Divan Edebiyatı Ozellikleri

[SoruCevap]

Divan Edebiyatı ve Ozellikleri
Divan Edebiyatı Ozellikleri Hakkında
Divan Edebiyatı Ozellikleri Nelerdir?

Divan Edebiyatının Ozellikleri

Divan edebiyatı, Turklerin, 13 ve 19 yuzyıllar arasında Anadoluda yarattıkları, temelinde İslam dininin bulunduğu Turk, Arap ve İran edebiyatlarının karışımı, ortak kulturun bir urunu olan yazılı edebiyat turudur

Divan edebiyatına yuksek zumre edebiyatı, havas edebiyatı, klasik Turk edebiyatı gibi isimler de verilir Fakat her şairin bir Divanı olduğu icin daha yaygın olarak kullanılan isim Divan edebiyatıdır

Divan edebiyatının kaynakları din, tasavvuf, Kuran, hadis, peygamber hikayeleri, evliya menkıbeleri, İran ve İslam mitolojisi, XIII yuzyılından sonra yerli yaşam, gunluk olaylar olmuştur Bu nedenlerle şiirlerde aşk, şarap, din ve ahlak ile ilgili soyut kavramlar işlenmiştir Şiirlerin kişi ve toplum yaşayışı ile ilgili gerceklere, doğaya ilgileri azdır

Divan şiirinde aşk on plandadır Ama bu aşk hem dunyevi hem de tasavvufidir Tasavvufa bağlanan şairin amacı, mutlak guzellikolan Allahı bulmaktır İlahi aşk, maddi aşkla başlar Bir guzele aşık olan şair, duygularını daha sonra soyutlama yoluyla ilahi aşka donuşturerek Allaha kavuşmak icin cabalar Aşkı din dışı bir anlayışla işleyen şairlerin şiirlerinde ise hayran olunan bir varlık olarak kadın onemlidir Ama sevgili; zalim, vefasız; aşık ise bahtsızdır Sevgili aşığına yuz vermez ve ona devamlı acı cektirir

Dil, cumle yapısı bakımından Turkce olmasına rağmen sozcukleri bakımından Arapca ve Farsca kelimelerin bolca bulunduğu, Osmanlıca da denilen yazı dilidir

Nazım olcusu, İranlıların Araplardan alarak yeniden duzenledikleri aruz olcusudur

Daha cok tam ve zengin kafiye kullanılmıştır Anlamdan cok soyleyişe onem verilir Kafiye goz icindir ve cok onemlidir

Nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır; ancak tuyug, şarkı ve rubailerde dortluk kullanılır Beyit, kendi icinde anlam butunluğu taşır Yani beyitler arasında konu butunluğu bulunmaz Beyitlerle kurulan nazım bicimlerinde beyitleri birbirine bağlayan olcu ve uyak birliğidir

Konu butunluğu olmadığı icin şiirlere başlık konmaz Her şiir redifiyle veya nazım şeklinin adıyla anılır (Su Kasidesi, Gazel, Kaside gibi)
Şiirde butun guzelliğine değil parca guzelliğine değer verilir Hatta coğu şair Mısrai berceste adı verilen en guzel dizeyi oluşturmaya cabalar

Konuya değil konunun işleniş bicimine onem verildiğinden aynı konu değişik donemlerde bircok şair tarafından işlenmiştir Bu yuzden Leyla vu Mecnun, Yusuf u Zuleyha adını taşıyan birkac eser vardır

Divan şiirinde Arap ve Fars edebiyatlarından alınan belli semboller vardır Mazmun adı verilen bu semboller hic değiştirilmeden kullanılır Gul deyince sevgili, bulbul deyince aşığın anlaşılması gibi Bunlar dışında Turklerin oluşturduğu semboller de vardır


Gazel, kaside, mesnevi, rubai gibi Arap ve Fars edebiyatından alınan nazım şekilleri kullanılmıştır Bunun yanında tuyuğ ve şarkı gibi Divan edebiyatına Turklerin kazandırdığı nazım şekilleri de vardır

Soz sanatlarına sıkca başvurulur Soyleyiş ozentilidir Ustalık; benzetmeler yapmak, mecazlı, sanatlı deyişler soylemek, kalıplaşmış anlamlı sozcukleri yeniden kullanmaktır Bu nedenle şair, ozden cok soyleme bicime onem verir

Divan edebiyatı , insanın ic dunyasına yonelik, soyut ve kitabi bir edebiyattır Şiirde gozlemden daha cok hayallere yer verilir


Aşk, şarap, sevgili, olum, ovgu, yergi, tabiat ve tasavvuf gibi konular işlenir

Şiirler, konularına gore de adlandırılır Olum teması işleyen MERSİYE, Peygamberlerin erdemlerini anlatan şiirlere NAAT, Allaha yakarışı işleyen şiirlere MUNACAAT , Allahın birliğini anlatan şiirlere TEVHİD , şairin kendini ovduğu şiirlere FAHRİYE , şairin toplumsal carpıklıkları dile getirdiği yergilere de HİCİVHİCVİYE denir

Divan şiirinde nazirecilik geleneği (bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, vezin, kafiye ve redifle şiir yazma) yaygındır


Divan edebiyatı nazım şekilleri uc ana bolumde işlenir: Beyitlerle kurulanlar (gazel, kaside, mesnevi) Dortluklerle kurulanlar (tuyuğ, şarkı, rubai, murabba) Bentlerle kurulanlar (terkibi bent, tercii bent)