Cumhuriyet Tarihi'nin Ilkleri

[haberci]

Ilk radyo ozeldi
1990'larin basinda ilkozel radyolar acilmis, ancak anayasal bosluk oldugu
icin 31 Mart 1993'de kapatilmisti Ozel radyolarin cok konusan ama az okuyan
DC'leri bu kapatilma doneminde kullanamadilar ama ellerinde aslinda cok
saglam bir arguman vardi Cunku 8 Eylul 1926'da kurulan Turkiye'nin ilk
radyosu ozel sermayeliydi Ustelik kurulmasini tesvik eden de Ataturk'tu
Nuri Ileri, Falih Rifki Atay, Cemal Husnu ile Is Bankasi ve Anadolu Ajansi
radyonun ortaklariydi Istanbul Osmaniye'den ilk yayinini yapan radyonun
asil studyosu ise Sirkeci Buyuk Postane'nin ust katina kurulmustu Bu radyo,
devletlestirme ruzgarinin ardindan 1936'da PTT'nin kontrolune verilmisti
Ilk sinir otesi
Kibris cikarmasi ayri tutuldugunda Turkiye, Cumhuriyet tarihinde ilk sinir
otesi operasyonunu yine Irak'a yapmisti Turkiye, Ankara ile Bagdat arasinda
imzalanan Sinir Guvenligi ve Isbirligi Anlasmasi uyarinca kazandigi sicak
takip hakkini ilk kez 25 Mayis 1983'te kullandi Bu ilk operasyonda 7 bine
yakin Turk askeri siniri 5 km kadar gecerek PKK militanlariyla sicak temas
kurmustu Ilk sinir otesi operasyonun ardindan bugune kadar 23 sinir otesi
harekat daha yapilmisti
Yollarin Koc'u
Cumhuriyet tarihinde ilk sehirler arasi ulasimi baslatan Kamil Koc'tu Ilk
seferini 1926 yilinda Bursa Istanbul arasina koyan Kamil Koc, bir sure
sonra Istanbul Ankara seferlerini baslatan ilk firma da olmustu Kamil
Koc, 1965'de otobuslerde, hostes uygulamasini, 1967'de de amblem ve logo
uygulamasini baslatan yine ilk firmaydi
Ingilizce arabesk
1982'de Nikah Masasi ile buyuk cikis yapan Umit Besen, 3 yil sonra Emre
Plak'in sahibi Huseyin Emre'nin zorlamasiyla hic istemedigi bir projeye imza
atacakti: Ingilizce arabesk! I love you I love you Do you love me? Yes
I do If you love me tell me tell me If you want me kiss me kiss me
Muzik dunyasinin ilk muhtemelen son da o idi Ingilizce arabesk denemesi,
Umit Besen'in muzik kariyerinde her zaman isteksizce andigi bir donemec olsa
da, Emre Plak sarsici etiketinedeniyle oldukca iyi bir satisa ulasmisti
İlk Kağıt Para
1927 yılında tedavule girdi
Ilk dis borcu sermaye yaptik
Cumhuriyet doneminde net doviz girisi saglayan ilk dis borc 1930'da
alinmisti Borc anlasmasi, Merkez Bankasi'nin kurulusu sirasinda altina
konvertibil dolar olarak gerekli sermayeyi temin edebilmek icin
yapilmisti Ozel
bir Amerikan sirketinden alinan 10 milyon dolarlik borca karsilik sirkete 25
yil sureyle kibrit inhisari (tekeli) imtiyazi verilmisti
O bordokrem banliyoler
Kemal Sunal filmlerinde fonda Cankurtaranistasyon tabelasi gorunur,
Sabanyine kimbilir hangi belayi basina sarmis, bir telas kostururken
istasyon alt gecidine dogru, o tizbas karisimi dudugu, bordo kremli
goruntusuyle banliyode arkadan gecerdi Merhum Adnan Menderes'in iktidara
gelmesiyle ilk elektrikli banliyo tren seferi 4 Aralik 1955 yilinda
SirkeciHalkali hattinda baslamisti Tren, buharli trenle 1,5 saatte alinan
SirkeciHalkali arasindaki mesafeyi 45 dakikada almisti Ilk gun meraktan
yolcu sayisi 50 bine yaklasmisti Haydarpasa Pendik hatti ise 1963 yilinda
hizmete girmisti Geldigi yildan itibaren adeta Istanbul'un simgelerinden
birisi olan bordo krem renkli banliyo trenleri, 1990 baslarinda alinan bir
kararla mavibeyaza boyandi
Bir garip ucak kazasi
17 Subat 1993'de jandarma Genel Komutani Esref Bitlis'i Diyarbakir'a
goturecek olan B200 askeri tip ucak, Ankara uzerindeyken motorlarinin
birinin alev almasi sonucu Yenimahalle PTT binasinin bahcesine dusmus,
Bitlis'le beraber dort kisilik murettebat da hayatini kaybetmisti PKK'ya
karsi 'farkli' bir cozum anlayisina sahip olan, bolge halkinin kazanilmasi
gorusunu savunan Bitlis'in yasadigi ucak kazasiyla ilgili sabotaj iddialari
yillarca gundemden dusmemisti Kendisi de pilot olan ANAP'li Ekrem
Pakdemirli , Ben de kullandim, bu ucaklarda buz kirici vardirdiyerek
kazayla ilgili suphelerini dile getirmis ancak Genelkurmay'in hazirladigi
raporda sabotaj ihtimali bulunmadigi gorusu savunulmustu Sonucta; Orgeneral
Esref Bitlis olayi, bir kuvvet komutaninin gorevdeyken hayatini kaybetmesine
yol acan ilk kaza olarak tarihteki yerini aldi
Turkce Kur'an, Turkce Ezan
Ilk Turkce ezan yine 1932'nin Ocak ayinin 30'unda Ikindi Ezani olarak
Istanbul'lularin kulaklariyla bulusmustu Ilk Turkce Ezan'i okuyan isim ise
Hafiz Rifat Bey'di
Aygaaazz…
Vehbi Koc'un kurdugu Koc Toplulugu, sanayide pek cok ilke imza atmisti
1955'de ilk camasir makinesini ureten grup, 1962 yilinda da Aygaz ve Gazal
sirketleriyle butan gaz depolamasi, dagitimi ve tup yapiminda oncu olmustu
Turk halki butan gazini ilk defa Aygaz ile tanimisti Koc ailesi, 1963
yilinda ise Cumhuriyet'in ilk holdingini kurmuslardi