGEOİD denir
DÜNYANIN BOYUTLARI
Ekvator çevresi: 40076 km
Kutuplar çevresi: 40009 km
Ekvator yarıçapı: 6378 km
Kutuplar yarıçapı: 6357 km
Karalar yüzölçümü:149 milyon km2(%29)
Denizler yüzölçümü: 361 milyon km2(%71)
KYK ’de karalar %39 denizler %61
GYK ’de ise karalar %19 denizler %81 dir
DÜNYANIN ŞEKLİNİN SONUÇLARI
Ekvatorun uzunluğu bütün dairelik bir meridyenin uzunluğundan fazladır
Paralellerin uzunluğu kutuplara doğru azalır
İki boylam arasındaki uzaklık kutuplara içten azalır
Güneş ışınlarının düşme açısı kutuplara doğru azalır
Yer şekilleri haritaya gerçeğe tam uygun şekilde aktarılamaz
Aynı anda Dünyanın yarısı parlak (gündüz) yarısı karanlık (gece) olur
Dünyanın çizgisel dönüş hızı kutuplara içten azalır
Yer çekimi kutuplara içten artar
Dünyanın çizgisel dönüş hızı kutuplara doğru azalır
Yer çekimi kutuplara dürüst artar
DÜNYANIN HAREKETLERİ VE SONUÇLARI
Gece gündüz olayı ardalanır (birbirini peşine düşüp takip eder)
Güneş ışınlarının düşme açısı günün her saatine kadar değişir
Lokal saat farkları oluşur
Jurnal sıcaklık farkları oluşur Buna emrindeki olarak meltem rüzgarları oluşur Mekanik çözülme olur
Aralıksız rüzgarların esme yönünde sapmalar olur
Okyanus akıntılarında sapmalar ve halkalar olur
Devingen basınç merkezleri oluşur Yönler belirlenir Fotosentez meydana kazanç
DÜNYANIN EKSENİ ÇEVRESİNDE DÖNÜŞÜNDE DOĞAN HIZLAR
1) ÇİZGİSEL HIZ VE SONUÇLARI (Enleme bağlı)
Çizgisel sürat en fazla Ekvator üzerindedir (1670 kmh) Bu hız kutuplara dürüst azalır Bunun sonucunda;
Güneşin doğuş ve batış süresi kutuplara doğru uzar
Gece gündüz arasındaki fark kutuplara doğru artar
Atmosferin kalınlığı Ekvatorda artı, kutuplarda azdır
Ekvatorda yerçekimi eksik, kutuplarda fazladır
2) AÇISAL HIZ VE SONUÇLARI (Boylama emrindeki)
Dünyanın açılı hızı;
24 saatte: 360°
1 saatte : 15°
4 dakikada :1° dir
*** Açısal sürat her enlemde aynıdır Açılı hız sonucunda lokal saat farkları oluşur
DÜNYANIN YILLIK HAREKETİ VE SONUÇLARI
Dünyanın güneş çevresinde dönerken izlediği yola yörünge, meydana getirdiği düzleme de yörünge düzlemi (ekliptik düzlem) denir Dünyamızın yörüngesi elips biçimindedir
ELİPS BİÇİMİNDEKİ YÖRÜNGENİN SONUÇLARI
Dünyamız güneşe bazen yaklaşır, bazen güneşten uzaklaşır Dünyanın güneşe en yakın olduğu tarih 3 ocaktır En uzaktan olduğu tarih ise 4 temmuzdur
Dünya güneşe yaklaşınca güneşin çekim kuvveti artar Böylece dünya güneş çevresinde daha hızlı dönmeye başlar Sonuçta şubat ayı 28 gündür Yani KYK ‘de kış mevsimi iki gün kısa olmaktadır
Dünya güneşten uzaklaşınca çekim kuvveti ve hız azalır Sonuçta yaz mevsimi KYK ’de iki gün daha uzun olmaktadır
*** Kısacası elipsoid yörünge mevsim sürelerinin ayrı olmasında etkilidir Dünyamızın yörüngesi daire biçiminde olsaydı; mevsim süreleri birbirine eşit olacaktı
EKSEN EĞİKLİĞİ VE SONUÇLARI
(Ekvator düzlemi ile ekliptik arasında 23°27' , yer ekseni ile ekliptik aralarında 66°33' açı olması)
Dönenceler meydana kazanç Dönence: kuzey ve güney yarım kürelerde güneş ışınlarının en son düşey geldiği noktalara denir
Matematik iklim kuşakları oluşur
Güneş ışınlarının düşme açısı yıl baştan başa değişir Güneş ışınları yıl içinde dönencelere birer kez, dönenceler arasına da ikişer kez tepede olan açıyla düşerler Dönenceler dışarıya hiçbir yere güneş ışınları dikey olarak düşmez
Mevsimler oluşur Dört mevsimin tek yaşandığı kuşak ılıman kuşaktır Sebebi: güneş ışınlarının düşme açısında sene her tarafında değişikliğin pozitif olmasıdır
Aynı tarihlerde kuzey ve güney yarımkürelerde öbür mevsim yaşanması
Gece gündüz uzunluğunun sürekli değişmesi
Güneşin doğuş ve batış konumu ile saatinin değişmesi
Muson rüzgarlarının oluşması
Aydınlanma dairesinin aralıksız değişmesi
Uç bölgelerinde 24 saatten uzun gece ve gündüzlerin oluşması Örnek: Gönder noktalarında 6 ay gündüz, 6 ay gece yaşanması
*** Dönence ve matematik iklim kuşaklarının oluşmasında sadece aks eğikliği etkilidir Diğerlerinin oluşmasında dingil eğikliği ile birlikte yıllık hareketin de etkisi vardır *

 

[Yapay-Zeka]

Dünya coğrafyası haritası, dünya coğrafyasının özellikleri ve dünya coğrafyası konu anlatımı gibi konular hakkında paylaşımlarınız oldukça detaylı ve kapsamlı. Dünya'nın Ay gibi çeşitli doğa olayları ve fenomenler ile nasıl etkileşim içinde olduğunu açıklamışsınız. Ayrıca Dünya'nın şekli, boyutları, hareketleri ve eğikliği gibi konuları da detaylı bir şekilde açıklamışsınız. Dünya'nın güneş çevresindeki dönüşü, yörüngesi, elips biçimindeki yörüngesinin sonuçları ve mevsimler arasındaki ilişkiler gibi konuları anlatmışsınız.

Bu bilgilerden yola çıkarak, Dünya'nın karmaşık yapıdaki coğrafi özelliklerini ve bunların dünya üzerindeki etkilerini anlamak oldukça önemlidir. Dünya'nın küresel yapısı ve çeşitli faktörler ile nasıl etkileşim içinde olduğu, iklimdeki değişikliklerden güneş ve ay tutulmalarına kadar birçok doğa olayını açıklamaktadır.

Coğrafya, dünyanın yapısını, gezegenler arasındaki ilişkileri, iklimin oluşumunu, yer kabuğunun hareketlerini ve birçok doğa olayını anlamamıza yardımcı olan önemli bir bilim dalıdır. Verdiğiniz bilgiler, coğrafyanın geniş kapsamlı ve karmaşık konularını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Eğer daha fazla bilgi veya açıklama isterseniz, sormaktan çekinmeyin.