- Konu Yazar
- #1
Çözünürlük Nedir - Çözünürlük Konu Anlatımı
Maddelerin belirli bir sıcaklıkta, çözücülerde çözünme miktarları farklıdır. 100 gram çözücü içerisinde çözünebilen maksimum madde miktarınaçözünürlükdenir.Diğer bir ifadeyle,100 gram çözücü ile doygun bir çözelti elde edebilmek için çözünmesi gereken madde miktarına çözünürlükdenir.
KATILARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ
1.Çözücünün türüne bağlıdır:Çözücünün türü değiştikçe aynı maddenin çözünen miktarı da değişir. Çözünen madde molekülleri yapı ve elektriksel özellikleri bakımından çözücü moleküllerine benzerse çözünürlük artar.
2.Çözünenin türüne bağlıdır:Genellikle polar maddeler polar çözücülerde apolar maddeler apolar çözücülerde daha çok çözünürler.Örneğin;20oC’de 100 gram suda;sodyum nitrat 85 gram sodyum klorür 35 gram çözünebilir.
3.Sıcaklığa bağlıdır : Genellikle sıcaklık uçucu olmayan maddelerin çözünürlüğünü arttırır. Örneğin; 20oC’de 100 gram suda 33 gr potasyum nitrat çözünürken,70 oC’de 142 gram potasyum nitrat çözünür.
4.Ortak iyon etkisine bağlıdır:Çözücü ortamında çözünen maddenin iyonlarında birinin veya birkaçının bulunması durumunda çözünürlüğü azalır.Örneğin;AgCl’li bir saf suda bir de çözeltisinde çözdüğümüzü düşünelim.Saf suda KCl çözeltisininkinden daha çok çözünür. Çünkü çözeltideki Cl- iyonları AgCl’nin çözünmesini etkiler.Saf sudakine göre daha az çözünmesine neden olur.
5.Yabancı iyon etkisine bağlıdır:Az çözünen tuzların doygun çözeltisine yabancı iyon eklenmesi çözünürlüğü arttırır.Çünkü yabancı iyonlar birleştirici bir etki yaparlar.Bu nedenle çözünürlük artar. Aşağıda bununla ilgili bir şekil verilmiştir.
GAZLARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ
1.Çözücünün türüne bağlıdır:Katıların çözünürlüğünde olduğu gibi gazların çözünürlüğü için de benzer benzeri çözer ifadesi geçerlidir.bunun yanında çözünen gaz çözücüyle tepkimeye giriyorsa çözünürlük daha da artar.
2.Gazın türüne bağlıdır:Örneğin;1 atm basınç ve 20 oC sıcaklıkta gram suda NH3 çözünürken sırasıyla 30, 0.17, 0.0043 gramdır.
3.Çözücünün sıcaklığına bağlıdır:Gazların çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır.
4.Gazın basıncına bağlıdır:Gazın basıncı arttıkça çözünürlüğü de artar.
Çözeltilerde genel özellikler:
v Bir çözeltiye çözünen madde eklemekle maddenin çözünürlüğü arttırılamaz.Çözünmeyen madde dibe çökerek bir çökelti meydana getirir:
v Çözücü miktarı arttırıldığında çözünen madde miktarı artmasına karşın çözücü miktarı aynı oranda arttığından çözeltinin birim hacminde çözünen maddenin kütlesi yani çözünürlük sabit kalır.
v Çözünürlük katı,sıvı ve gaz hallerinin hepsi için ayırt edicidir.Aynı sıcaklıkta bütün sıvıların çözünürlük değerleri farklıdır.
v Bir çözeltiyi oluşturan çözücü ve çözünen maddelerin kütleleri toplamı, çözeltinin kütlesine eşittir.Çözelti oluşumunda kütle korunur.
Mçözelti = Mçözücü + M çözünen
ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
Bir çözelti oluşumunda birim zamanda çözünen madde miktarına çözünme hızı denir.çözünme hızı çözünmenin her anında aynı değildir.Zamanla azalır.Doymuş çözeltilerde çözünme hızı çökme hızına eşittir.
1)Çözücünün cinsi:Aynı madde farklı çözücülerde farklı hızlarda çözünür.
2)Çözünenin cinsi:Aynı çözücüde farklı maddeler farklı hızlarda çözünürler.Örneğin tuz ve şekerin suda çözünme hızları birbirinden farklıdır.
3)Sıcaklık:Çözünürlüğü sıcaklıkla artan maddelerin çözünmesini sıcaklık hızlandırır. (Endotermik Çözünme)
4)Temas yüzeyi:Katı tanecikleri ne kadar küçükse sıvıyla temas yüzeyi o kadar fazla olacağından,çözünme hızı artar.
