Çocuklarda Astım / Alerjik Bronşit Nasıl Teşhis Edilir?

[SoruCevap]

Sıklıkla alerjik egzama şeklinde ilk belirtiyi veren alerjik vücut yapısının yaş ilerledikçe astım şeklinde ilerlerler. İşte bu noktada alerjik yürüyüş devam ederken gıda alerjisi olsun ya da olmasın bebeklerde akciğerleri ilgilendiren ilk durum “bronşiolit” adı verilen; hırıltı, nefes darlığı, sık soluma, göğüs kafesinde inip kalkma ve öksürük belirtileri ile seyreden bir tablodur. Her çocuk yaşamında bir ya da iki kez bronşiolit geçirebilir. Ancak bu durum 2 kereden fazla tekrarlamışsa artık basit bir bronşiolitten söz etmek mümkün olmaz artık durum çocukluk çağı astımı şüphesi ile ele alınmalıdır.


Çocuklarda astım belirtileri nelerdir?
Çocukluk çağında astım tekrarlayan krizler halinde görülen öksürük, hırıltı ve nefes almada zorluk belirtileri ile seyreder. Bu belirtiler bronş gevşetici ilaçlarla, bazen de kendiliğinden düzelir. Genellikle çocuk arada bir süre tamamen iyi ve şikayetsiz kalır. Bir süre sonra yeni bir viral (virüs ile oluşan) üst solunum yolu enfeksiyonu (basit nezle) ile tekrar aynı belirtiler ortaya çıkar. Burada astıma özgü olan durum çoğu zaman hastalığın aralarda tamamen iyileşiyor olmasıdır.
Çocuklarda tekrarlayan astım ataklarının yüzde 80 sorumlusu kışa özgü virüslerin neden olduğu üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. O çocuklarda genellikle yaz aylarında alerji devam etse bile astımın iyileştiği görülür. Okul dönemleri kış aylarına denk geldiği için ve okul ortamları kış virüslerinin kolay yayıldığı dönemler olduğu için kış ayları astım açısından sorunlu aylardır.


Astımda akciğerlerdeki bozukluk nedir?
Akciğerlerimize hava girişini sağlayan, büyükten küçüğe doğru bir ağacın dalları gibi açılan boru sistemine bronşlar denir. Bu boruların içi normalde burnumuzun da içini saran bir zara benzer bir doku ile kaplıdır. Çocuk astımında tekrarlayan öksürük ve hırıltı ataklarına bronş yüzeyini saran zarın hasarlı olması neden olur. Bronş yüzeyini saran bu doku aynı yanıklarda görülen kırmızı, şiş, ödemli bir görünümdedir. Zarın bu şekilde olması aynı yanık bir cildin hassas olması gibi bronşlarda aşırı hassasiyet yaratır. Normalde bir insanı rahatsız etmeyecek boyuttaki bir koku veya enfeksiyon astımlı bronşta daralmaya neden olur.;


Çocuklarda astım ve alerjik bronşit aynı hastalık mıdır?
Çocuklarda solunum zarının bu hale gelmesinden de yüzde 90 alerji sorumludur. Bu nedenle çoğu zaman astım ve alerjik bronşit aynı hastalık için kullanılan iki farklı tanım olarak duyulur. Ancak doğru tanım “alerjik astım bronşit” tir. Çocuklarda astımın yüzde 90 nedeni alerjidir.


Çocuklarda astım nasıl teşhis edilir?
Çocuklarda astım teşhisi koymak için özellikle gereken bir test ya da muayene bulgusu yoktur. Sadece hastalığın öyküsünden hangi belirtinin ne zaman, nasıl geldiğinden yola çıkarak astım teşhisi koymak mümkündür. Diğer veriler sadece teşhisi destekleyici niteliktedir.


Eğer öksürük gece, özellikle sabaha karşı uykudan uyandıran şiddette, geliyor ve 30 dakikayı geçiyor ve hatta zaman zaman kusmaya neden oluyor ise bronşlardan gelen bir öksürük olduğundan şüphe edilmelidir. Bu öksürüğü çoğu aile horoz ötüşüne benzetir. Göğüsten geldiği anlaşılan, çoğu zaman hiç durmaksızın devam eden ve çocuğu yoran bir öksürük karakteridir. Altta yatan alerjiye bağlı bronş yüzeyi hasarı uygun tedavi ile kontrol altına alınmayan çocuklarda daha enfeksiyonunun ilk belirtisi ile bile, 1-2 gün içinde astım krizi (öksürük, hırıltı, nefes darlığı) gelişebilir.


Astım ataklarında sıklıkla öksürük ile beraber hırıltı, hışıltı ve nefes darlığı da gelişir. Hırıltı ailenin kulağı ile duyabildiği boyutta olabileceği gibi, sadece doktorların dinleme aleti (steteskop) ile duyabileceği boyutta hafif de olabilir. Her durumda hırıltının duruma eşlik ettiğinin fark edilmesi çok önemlidir.


Nefes darlığı çoğu zaman sık soluk alma verme, burun kanatlarının açılıp kapanması, göğüsün inip kalkması, göğüs kafesindeki kaburgaların arasındaki kaslarda içeri çekilme şeklinde görülür. Böyle bir durumda kesinlikle evde durmamak, en yakın acil servise başvurmak en doğrusudur.