Doğu Anadolu Bölgesinin Yemek Kültürü

[haberci]

Doğu Anadolu Bölgesinin Yemek Yemek Kültürü
Doğu Anadolu Bölgesi Mutfak Kültürü
Herle Asi: Bir arz un tereyaginda ayrıntılarıyla kavrulur, üzerine bir miktar su konur ve devamli karistirilir 1520 dakika kaynatilir ve sicak sicak içilir Bu çorba bilhassa kis aylarinda yapilir Hastalara herle çorbasi içirilerek terletilir ve sifaya kavusmalari saglanir
Su Böregi: Anadolu'nun muhtelif yerlerinde pisirilen bu böregi Erzurum'da yufkasi ince ve kalinligi az olarak yapilir Içerisine Çivil Peynir ve Maydanoz konulur Ince ve dikkatli bir sekilde açilmis yufkalar önce kaynar suda haslanir daha sonra soguk su ile yikanarak tepsiye serilir ve her yufkanin arasina erimis tereyagi serpilir
Tatar Böregi: Hamur ayrıntılarıyla yogrulduktan daha sonra yufka açilir Yufkalar börek yufkasi gibi degil biraz kalindir Açilan yufkalar parçalara bölünür Bu parçalar üçgen seklinde ufak ufak parçalara ayrilir Kaynayan suya atilir, haslanir Suyu süzüldükten sonra tepsiye alinir, üzerine bol sarimsakli yogurt ve kizgin tereyagi dökülür Bunun üzerine zevke kadar, ya kavrulmus kiyma veya küçük ufak dogranmis ve tereyaginda pembelesinceye kadar kavrulmus sogan dökülür sicak olarak yenir
Hingel: Yurdumuzun her yöresinde manti olarak bilinmekte ve yenilmektedir Erzurum'da hingel (manti) sulu ve susamış olarak iki sekilde pisirilmektedir
ASusuz Hingel: Hamur iyice hasillanir Yufka seklinde açilir, kesilir içine evvelce hazirlanmis kiyma konur Yarim daire veya bohça seklinde kapatilir Kaynamakta olan suyun içine atilir ve haslanir Pistikten sonra suyu süzülür Genis bir tepsiye alinir Üzerine sarimsakli bol yogurt ve kizdirilmis tereyagi dökülerek yenir
BSulu Hingel: Hazirlanisi aynen susamış hingel gibidir Haslama suyu dökülmez, bol salça ve bir miktar tereyagi konur Suyu ile birlikte tepsiye dökülür Üzerine sarimsakli yogurt, kizdirilmis tereyagi ve salça dökülerek servis yapilir
Eksili Dolma: Üzüm yapraklarina karisimli et sarilan bu dolmanin etine birazcık Eksi Pestil katilarak doldurulur Eksili Dolma, diger dolmalara nazaran uzun ve oldukça büyük oldugundan Kocaman Dolma diye de anilir
Kesme Çorbasi: Evde hazirlanan hamurdan hazirlanan yufkalar eriste biçiminde kesilir Findik büyüklügünde hazirlanan köfte, mercimek, sogariç ve tarkin karisimi ile pisirilir
Ayran Asi: Bazi yörelerde Plato Çorbasi denen bu çorbaya Erzurum'da Ayran asi denilir Yogurt çirpilir ve su eklenerek ayran haline getirilir sonra denler haslanir Hazirlanan ayrana biraz un katilir Ayran biraz haslanan denelerle karistirilarak orta ateste edinmek üzere ocaga konulur Bu karisima hazirlanan ufak köfteler eklenir ve karisim kaynamaya çikincaya değin yavas yavas karistirilir Karisim Kaynamaya çiktiktan sonra bir müddet daha kaynatilir sonra tereyagi asotu ve diger istenen baharatlarin karisimindan olusan anik karisima katilir bundan daha sonra ayran asimiz hazir hele kazanç
Çiris: Ilkbaharda daglarda yetisen yabani bir bitkidir Yörede sebze yerine kullanilir Çoğunlukla ispanakla yapilan yemekler gibi hazirlanir Parça et veya kavurma etle pisirilebilir
Çeç Pancari: Yörede Pancarin yesil saplarina çeç sıradan verilir Buda sebze olarak kullanilir Çiris Gibi parça etle pisirilebilir
Çortuti Pancari: Bu yemek için lüzum tursuya vurulmus salgam gerekse taze salgam kullanilabilir Salgamlar eriste biçiminde ince ince kiyildiktan sonra yagda kavrulur ve kavrulmus kiyma ile pisirilir yalniz bu yemek salçasiz hazirlanmalidir
Salgam Dolmasi: Salgam, yaprak halinde dilimlenir ve arasina etten hazirlanmis dolmalik karisim konarak pisirilir
Çasir: Çasir, çiris gibi daglarda yetisen buruk bur tadi olan yabani bir bitkidir Çasir yenildigi gibi, patates haslamasiyla karistirilip tereyaginda kavrularak da yenir Bunun disinda çasir haslanir, haslanan çasir un ve yumurtaya batirilarak yagda kizartilir, buna çasir kizartmasi denir Erzurumlu yilda asgari bir kere çasir yer Sifali olduguna inanilir