Maddelerin belirli bir sıcaklıkta, çözücülerde çözünme miktarları farklıdır. 100 gram çözücü içerisinde çözünebilen maksimum madde miktarınaçözünürlükdenir.Diğer bir ifadeyle,100 gram çözücü ile doygun bir çözelti elde edebilmek için çözünmesi gereken madde miktarına çözünürlükdenir.
KATILARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ
1.Çözücünün türüne bağlıdır:Çözücünün türü değiştikçe aynı maddenin çözünen miktarı da değişir. Çözünen madde molekülleri yapı ve elektriksel özellikleri bakımından çözücü moleküllerine benzerse çözünürlük artar.
2.Çözünenin türüne bağlıdır:Genellikle polar maddeler polar çözücülerde apolar maddeler apolar çözücülerde daha çok çözünürler.Örneğin;20oC’de 100 gram suda;sodyum nitrat 85 gram sodyum klorür 35 gram çözünebilir.
3.Sıcaklığa bağlıdır : Genellikle sıcaklık uçucu olmayan maddelerin çözünürlüğünü arttırır. Örneğin; 20oC’de 100 gram suda 33 gr potasyum nitrat çözünürken,70 oC’de 142 gram potasyum nitrat çözünür.
4.Ortak iyon etkisine bağlıdır:Çözücü ortamında çözünen maddenin iyonlarında birinin veya birkaçının bulunması durumunda çözünürlüğü azalır.Örneğin;AgCl’li bir saf suda bir de çözeltisinde çözdüğümüzü düşünelim.Saf suda KCl çözeltisininkinden daha çok çözünür. Çünkü çözeltideki Cl- iyonları AgCl’nin çözünmesini etkiler.Saf sudakine göre daha az çözünmesine neden olur.
5.Yabancı iyon etkisine bağlıdır:Az çözünen tuzların doygun çözeltisine yabancı iyon eklenmesi çözünürlüğü arttırır.Çünkü yabancı iyonlar birleştirici bir etki yaparlar.Bu nedenle çözünürlük artar. Aşağıda bununla ilgili bir şekil verilmiştir.
GAZLARIN SIVILARDAKİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ
1.Çözücünün türüne bağlıdır:Katıların çözünürlüğünde olduğu gibi gazların çözünürlüğü için de benzer benzeri çözer ifadesi geçerlidir.bunun yanında çözünen gaz çözücüyle tepkimeye giriyorsa çözünürlük daha da artar.
2.Gazın türüne bağlıdır:Örneğin;1 atm basınç ve 20 oC sıcaklıkta gram suda NH3 çözünürken sırasıyla 30, 0.17, 0.0043 gramdır.
3.Çözücünün sıcaklığına bağlıdır:Gazların çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır.
4.Gazın basıncına bağlıdır:Gazın basıncı arttıkça çözünürlüğü de artar.
Çözeltilerde genel özellikler:
v Bir çözeltiye çözünen madde eklemekle maddenin çözünürlüğü arttırılamaz.Çözünmeyen madde dibe çökerek bir çökelti meydana getirir:
v Çözücü miktarı arttırıldığında çözünen madde miktarı artmasına karşın çözücü miktarı aynı oranda arttığından çözeltinin birim hacminde çözünen maddenin kütlesi yani çözünürlük sabit kalır.
v Çözünürlük katı,sıvı ve gaz hallerinin hepsi için ayırt edicidir.Aynı sıcaklıkta bütün sıvıların çözünürlük değerleri farklıdır.
v Bir çözeltiyi oluşturan çözücü ve çözünen maddelerin kütleleri toplamı, çözeltinin kütlesine eşittir.Çözelti oluşumunda kütle korunur.
Mçözelti = Mçözücü + M çözünen
ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
Bir çözelti oluşumunda birim zamanda çözünen madde miktarına çözünme hızı denir.çözünme hızı çözünmenin her anında aynı değildir.Zamanla azalır.Doymuş çözeltilerde çözünme hızı çökme hızına eşittir.
1)Çözücünün cinsi:Aynı madde farklı çözücülerde farklı hızlarda çözünür.
2)Çözünenin cinsi:Aynı çözücüde farklı maddeler farklı hızlarda çözünürler.Örneğin tuz ve şekerin suda çözünme hızları birbirinden farklıdır.
3)Sıcaklık:Çözünürlüğü sıcaklıkla artan maddelerin çözünmesini sıcaklık hızlandırır. (Endotermik Çözünme)
4)Temas yüzeyi:Katı tanecikleri ne kadar küçükse sıvıyla temas yüzeyi o kadar fazla olacağından,çözünme hızı artar.
