Din Felsefesi Nedir?

[SoruCevap]

Din Felsefesi ,din felsefesi ders notları,din felsefesinin konusu

Felsefe ve Din Felsefesi

Duşunce tarihinde felsefe, dini ve ahlaki bilgilerin, inancların eleştirisi olarak ortaya cıkmıştır Buna karşın felsefe ve din birbirine karşıt iki bilgi turu değildir Her ikiside insan ve evren ilişkisini acıklamaya ve anlamlandırmaya calışmaktadır Calıştıkları alanlarda benzerlikler cok olduğu icin birbirlerinden yararlanmaları da oldukca doğaldır Felsefe varlığın yapısı hakkında din ise sonsuzluk hakkında bir arayış icindedir Felsefe sonsuz olanı ifade etmede kavramları, din ise sembolleri kullanır

Din felsefesini daha net bir bicimde tarif etmemiz gerekirse “Din felsefesi, dinin felsefe olarak ele alınması, dinin uzerinde duşunme ve tartışmalarda bulunmadır Fakat ortada felsefenin kendi yapısından kaynaklanan bir sorun vardır Her filozof kendine gore bir duşunce yapısına sahiptir Felsefeyi tanımlamak ne denli zorsa felsefenin alt dalı olan din felsefesini de tanımlamak bir anlamda o kadar zordur Ama bir cok filozofun belli konular uzerinde oluşturduğu belli bir disiplin goz onunde bulundurularak; din felsefesi yapmak, dinin temel iddiaları hakkında rasyonel, objektif, geniş kapsamlı ve tutarlı bir tarzda duşunmek ve konuşmaktır diyebiliriz

Din felsefesi yapan kişi konusuna “rasyonel olarak yaklaşmalıdır Yani “Tanrı’nın varlığı “Ruh’un olumsuzluğu gibi kavramları akıl gucunun imkanlarını kullanmaya calışarak temellendirmelidir Bu da nereye kadar başarılabilirse oraya kadar şeklindedir

Aynı zamanda “ geniş kapsamlı bir bicimde konulara eğilmelidir Dinin sorunları uzerinde fikir yuruturken konuyla ilgili tarihi, ilmi, mantiki butun verileri ele almak zorundadır Hatta konuya ilişkin karşıt soylemlerin ne olduğuna da bakmalıdır

Ayrıca filozofun ortaya koyduğu goruşler arasında bir tutarlılığın olması da esastır Goruşlerde tutarsızlığı gorebilmek icin oldukca iyi eleştirilere ihtiyac vardır

Ozellikle bu ve benzeri araştırmalarda dinin lehine ve aleyhine yaklaşmak yerine dini olduğu gibi incelemeye tabi tutmak “objektif bir bicimde yaklaşmak esas olmalıdır

Butun bunların yapılmasındaki yegane gaye Felsefi yaklaşımın esas olarak dile getirme, acıklama, kaynaştırma, butunleştirme ve değerlendirmedir Din felsefesi aynı zamanda dinler uzerinde ciddi araştırmaların yapılması icin ozel bir basamaktır Boylelikle din konusunda herkes başıboş bir bicimde kendi ozgur goruşlerini, yorumlarını sağa, sola savuramaz

Din tarifimizi Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam gibi uc buyuk kitaplı dine gore yapmaya kalktığımızda din, kişisel ve toplumsal yanı bulunan fikir ve uygulama acısından sistemleşmiş olan, inananlara bir yaşama tarzı sunan, onları belli bir dunya goruşu etrafında toplayan bir kurum olarak karşımıza cıkmaktadır Aslında Tanrı’nın varlığının ispatı gibi konularda bu uc buyuk din birbiri ile oldukca yakın ilişki icindedir Cunku her biride yaratıcı kavramı acısından tek bir Yaratıcının varlığına inanma durumundadırlar Bu nedenle bir İbn Meymun, bir Thomas Aquinas’ın Farabiden ya da Musluman duşunurlerin, Hristiyan ya da Yahudi duşunurlerden etkilenmesi oldukca doğaldır Butun bunların ustunde soylemek gerekirse felsefenin ozu duşunmektir; dinin ozu ise, Gazalinin deyimiyle ruhani bir zevk halini yaşamaktır(Kitabu’l Arba’in, 2bsk Kahire 1925, s8vd) Felsefenin dinle ilgilenmesi, genellikle iki şekilde olmuştur: Dini olmayan verilerden veya unsurlardan hareket ederek dini bir hukmu acıklamaya, hatta bazen kanıtlamaya calışan yaklaşım Orneğin, bilimsel verilere ve sonuclarına dayanarak Tanrının varlığını ruhun olumsuzluğunu ispatlamaya calışmak gibi İkinci olarak, doğrudan doğruya din fenomeninden yola cıkarak dinin temel hukumlerini acıklamaya calışan yaklaşım Her iki ilginin birlikte surdurulduğu durumlara da oldukca sık rastlamak mumkundur

Bu bağlamda din felsefesinin ilgilendiği problemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

a) Metafizik ve kozmolojik problemler: Tanrı’nın varlığı ve bu konuyla ilgili lehte ya da aleyhte ortaya surulen akli deliller Evrenin yaratılışı İnsanın evren icindeki yeri ve onemi Vahyin imkanı Olumden sonra hayat ve ruhun olumsuzluğu

b) Epistemolojik problemler: Evrenle ilgili bilgilerimizden Tanrının bilinmesine gitme cabalarının epistemolojik değir Bir bilgi kaynağı olarak vahiy ve dini tecrube İnanma, bilme, şuphe etme, zan, yakin ve benzeri kavramların epistemolojik tahlil ve tenkidi Temel dini hukumlerin doğrulanması ve yanlışlanması

c) Dini hukumlerin dil ve mantık acısından eleştiri ve incelenmesi Din dilinin mantık acısından durumunun belirlenmesi

d) Dinin ahlak, sanat ve ilimle olan ilişkileri Butun insan tecrubelerinin organik bir butunluğe kavuşturulması ve yeni dini duşunme sisteminin oluşturulması cabaları

e) Dinsel simgeselliğin anlamı ve onemi