SoruCevap
Yeni Üye
- Katılım
- 17 Ocak 2024
- Mesajlar
- 350.999
- Çözümler
- 1
- Tepkime puanı
- 17
- Puan
- 308
- Yaş
- 36
Bebekler dunyaya geldikleri andan itibaren dış cevreyle iletişim halindedirler Dışarıdan duyusal mesajlar alır, dışarıya mesajlar verirler Bebeklerin ilk cevreleri aileleri, evleri ve onlara yakın olan tum insanlardır Bu kişiler gitgide artar ve boylece, duyusal mesajların miktarı da değişir Bebeklikten itibaren başlayan bu etkileşim cocukta tum yaşamını etkileyecek kalıcı izler bırakır Peki bir cocuğun yaşadığı deneyimler yetişkin kişiliğini ne olcude etkiler? Gordukleri, davranış patternlerinin oluşmasına yol acar mı? Deneyim cocuk gelişiminde genetik kadar etkili oluyor mu?
Cocukların gelişiminde deneyimlerin etkisinden soz edebilmek icin, oncelikle cocukların dunyaya ait bilgileri nasıl oğrendiğine goz atmak gerekir Cocuklar 3 temel eksende oğrenirler: Klasik koşullanma, operant koşullanma, gozlem yaparak oğrenme
Klasik koşullanma ile oğrenme nasıl gercekleşiyor ?
Klasik koşullanma basit tanımı ile uyaran ve tepki arasında ilişki kurulmasıyla oluyor Psikoloji literaturunde dış dunyada karşılaşılan her şeye uyaran, ve kişinin verdiği cevaplara ise tepki denir İşte bu ikisi arasında karşılıklı bir ilişki oluşursa klasik koşullanma ortaya cıkar Bebekler de bu şekilde olaylar ve potansiyel tepkiler arasında bağlantılar kurarlar Ağlarsam annem yanıma gelir, masaya vurursam oyuncağım yere duşer gibi Ya da, biberonunun beslenme zamanının geldiğini fark ettirmesi gibi
Peki, Operant koşullanma ile oğrenme nasıl gercekleşiyor ?
Operant koşullanma denince akla gelmesi gereken sadece iki kelime var Odul ve ceza Bu koşullanmayla oluşan tepkiye karşılık ya odul vardır, ya da ceza Bebek bir davranışı bir kez oğrendiğinde bu davranışı mutlaka gelecekte yeniden yapacaktır Eğer ceza varsa bu davranışı gelecekte gercekleştirme ihtimali duşer Odul ise; tam tersi olarak davranışın yapılması ihtimalini artırır Bebekler bu bağlantıyı oldukca hızlı bir şekilde kurarlar Orneğin bir cocuk odasını temizlediği zamanlar ailesi tarafından odullendiriliyorsa odasını temizlemeye devam eder
Gozlemleyerek Oğrenme
Tahmin ettiğiniz gibi bebekler doğduğu andan itibaren dunyaya karşı son derece iyi gozlemciler olurlar Cocuk olduklarında ise, ebeveynlerinin ya da dışarıdaki herkesin farklı birer versiyonu gibi olurlar Cunku surekli onları gozlemleyerek model alırlar Her davranışları ebeveynden izler taşır İnternet, tv ve video oyunları da gunumuzde gozlemle oğrenmeye birer ornektir Cocuklarınızın olumlu davranışlar kazanmalarını istiyorsanız oncelikle kendi davranışlarınıza odaklanın Cunku bilmelisiniz ki, onların davranışları aslında sizin davranışlarınız
Diğer dış deneyimler
Cocuk icin yalnızca tek bir cevreden soz etmek mumkun değil Okul, arkadaşlar, oğretmenler gibi pek cok faktor de bulunuyor Ozellikle cocuğun erken donemlerinde bu faktorlerin etkisi buyuk Cocuğun aile ortamında yaşadığı problemler de gelişimdeki temel etmenlerden Yuksek gelir seviyesi, yuksek eğitim seviyesi ve sosyokulturel durumlar cocuğun tum yaşamını etkileyebiliyor Para problemlerini cozemeyen ya da ilişkilerinde sorunlar yaşayan ailelerde, cocuğa gecen bir kaygı oluşabilir