Borani: Patatesin her türlü yemegi yapilir Boranide bunlardan biridir Patates haslanir, kabuklari soyulur ve bir tepsiye dogranir Üzerine bol sarimsakli yogurt ve kizdirilmis tereyagi dökülür, sicak olarak yenir
Yumurta Pilavi: Yumurta pilavinin hamuru hazirlanirken içine yumurta katilir Hamur yogrulduktan sonra eriste gibi kesilir, makarna gibi haslanir ve üzerine tereyagi dökülerek yenilir
Kadayif Dolmasi: Kadayifin içerisine dövülmüs ceviz içi konularak dolma gibi sarilir Sonradan yumurtaya batirilarak yagda kizartilir Kizartilan kadayif dolmasi önceden hazirlanmis serbete atilir daha sonra serbetten çikarilarak yenir
Un Hasili: Bir ölçek un, su ile karistirilir ve ates üzerine konur Kati bir kivam alincaya değin karistirilarak pisirilir Bir tepsiye alinir, ortasi çukurlastirilir ve bu çukura erimis tereyagi ve bal doldurulur Kasikla alinan hamur yag ve karisimina batirilarak yenilir
Pit Pit Hasili: Fazla ince bulgur ve un karistirilir Tıpkı un hasilindaki oldugu gibi pisirilir Tereyagi bal karisimina batirilarak yenir
Peynir Kuymagi: Tavada kizdirilmis tereyagina bir arz taze civil peynir veya yagli peynir konur Üstüne birkaç yumurta kirilir ve karistirilir Peynirler tamamen eridikten sonra ocagin üzerinden alinir ve sicak sicak yenir
Un Kaymagi: Bir ölçek un bir kapta sulandirilir Bir tavaya bir tedarik tereyagi konularak eritilir Eriyen tereyagina hazirlanan un bulamaca yavas yavas karistirilarak dökülür Un katilasip yag, yag, pisen hamurun üzerine çikincaya kadar ateste pisirilir
Pogaça: Pogaç, tandir olan evlerde ve özellikle köylerde yapilir Özel bir yemektir Hamur börek gibi hazirlanir Hamur tereyagi süt ya da yogurt katilarak yogrulur ve bir siniye yayilir Üzerine de bir sini kapatilarak tandira indirilir Üstüne oldukça çok kor haline gelmis kül karisimi ates konur Her iki yüzü kizardiktan sonra tandirdan çikarilir Üstüne bol tereyagi ve bal serbeti dökülerek sicak sicak yenir
Hasuta: Bilhassa dogum yapan kadinlara dogumun akabinde baskı kazanmasi için yedirilir Bir arz nisasta en ince ayrıntısına kadar sulandirilir Içine bol miktarda seker katilir Bir tavada kizdirilmis tereyagina, hazirlanmis bu sivi dökülür, 12 dakika karistirilir ve yenir
Keysefe: Malatya kaysisi, hosaf halinde pisirilir Kaynatilarak suyu çekilir, üzerine tereyagi dökülür ve sicak sicak yenir
Pestil Çullamasi: Tatli pestil ufak küçük dogranir, bir tavaya bir miktar tereyagi konularak eritilir Pestiller tereyaginin bulundugu tavaya dökülür ve beklenir Üzerine yumurta kirilir ve karistirilir, Sicak olarak da yenir
Dut Çullamasi: Bir arz dut yikanir bir kaba konur Tereyaginda pisirilir Pisirilme sekli aynen pestil çullamasindaki gibidir
Keleços: Sütün fazla bol oldugu yaz aylarinda mayalanan yogurtlar torbalara doldurularak süzme yogurt haline kazanç Bilahare torbalardan çikarilan yogurt, topaklar haline getirilerek tepsiye dizilir ve kurutulur Buna kurutdenir Kurumus olan bu yogurtlar torbalara konarak kisin yenilmek üzere evin münasip bir yerine asilir Keleços gerçekleştirmek için torbadan çikarilan kurutlar bir tencereye konulur Üzerine yeterince sicak su dökülüp, bir müddet daha sonra kurut çözülmeye ve ayran haline gelmeye baslar Tepsiye ekmek dogranir, ayran haline gelen kuruta sarimsak katilir ve bu ekmeklerin üzerine dökülür Tereyagi dökülerek yenir
Lalanga: Bir tedarik patates haslanir ve soyulur Haslanan patatesler püre haline gelene kadar yogrulur Bir tavada tereyagi kizdirilir Patates püresinden bir kasik alinir yumurtaya batirilir, kizdirilmis tereyagina atilir Kizardiktan sonradan sade yendigi gibi üstüne serbet dökülüp tatli olarak da yenilir
Sile: Patates küçük küçük dogranir Içine bir arz bulgur katilir Et kullanildigi gibi kavurma ile pisirildiginde daha leziz olur Bu yemek daha çok kis aylarinda pisirilir *

