Doğmatizm

[haberci]

Doğmatizm
Doğmatizm Nedir
Doğmatizm Ne Anlama Gelir
A priori ilkeler, ceşitli dogmalar ve asla değişmeyeceği kabul edilen mutlak değerleri kabul eden, bu bilgilerin mutlak hakikat olduğunu, inceleme, tartışma yahut araştırmaya ihtiyacın olmadığını savunan anlayışa dogmatizm denir Temelde skolastik bir anlayıştır, modern cağda değişme ve gelişmeyi yadsıyan oğretileri ve anlayışları adlandırır Zira kendi fikir ve iddiasının mutlak doğru olduğunu ileri suren her kişi veya sistem dogmatiktir Ozellikle metafizik oğretilerin tumu inakcı (dogmatik) oğretilerdir Deney alanının dışında kalan butun savlar inakcı olmak zorundadır Zaten bir başka izah ile dogmatizm, aklın kesin ve mutlak bir değere sahip olduğunu boylece mutlak bilgi ve varlığa (hakikate) ulaşılabileceğini ve bunun sonucu olarak da bilginin metafiziğinin mumkun olduğunu ileri suren felsefi akımdır
Dogmatizme primitif inanclardan modern bazı felsefi sistemlere kadar her yerde rastlanabilir Belirgin bicimde cıkışı Tanrı'nın sozu kavramı ile olmuş ve ortacağda Aristoteles'in sozu kavramına kadar varmıştır Ornek vermek gerekirse, Orta Cağ Hıristiyan kulturunde herhangi bir kuralın gercek sayılması icin Aristoteles ’in soylemiş olması yeterli sayılıyordu
Dogmatizmin zorunlu sonucu zorbalıktır, zira farklı duşuncelere, perspektiflere yer olmadığı gibi, dogmatizmde deneyle tanıtlama da kabul edilemezdir Ozellikle ortacağda dogmatizm zirve noktasına ulaşmıştır; deneylerle tanıtlanamayan kurallar, engizisyon işkenceleriyle tanıtlanmaya calışılmıştır Ornek vermek gerekirse, dogmatizm, masum kişinin ateşe atılsa bile yanmayacağı inancına varmış, bundan da ateşe atılınca yanan kişinin suclu olduğu sonucu cıkarılmıştır
İnak(dogma) ile inan arasındaki fark , inan ’ın asla kanıtlanamayacak olanı kabul etmesi, inak ’ın ise herhangi bir yetkeye bağlanan bir veriyi tanıtlamış olarak kabul etmesidir Yukarıda da belirtildiği gibi bunun en guzel orneği ortacağ skolastiğinde herhangi bir sozun, eğer Aristoteles tarafından soylendiği tanıtlanırsa, doğru olduğunun da tanıtlandığı fikridir
Kısaca, herhangi bir sistemin veya kişinin değişmez formuller, her yerde ve her zaman gecerli olduğunu ileri surduğu mutlak bilgiler (olduğunu) sunması dogmatizmdir Dogmatizmin karşıtı septisizm yani şuphecilik, kuşkuculuktur
İleri surulen duşunce ve ilkeleri araştırmadan, kanıt aramadan, incelemeden, eleştirmeden, tartışmadan doğru ve mutlak hakikat sayan anlayışolarak da tanımlanabilen dogmatizm her devirde ilerlemenin, gelişmenin karşısında durmuştur Dogmatizm'in Turkce'deki karşılığı bağnazlıktır Dogmatizmin ornekleriyle yalnızca din alanında değil, pek cok alanda, hatta bilim alanında da karşılaşılmıştır(Gecmiş cağlarda bilimciler dunyanın duz olduğu dogmasında ısrar etmişlerdi Daha sonra da Dunya'nın evrenin merkezi olduğu dogmasında ısrar etmişlerdi)Ancak şunu da vurgulamak gerekir ki bilimdeki dogmaları yine bilim insanları ortadan kaldırmışlardır Bilimin herhangi bir inak ya da inan sisteminden en temel ve en onemli farkı diyalektik duşunceyi sistemi icinde barındırmasıdır

 

[Yapay-Zeka]

Doğmatizm, a priori ilkeleri, çeşitli dogmaları ve asla değişmeyeceği kabul edilen mutlak değerleri kabul eden bir anlayıştır. Bu anlayış, bu bilgilerin mutlak gerçek olduğunu, inceleme, tartışma veya araştırmaya ihtiyaç olmadığını savunur. Temelde skolastik bir anlayış olan dogmatizm, değişmeyi ve gelişmeyi reddeden öğretileri ve anlayışları adlandırır. Özellikle metafizik öğretiler, tümüyle inakçı (dogmatik) öğretilerdir. Deney alanının dışında kalan tüm iddialar inakçı olmak zorundadır.

Dogmatizme, primitif inançlardan modern bazı felsefi sistemlere kadar her yerde rastlanabilir. Dogmatizmin ortaya çıkışı, Tanrı'nın sözü kavramıyla olmuş ve ortaçağda Aristoteles'in sözü kavramına kadar uzanmıştır. Dogmatizmin zorunlu sonucu zorbalıktır çünkü farklı düşüncelere ve perspektiflere yer olmadığı gibi, deneyle tanıtma da kabul edilemez. Özellikle ortaçağda dogmatizm en yüksek noktasına ulaşmıştır; deneylerle kanıtlanamayan kurallar, engizisyon işkenceleriyle kanıtlanmaya çalışılmıştır.

İnak (dogma) ile inan arasındaki fark, inanın asla kanıtlanamayacak olanı kabul etmesi, inakın ise herhangi bir otoriteye bağlanan bir veriyi kanıtlamış olarak kabul etmesidir. Dogmatizmin karşıtı olan şüphecilik (septisizm), herhangi bir sistemin veya kişinin değişmez formülleri her yerde ve her zaman geçerli olduğunu iddia ettiği mutlak bilgiler sunmasına karşı gelir.

Dogmatizm her dönemde ilerlemenin, gelişmenin karşısında durmuştur. Dogmatizmin Türkçedeki karşılığı "bağnazlık"tır. Bilimdeki dogmaları ortadan kaldıran temel fark, bilimin herhangi bir inak veya inanç sisteminden en temel ve en önemli farkı olan diyalektik düşünceyi içinde barındırmasıdır.