Çocuğum Özgüvenli Olsun!

[SoruCevap]

Özgüven bireyin hayatı boyunca attığı adımlarda başarılı olsun yahut olmasın memnun bir hayat sürebilmesi için ehemmiyet arz etmektedir. Ebeveynler çocuk yetiştirirken çocuğum toplumsal olsun, çekinmesin atılgan olsun, faal olsun, kendini rahat tabir etsin vs isterler. Lakin yaptıkları bir grup davranışlar bunlara zıt tarafta tesir eder. Pekala bunlar nelerdir?

Özgüven Nedir?

Özgüven, bireyin kendisi ile yani her zerresiyle barışık olması ve bedelinin farkına varmasıdır. Bireyin kendisinden mutlu ve kendisiyle barışık olduğuna dair inancı ve bu hususta hissettikleri iç itimat,dışarıya kendisinden emin olduğu biçiminde verdiği imaj ve davranışları ise dış inanç ile ilgilidir. İç inanç bireyin kendisini sevmesi, tanıması, kendine amaçlar koyması ve olumlu fikirlerini kapsar. Dış inanç ise bağlantı hünerleri, kendini tabir edebilme, kendi marifetlerini ortaya koyabilme ve hislerini denetim edebilme marifetlerini kapsar.

Gelişim periyotlarında itimat

İnanç duygusu birinci aydan başlar ki bu çok kıymetlidir.

0-12 ay ortası itimat ya da güvensizlik evresidir. Bebeğin bakım verene en çok gereksinim duyduğu bu devirde muhtaçlıklarının vaktinde giderilmesi onun “güvendeyim” hissini kuvvetlendirir.

1-3 yaş ortası cezalandırma, kızgınlıklar yahut çok esirgeyici ebeveyn tavırları çocuktaki “utanç ve suçluluk” hissini artırmaktadır.

3-5 yaş ortası en çok merak hissiyle birlikte soruların arttığı devirdir ve bu periyotta yaşına uygun, kısa ve anlaşılır biçimde sorularının yanıtlanması kıymetlidir; birebir soruyu birkaç sefer sorsa bile.. “yeter artık cevapladım ya çok işim var artık uğraşamam..” vb cevap ve davranışlardan kaçının. Bu üzere tavırlarla merak duygusu engellenmemeli ve tekrar soru sorma yüreği kırılmamalıdır.

6 yaş itibariyle artık çocuğun ferdi alanlarının arttığı bir devir başlamaktadır. Okula başladığı birinci vakit ebeveynin çocuğun kendisinden başka kalabilmesini yüreklendirici tavır sergilemesi değerlidir. Bağlarında kahır yaşayacaktır kaygı etmeyin ve onun yerine gidip arkadaşıyla, arkadaşının ebeveyniyle görüşüp sorunu çözen olmayın. Takviye olmanız kıymetli lakin takviye olmak tahlilin kendisi olmak demek değildir.

Görüldüğü üzere özgüven hayatın birinci anlarından itibaren gelişen ve bireyin ömrünü konforlu kılan bir olgudur. Bu nedenle özgüven üzerinde ileriye dönük değerli tesire sahip olan ebeveyn tavırlarından bahsedelim.

Özgüven Problemlerinin Kaynağı

İhmal

Kâfi seviyede ilgi ve yakınlık görememe

Daima eleştirilme

Sevildiğini, önemsendiğini ve kabul edildiğini düşünmeme

Aile içi bağlantı sıkıntıları

Akademik muvaffakiyet için ağır baskı görme

Gerçekçi olmayan beklentiler

Hudutların tutarsızlığı
Birkaç örnekle yapılması gereken tavırlara birkaç teklif:

2 yaş itibariyle yemeği kendi yemesine fırsat vermek ve döktüğünde kocaman yansılar vermemek ve dökmesin diye yedirmek yerine altına sofra bezi sermek üzere alternatif tahlil bulmak kıymetlidir.

Doyduğunu tabir eden çocuğa “hayır bitecek” “doymuş olman imkansız” “ufacık yedin hayır olmaz” “bir kaşık daha” üzere kabulsüz yanıtlar “sen midenin doyup doymadığını dahi anlayacak yetiye sahip değilsin” bildirisini verir. Çok küçük yaşlarda 3 lokma 5 lokma üzere ölçüsü göstererek mutabakatlar süreci fonksiyonel kılar. Ölçüsünü karar verebilecek ilkokul çağında ise karara karşı çıkılmaması uygun olacaktır.

Arkadaşlarıyla sorun yaşadı ebeveynine yahut bir büyüğüne söyledi, sorunu çözdü. Bu tavır sorun çözme maharetine ket vuracağı üzere “tek başıma hiçbir şey yapamam” inancını pekiştiren ve tek kaldığı vakitlerde yaşadığı sorun karşısında “eyvah! İmdat! Anneeee!” çaresizlik sorununu ortaya çıkaran ve yeniden özgüvenin sağlıklı gelişimini baltalayan bir tavır olacaktır.
Özgüvenİ Gelİştİrmek İçİn Ebeveynlere Teklifler

Çocuğa olan saygınızı davranışlarınızla destekleyerek sık sık söz edin

Aileye olan olumlu katkılarını onunla paylaşın

Olumsuz eleştirmek yerine gerçek olana yöneltin

Fikir paylaşımında bulunun

En kolay niyet ve inançlarını dahi eleştirmeden dinleyin

Yaptığı ve ilgilendiği faaliyetlere ilgi gösterin

Sevgi fizikî olarak da tabir edin

Çocukla göz düzeyinde konuşun

Çelişkili iletiler vermekten sakının, dengeli olun

Hislerinizi çocukla paylaşın

Kendi kararlarını vermesi için cesaretlendirin

Her birey tektir ve özeldir!