Eğitim
Oğretmenler ve arkadaşları cocuğun gelişimini etkileyen temel unsurdur Bir cocuğun oğrenme becerileri, karakter oluşumu, grup icindeki aktivasyonu en cok okul ortamında gelişir Genetiğin cocuğun oğrenme becerisini yoneten zekada etkisi buyuk ancak, kaliteli bir eğitim de bu kapasiteyi artırır Oğrenmedeki yetersizlik cocuğun okuldaki gelişimini olumsuz etkiler Fakat uygun fırsatlar yaratılan bir okulda cocuk kendini gercekleştirme imkanı bulur
Akran iletişimi
Cocuğun aileyle kurduğu iletişim gelişimi olumlu yonde etkiler Bu gelişim diğer yaşıtlarıyla birlikte artar Cocuklar akranlarıyla okulda cok buyuk bir zaman gecirirler, bu olumlu sosyal kazanımlar yaratır Cocuğun yaratıcılık, kendini ifade etme, oğrenme ve problem cozme becerilerini geliştirir Akran iletişimi bir cocuk icin en onemli gelişim alanlarındandır Cunku cocuklar hep beraber gelişirler Yaşadığı sosyal deneyimler, zorluklarla baş edebilmesini ve değer yargıları geliştirmesini sağlar
Kultur
Kultur bir cocuğun gelişiminde rol oynayan etmenlerden bir tanesi Orneğin; batı kulturleri daha bireysel, doğu kulturleri de toplumsal nitelikli kulturlerdir Deneyimlerin her toplumda birbirinden farklı şekilde oluştuğu duşunulurse, cocuk gelişimi bundan maksimum duzeyde etkilenir Batı kulturunde yetişmiş bir cocukta ozguven ve bireysellik gelişimi daha fazladır Doğudaki cocuklar ise toplumun ve ailenin ozelliklerine daha bağımlıdır
Bazen de kulturden ote şeyler devreye girer Mesela ailenin cocuğu yetiştirme tarzı Bunlar da cocuğun bir tur deneyimidir Aşırı koruyucu ya da otoriter tutumlar yerine, demokratik tutum sergileyen ailelerin cocukları ozguvene sahip olur
Cocuk gelişiminde pek cok etmen soz konusu Ancak temel anahtar gelişimin genetiğin yanında, cocuğun dış cevreden aldıklarıyla da gercekleştiği Sağlıklı nesillerin yetişmesi icin tum etmenlerin dengesi gerekli ve biz yetişkinlere bu konuda cok iş duşuyor
Cocukların gelişiminde deneyimlerin etkisinden soz edebilmek icin, oncelikle cocukların dunyaya ait bilgileri nasıl oğrendiğine goz atmak gerekir Cocuklar 3 temel eksende oğrenirler: Klasik koşullanma, operant koşullanma, gozlem yaparak oğrenme
Klasik koşullanma ile oğrenme nasıl gercekleşiyor ?
Klasik koşullanma basit tanımı ile uyaran ve tepki arasında ilişki kurulmasıyla oluyor Psikoloji literaturunde dış dunyada karşılaşılan her şeye uyaran, ve kişinin verdiği cevaplara ise tepki denir İşte bu ikisi arasında karşılıklı bir ilişki oluşursa klasik koşullanma ortaya cıkar Bebekler de bu şekilde olaylar ve potansiyel tepkiler arasında bağlantılar kurarlar Ağlarsam annem yanıma gelir, masaya vurursam oyuncağım yere duşer gibi Ya da, biberonunun beslenme zamanının geldiğini fark ettirmesi gibi
Peki, Operant koşullanma ile oğrenme nasıl gercekleşiyor ?
