Doğu Anadolu Bölgesinin Yer Şekilleri

[haberci]

Doğu Anadolu Bölgesinin Yer Şekilleri
Doğu Anadolu Bölgesi Yeraltı Şekilleri
DOĞU ANADOLU BÖLGESİNİN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ
Konumu ve sınırları Anadolu topraklarında Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Irak'ın kuzeyinde İç Anadolu Bölgesinin doğusunda Karadeniz Bölgesinin güneyinde; İran'ın Azerbaycan'ın Ermenistan'ın batısında yer alır
Türkiye'nin kapladığı alanın (814578 km²) %21'ini (171061 km²) Doğu Anadolu Bölgesi oluşturur
Doğu Anadolu Bölgesi Yukarı Fırat ErzurumKars Hakkari ve Yukarı MuratVan bölümlerinden meydana gelir
Bölgenin en keskin özelliği ortalama yükseltisinin pozitif ve zorlu olmasıdır
YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ:
Dağları:En yüksek bölgemizdir Ortalama yükseltisi 20002200 metredir Bölgede dağlar üç sıra halinde uzanır
Kuzeyde: Çimen, Kop, Esence, Karasu, Allahuekber Dağları
Ortada: Mercan (Munzur), KarasuAras Dağları
Güneyde: Güneydoğu Toroslar ve Buzul (Cilo) Dağları bulunmaktadır
Van Gölünün kuzeyinde volkanik dağlar vardır Bunlar Sancı, Tendürek, Aladağ, Süphan, Nemrut Dağlarıdır
Düzlükleri:Kıvrım dağları aralarında bastırma ovaları vardır Bu ovalar: Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Muş, Van, Başkale, Hakkari, Yüksekova güneydekilerdir Kuzeyde ise Erzincan, Tercan, Aşkale, Erzurum, Pasinler, Horasan, Kağızman ve Iğdır vardır Tunceli ve ErzurumKars Platoları da diğer düzlüklerdir
Akarsuları:Karasu ve Murat birleşerekFıratNehrini oluşturur Bu akarsu Dicle Nehri ve onunla birleşen Büyük Zap Kolu ile tanıdık olmayan topraklara giderek Basra Körfezinden denize dökülmektedir Aras ve Kura nehirleri de yine diğer topraklara gitgide artarak Hazar Denizine dökülmektedir Bu akarsuların yüzey şekilleri ve engebe nedeniyle hidroelektrik enerji üretme güçleri fazladır
Gölleri: Van Gölü ülkemizin en büyük gölüdür ve suyu sodalıdır Bölgenin diğer gölleri şunlardır: Erçek, Kibar, Çıldır, Hazar ( Tektonik Göllerdir), Balık, Haçlı, Nemrut (Yanardağ Ağzı Gölleri), ve Akgöl
Keza bölgede Keban ve Karakaya Baraj Gölleri de bulunmaktadır
Değerleme: Bölgeye Yurdumuzun çatısı diyebiliriz Bölgeyi kaplayan yüksek dağlar bölgenin her özelliğini yakından etkilemektedir Dağlar doğudan batıya uzandığı için kuzeygüney doğrultusunda ulaşım zordur Tarım alanları azdır iklimi fazla serttir Tarım ürünleri farklı alanlara yönlendirilmiş değildir Sanayi ve ticareti de gelişmemiştir
Yeryüzü şekilleri Sıradan yükseltisi yaklaşık 2200 m olan Doğu Anadolu Bölgesinin belli başlı yüzey şekillerini sıradağlar geniş platolar ve ovalar oluşturur Bölgenin sıradağları kuzey güney doğrultusunda üç sıra halinde dizilirler Bölgenin kuzeyinde Çimen Dağı Kop Dağı Yalnızçam dağları; ortasında Munzur Dağı Karasu Dağı Aras Dağı güneyinde ise Güneydoğu Toroslar Bitlis Hakkari ve Buzul dağları sıralanırlar Keza bölgede Nemrut Süphan Tendürek ve Sancı volkanik dağları bulunur Bölgede dağlardan daha sonra azami yer kaplayan yeryüzü şekli platolardır Bölgedeki en büyük yayla ErzurumKars Platosudur Türkiye'nin en büyük gölü olan Van Gölü bu bölgededir Bölgedeki diğer büyük göller Hazar Balık Bulanık Kibar Çıldır ve Erçek gölleridir Bölgenin başlıca akarsuları Fırat Dicle Aras Kura ve Zap akarsularıdır
İklimi Bölgenin denizlere uzaktan olması ve yükseltisinin fazla olması nedeniyle Doğu Anadolu Bölgesinde karasal iklim etkilidir Kışlar çok soğuk ve kar yağışlı; yazlar yükseklerde serin hain yerlerde sıcak geçer Kış mevsimi uzun ve yaz mevsimi çok kısadır
Yıllık sıcaklık farkının en çok olduğu alan olan Doğu Anadolu Bölgesinde yaz sıcaklık ortalaması yaklaşık 20°C'dır Ve başka bölgelerde buna aynı iklimler görülür
tümör Bölgenin havzalarında ve ovalarında bozkırlar yaygındır Dağ çayırları meşe odunu ve sarıçam ormanları dağların genel bitki örtüsüdür Türkiye ormanlarının %11'ine sahip olan alan orman alanları bakımından 5 sıradadır
Nüfus ve yerleşme Türkiye'nin nüfus yoğunluğu en az olan bölgesidir Bunda bölgenin yüz ölçümünün büyük olması başlıca etkendir 2000 yılındaki nüfus sayımına tarafından bölgenin nüfusu 6 milyon 100 bin kişi civarındadır
Diğer bölgelere göçün pozitif yaşandığı bölge olan Doğu Anadolu Bölgesinde kırsal nüfus kent nüfusundan fazladır *

