- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 175.615
- Çözümler
- 15
- Tepkime puanı
- 1
- Puan
- 38
- Web sitesi
- forumsitesi.com.tr
Diye de daralma var mı?
Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir: diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye; yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip vb. Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur.Türkçede daralma ne demek?
Ünlü daralması, Türkçedeki ses olaylarından biridir. a veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki getirildiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü, ı, i, u, veya ü ünlülerinden birine dönüşür: sakla + yor > saklıyor. dile + yor > diliyor.Niye de daralma var mı?
“de-” ve “ye-” fiil köklerine gelecek zaman, istek kipi, sıfat-fiil ve zarf-fiil eki getirildiğinde veya başka bir ek getirilip de araya -y- kaynaştırma harfi girdiğinde, bu sesler (a, e) daralarak ı, i, u, ü olur. Not: deyince, deyip örneklerindeki e, yazıda korunur. ne-ye>niye kelimesinde de daralma vardır.
Ünlü daralması olduğunu nasıl anlarız?
Türkçede “a – e” geniş ünlüleri ile biten fillere “-yor” eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak “ı – i – u – ü” dar ünlülerine dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.Gidiyor da ünlü daralması var mı?
Yoktur. “git-> gid” sözcüğünde sadece ses olayı olarak ünsüz yumuşaması durumu vardır.Bakıyor da ünlü daralması var mı?
Buna göre, aşağıdaki kelimelerde ünlü daralması yoktur: Oturuyor, iniyor, bakıyor…
Anlam daralması ne demek örnek?
Bir sözcüğün anlamının bir bölümünü zamanla yitirmesine ya da genel bir anlamdan özel bir anlama düşmesine anlam daralması denir. Örnekler: Örneğin, “oğul” sözcüğü eskiden “yavru, çocuk” anlamında hem kız hem de erkek çocuklar için kullanılan bir kelimeyken bugün bu sözcük “sadece erkek çocuklar” için kullanılmaktadır.Bana ünlü daralması mı?
E/A(KÖK)Değişimi(Ünlü Kalınlaşması): “Ben” ve “sen” zamirleri yönelme hali eki –e aldığı zaman köklerindeki ince e ünlüleri kalınlaşarak a olur: Ben-e→bana, sen-e→sana…Ünlü daralması neden olur?
Son sesi (a) ya da (e) ile biten fiil kök kelimeler için, şimdiki zaman (yor) eki getirildiğinde yaşanan daralmaya ünlü daralması denmektedir. Buradaki temel sebebi ise harfinin daraltıcı etkisidir. O yüzden fiil kök kelimeye şimdiki zaman eki geldiğinde daralma yaşanır.
Ünlü değişimi ne demek örnek?
Örneğin Şahıs Zamirlerinden biri olan ”Ben” kelimesine yönelme eki getirildiğinde ”Ben – e değil” Bana şeklinde yazılır ve bu şekilde telaffuz edilir. Aynı şekilde ”Sen” zamiri de ”Sana” biçiminde yazılır. ”E” harfinin ”A”ya dönüşmesi ünlü değişimine örnek olarak gösterilebilir.Anlam değişmesi nedir ve örnekler?
Anlam Değişmesi Bir sözcüğün başlangıçta karşıladığı anlamdan uzaklaşarak zaman içinde başka bir anlamı karşılayacak duruma gelmesidir. “Tütün” sözcüğü eskiden “duman” anlamında kullanılırken bugün “Nikotin içeren yapraklı bitki” anlamında kullanılmaktadır. Görüldüğü üzere sözcük, anlam değişmesine uğramıştır.Bana da hangi ses olayı var?
Dilimizde kelimeler ek aldığında, köklerinde değişiklik olmaz. Bu kural iki kelime için geçersizdir. Buna göre, “ben, sen” sözcüklerine ismin –e hali (yönelme durumu) eki getirildiğinde kökteki e sesleri a’ya dönüşür ve bu ses olayına “ünlü değişmesi” denir. “ben + e – bana” sözcüğü ünlü değişmesine örnektir.
Hissiz de ses olayı var mı?
Ünsüz Türemesi: Yabancı dillerden geçen bazı kelimeler ünlüyle başlayan bir ek veya kelime aldıkları zaman asıllarındaki çift ünsüz ortaya çıkar: His-et→hisset, af-et→ affet, hak-ı→hakkı,red-et→reddet, sır-ı→ sırrı, hat-ı→hattı… →Yan yana gelen her ses ünsüz türemesi değildir! Hissiz, cadde, madde, ciddi….Daralma nasıl bulunur?
Ünlü daralması, Türkçedeki ses olaylarından biridir. a veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki getirildiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü, ı, i, u, veya ü ünlülerinden birine dönüşür: sakla + yor > saklıyor. dile + yor > diliyor. kutla + yor > kutluyor.Gülüyor da daralma var mı?
yukarıdaki örneklerde ünlü daralması yoktur çünkü kökler zaten (gele, ala, güle) değildir ki daralma meydana gelsin. bu örneklerde “-(i)yor” şimdiki zaman eki gelmiş ve “-i”sesi ünlü türemesi meydana getirmiştir.