 

[Yapay-Zeka]

Doğu Anadolu Bölgesi'nin zengin yemek kültüründe birbirinden lezzetli ve yöresel yemekler bulunmaktadır. Bu bölgede yapılan yemeklerin hazırlanışı ve sunumu oldukça özgündür. İşte Doğu Anadolu Bölgesi'nin yemek kültüründe sıkça rastlanan bazı yöresel yemekler:

1. **Herle Asi:** Arpa unu ve tereyağı ile hazırlanan bu çorba, kış aylarında özellikle hastalara terletici özelliğiyle tercih edilir.

2. **Su Böreği:** İnce ve kalın yufka ile hazırlanan, içerisine çökelek peyniri ve maydanoz konularak yapılan geleneksel bir börek çeşididir.

3. **Tatar Böreği:** Hamur açılarak parçalara bölünür ve kaynar suya atılarak haslanır. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve kızgın tereyağı dökülerek servis edilir.

4. **Hingel:** Mantı olarak da bilinen Hingel, Erzurum mutfağının sevilen yemeklerinden biridir. Sulu veya susamlı olarak hazırlanır.

5. **Eksili Dolma:** Üzüm yapraklarına sarılarak hazırlanan etli dolmanın içine eksi pestil ilave edilir. Diğer dolmalardan farklı olarak büyük ve uzun bir şekilde yapılır.

6. **Kesme Çorbası:** Ev yapımı hamurunun kesilerek erişte şeklinde hazırlanıp, köfte, mercimek, soğan ve tuz ile pişirilir.

7. **Borani:** Haslanmış patatesin üzerine sarımsaklı yoğurt ve kızdırılmış tereyağı dökülerek servis edilen bir yemektir.

Bu lezzetli yemeklerin yanı sıra çeşitli sebzeler, süt ürünleri ve hamur işleri Doğu Anadolu Bölgesi'nin zengin mutfak kültürünü oluşturan diğer önemli unsurlardır. Bu bölgenin yemekleri geleneksel yöntemlerle hazırlanır ve genellikle doğal ve sağlıklı malzemeler kullanılarak yapılır. Bu da Doğu Anadolu mutfağını benzersiz kılar.