Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler Nelerdir

[theking]

Çözünürlüğe etki eden etmenler - Çözünürlüğü etkileyen faktörler neledir - Çözünürlük hakkında




1.Çözücü ve Çözünen Maddenin İç Yapısı*Çözücü ve çözünen arasındaki molekül yapısı benzerliği ne kadar fazla ise çözünürlük o kadar fazladır.
*Polar yapılı maddeler polar çözücülerde, apolar yapılı maddeler apolar çözücülerde daha iyi çözünürler.
-Su polar bir çözücüdür.İyonik bileşikler de polar yapılı oldukları için suda az yada çok çözünürler.
-Su ve alkol polar yapılı olduklarından birbirleri ile her oranda karışırlar.
-Apolar yapılı organik maddeleri ya da Br2,I2 gibi elementleri çözmek için ise apolar çözücüler kullanılır.
-Şeker organik bir madde olduğu halde yapısındaki –OH grupları şekere polar nitelik kazandırırlar.Aynı gruplar suda bulunduğundan şeker suda bolca çözünür.
2.Sıcaklık*Sıcaklığın çözünürlüğe etkisi tüm maddeler farklıdır.Sıcaklığın katı ve sıvıların çözünürlüğe etkisi gazlardan farklıdır.
*Sıcaklığın çözünürlüğe etkisi Le Chatelier ilkesi ile açıklanır.

a-)Katıların Çözünürlüğüne Sıcaklığın Etkisi
*Genellikle katıların çözünmesi endoterm (ısı alan )olaydır.Böyle tepkimelerde sıcaklık artırıldığında çözünen katı miktarı artar.
*Genellikle katıların çözünürlüğü sıcaklıkla doğru orantılı olarak değişir.
*Ancak çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalan ya da sıcaklık artışından çok az etkilenen katılar da vardır.
*Çözünürlüğü sıcaklıkla artan bir maddenin çözünürlüğünün sıcaklıkla değişim grafiği devamlı artar.

b)Gazların Çözünürlüğüne Sıcaklığın Etkisi
*Tüm gazların çözünmesi ekzoterm(ısı veren) olaydır.Böyle tepkimelerde sıcaklık arttırıldığında suda çözünmüş olan Y,gaz haline geçer.O halde suda daha çok Y gazı çözebilmek için ortam soğutulur.(Ortamdan ısı alınır)
*Gazların çözünürlüğü sıcaklıkla ters orantılı olarak değişir.
Ancak çözünürlüğü sıcaklıkla ters orantılı olarak değişen azımsanmayacak sayıda katı madde vardır.
*Çözünürlüğü sıcaklıkla azalan bir maddenin çözünürlüğünün sıcaklıkla değişim grafiği devamlı azalır.

3.Basınç*Katıların ve sıvıların çözünürlüklerine basıncın etkisi yok denecek kadar azdır.
*Gazlarda basınç artışı çözünürlüğü arttırır.
Doymamış bir çözeltiyi doygun hale getirmek için aşağıdaki işlemler uygulanabilir.
1.Sabit sıcaklıkta çözünen madde eklemek
2.Sabit sıcaklıkta su buharlaştırmak
3.Sıcaklık yardımı ile çözünürlü azaltmak
Bunun için,
a)Endoterm çözünmede ortam soğutulur.
Sıcaklık↓ Çözünürlük↓
b)Ekzoterm çözünmede ortam ısıtılır.
Sıcaklık↑ Çözünürlük↓

4.Ortak İyon Etkisi
*Bir maddenin saf sudaki çözünürlüğü ile kendisine ait iyonlar içeren bir çözeltideki çözünürlüğü farklıdır.Buna ortak iyon etkisi denir.
*Ortak iyon,çözünürlüğü azaltır.Ortak iyonun derişimi arttıkça çözünürlük azalır.

ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN ETMENLERÇözünürlüğe etki eden etmenler dolaylı olarak çözünme hızına da etki ederler.
Bunlar:
1.Çözücü ve çözünenin iç yapısı(Benzerlik hızı arttırır)
2.Sıcaklık(Katılarda hızı arttırır)
3.Basınç(Gazlarda hızı arttırır)
4.Ortak iyon(Hızı azaltır)
Bunlara ilaven çözünürlüğe etki etmediği halde çözünme hızına etki eden etmenlerde vardır.
5.Temas yüzey: Katılarda çözünen maddenin tanecik boyutu küçüldükçe çözücü ile temas yüzeyi artar,bu da çözünmeyi hızlandırır ama çözünürlüğe etki etmez.
6.Karıştırma,çalkalama: Karıştırma çözücü ile etkileşimi arttırdığından çözünme hızını arttırır,çözünürlüğü etkilemez.

DERİŞİM BİRİMLERİDerişim, genel olarak çözünmüş madde miktarının çözelti kütlesine ya da hacmine oranıdır.

KÜTLECE YÜZDE DERİŞİM100 gr çözeltide bulunan çözünmüş maddendin gr cinsinden miktarıdır.

*Kütlece yüzde derişim = %derişim= grX/100 gr çözelti
* % derişim= mçözünen /mçözücü+ mçözücü x 100=mçözünen/ mçözelti x100
*Çözelti ortamına eklenen çözünen made hem çözünen hem de çözeltiye ilave edilir.Çözelti ortamına eklenen su ise yalnız çözeltiye ilave edilir.
*Çözelti kütlesi=m
Çözelti yüzdesi=y olsun
m1 . y1 +m2 . y2 =mkar .ykar bulunur.

alıntıdır