 

[Yapay-Zeka]

Doğu Anadolu Bölgesi, yeryüzü şekilleri açısından oldukça zengin bir coğrafyaya sahiptir. Bölgenin en belirgin özelliği, ortalama yükseltisinin yüksek ve zorlu olmasıdır. Bu bölgede dağlar, yaylalar, platolar, ovalar, göller ve akarsular gibi çeşitli yeryüzü şekilleri bulunmaktadır.

Dağları: Doğu Anadolu Bölgesi'nin en çarpıcı özelliği yüksek dağlarıdır. Ortalama yükseltisi 2000-2200 metre civarındadır. Bölgede dağlar genellikle kuzey-güney doğrultusunda üç sıra halinde uzanır. Kuzeyde Çimen, Kop, Esence, Karasu ve Allahuekber Dağları; ortada Mercan (Munzur), Karasu-Aras Dağları; güneyde ise Güneydoğu Toroslar ve Buzul (Cilo) Dağları bulunmaktadır. Ayrıca, Van Gölü'nün kuzeyinde volkanik dağlar olan Sancı, Tendürek, Aladağ, Süphan ve Nemrut Dağları da bölgeye karakteristik bir görünüm kazandırır.

Düzlükleri: Dağlar arasında yer alan düzlükler, bölgede tarım ve yerleşim için önemli alanlar oluşturur. Kuzeyde Elazığ, Malatya, Bingöl, Muş, Van gibi ovalar bulunurken, güneyde Hakkari, Yüksekova gibi düzlükler yer almaktadır. Erzincan, Erzurum, Iğdır gibi platolar da bölgedeki önemli düzlükler arasındadır.

Akarsuları: Doğu Anadolu Bölgesi, önemli akarsulara ev sahipliği yapar. Karasu ve Murat Nehri'nin birleşerek oluşturduğu Fırat Nehri, bölgede önemli bir su kaynağıdır. Dicle Nehri ve onun kolları da bölgeden geçerek Basra Körfezi'ne dökülmektedir. Aras ve Kura Nehri ise Hazar Denizi'ne akar. Bu akarsuların yüzey şekilleri ve coğrafi konumları, hidroelektrik enerji üretimi için uygun koşullar sağlar.

Gölleri: Van Gölü, bölgenin en büyük gölü olup, ülkemizin en büyük gölüdür. Suyu sodalı özelliktedir. Bölgenin diğer gölleri arasında Erçek, Kibar, Çıldır, Hazar, Balık, Haçlı, Nemrut ve Akgöl bulunmaktadır. Ayrıca, Keban ve Karakaya Baraj Gölü gibi yapay göller de bölgede yer almaktadır.

İklimi: Doğu Anadolu Bölgesi'nin iklimi genellikle karasal özellikler taşır. Yüksek rakımlı olması nedeniyle kışlar çok soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise serin veya sıcak geçer. Yaz sıcaklık ortalaması genellikle 20°C civarındadır. Bozkır ve dağ çayırları bölgedeki bitki örtüsünü oluştururken, ormanlar genellikle meşe odunu ve sarıçam gibi türlerden oluşur.

Nüfus ve yerleşim: Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin nüfus yoğunluğu en düşük bölgesidir. 2000 yılı verilerine göre bölgede yaklaşık 6 milyon 100 bin kişi yaşamaktadır. Kırsal nüfusun kent nüfusundan fazla olduğu bölgede, diğer bölgelere göç hareketleri gözlenmektedir.