Operant koşullanma denince akla gelmesi gereken sadece iki kelime var Odul ve ceza Bu koşullanmayla oluşan tepkiye karşılık ya odul vardır, ya da ceza Bebek bir davranışı bir kez oğrendiğinde bu davranışı mutlaka gelecekte yeniden yapacaktır Eğer ceza varsa bu davranışı gelecekte gercekleştirme ihtimali duşer Odul ise; tam tersi olarak davranışın yapılması ihtimalini artırır Bebekler bu bağlantıyı oldukca hızlı bir şekilde kurarlar Orneğin bir cocuk odasını temizlediği zamanlar ailesi tarafından odullendiriliyorsa odasını temizlemeye devam eder
Gozlemleyerek Oğrenme
Tahmin ettiğiniz gibi bebekler doğduğu andan itibaren dunyaya karşı son derece iyi gozlemciler olurlar Cocuk olduklarında ise, ebeveynlerinin ya da dışarıdaki herkesin farklı birer versiyonu gibi olurlar Cunku surekli onları gozlemleyerek model alırlar Her davranışları ebeveynden izler taşır İnternet, tv ve video oyunları da gunumuzde gozlemle oğrenmeye birer ornektir Cocuklarınızın olumlu davranışlar kazanmalarını istiyorsanız oncelikle kendi davranışlarınıza odaklanın Cunku bilmelisiniz ki, onların davranışları aslında sizin davranışlarınız
Diğer dış deneyimler
Cocuk icin yalnızca tek bir cevreden soz etmek mumkun değil Okul, arkadaşlar, oğretmenler gibi pek cok faktor de bulunuyor Ozellikle cocuğun erken donemlerinde bu faktorlerin etkisi buyuk Cocuğun aile ortamında yaşadığı problemler de gelişimdeki temel etmenlerden Yuksek gelir seviyesi, yuksek eğitim seviyesi ve sosyokulturel durumlar cocuğun tum yaşamını etkileyebiliyor Para problemlerini cozemeyen ya da ilişkilerinde sorunlar yaşayan ailelerde, cocuğa gecen bir kaygı oluşabilir
Eğitim
Oğretmenler ve arkadaşları cocuğun gelişimini etkileyen temel unsurdur Bir cocuğun oğrenme becerileri, karakter oluşumu, grup icindeki aktivasyonu en cok okul ortamında gelişir Genetiğin cocuğun oğrenme becerisini yoneten zekada etkisi buyuk ancak, kaliteli bir eğitim de bu kapasiteyi artırır Oğrenmedeki yetersizlik cocuğun okuldaki gelişimini olumsuz etkiler Fakat uygun fırsatlar yaratılan bir okulda cocuk kendini gercekleştirme imkanı bulur
Akran iletişimi
Cocuğun aileyle kurduğu iletişim gelişimi olumlu yonde etkiler Bu gelişim diğer yaşıtlarıyla birlikte artar Cocuklar akranlarıyla okulda cok buyuk bir zaman gecirirler, bu olumlu sosyal kazanımlar yaratır Cocuğun yaratıcılık, kendini ifade etme, oğrenme ve problem cozme becerilerini geliştirir Akran iletişimi bir cocuk icin en onemli gelişim alanlarındandır Cunku cocuklar hep beraber gelişirler Yaşadığı sosyal deneyimler, zorluklarla baş edebilmesini ve değer yargıları geliştirmesini sağlar
Kultur
Kultur bir cocuğun gelişiminde rol oynayan etmenlerden bir tanesi Orneğin; batı kulturleri daha bireysel, doğu kulturleri de toplumsal nitelikli kulturlerdir Deneyimlerin her toplumda birbirinden farklı şekilde oluştuğu duşunulurse, cocuk gelişimi bundan maksimum duzeyde etkilenir Batı kulturunde yetişmiş bir cocukta ozguven ve bireysellik gelişimi daha fazladır Doğudaki cocuklar ise toplumun ve ailenin ozelliklerine daha bağımlıdır
Bazen de kulturden ote şeyler devreye girer Mesela ailenin cocuğu yetiştirme tarzı Bunlar da cocuğun bir tur deneyimidir Aşırı koruyucu ya da otoriter tutumlar yerine, demokratik tutum sergileyen ailelerin cocukları ozguvene sahip olur
Cocuk gelişiminde pek cok etmen soz konusu Ancak temel anahtar gelişimin genetiğin yanında, cocuğun dış cevreden aldıklarıyla da gercekleştiği Sağlıklı nesillerin yetişmesi icin tum etmenlerin dengesi gerekli ve biz yetişkinlere bu konuda cok iş duşuyor