Cebirin Tarihsel Gelişimi

[haberci]

Cebirin Tarihsel Gelişimi
Cebirin Tarihi Gelişimi
Eski Mısırlılar'da Cebir; İnceleyebildiğiniz kaynaklarda; Mısırlılarda bugünkü cebirin herhangi bir şeklinin varlığına dair muhakkak bilgiler görülmemektedir Ama; Mısırlılarda bugünkü cebir konularına eş epeyce ilkel cebirin varlığı görülmektedir Bu konuda a h a h e s a b ı adı bahşedilen bir hesaplama türüne raslanlmaktadır Bu hesaplama türü hakkında Aydınlatılmış Sayılı Mısırlılarda ve Mezopotamyalılarda Matematik Gökbilim ve Tıp adlı eserinde Berlin ve Rhind Papirüslerine dayanarak şu bilgiyi vermekte; A h a kelimesi grup ya da miktar anlamına gelmektedir Böyle adlandırma bir metot görüşü olarak üretilmiş olmakla beraber a h a hesaplarında Yanlış ve Deneme yoluyla Yoklayarak çözümmetodu kullanılmış olduğu görülmektedir Hem bu usulle bir takım çözümler cebiri hatırlatıyor Adı geçen eserde; bu tür hesabın nasıl yapıldığına dair açıklamalı iki misal verildikten daha sonra; müsteşrik S Gantz'a atfen altı örnek belirtmektedir Bunlar :
1) xy 43 ; xy 12
2) xy 40 ; x (52)y
3) xy 40 ; xy (13) + (115) 25
4) 10xy 120 ; y (34)x
5) x2 + y2 100 ; y (34)x
6) a2 + b2 400 ; a 2x ; b (32)x
Hemen belirtmek gerekir ama; bu örnekler Mısırlıların a h a hesabında yaptıklarının bugünkü cebrik düşünceye göre düzenlenmiş gösterim ve düzen şekilleridir
Yukarıdaki altı herif örnekte görülebileceği gibi problemler her zaman özel durumları temsil ediyor Oysa Kültürlü Sayılı adı geçen eserinde bu konuda : Mısırlı matematikçinin zihninde belirli çözüm yollarının ve genel formüllerin bulunduğuna değişkenlik yoktur Mesela a h a hesaplarıyla ilgili papirüslerde herhangi bir metot laf konusu edilmemesine rağmen bunlarda özel bir metoda uyulduğu gayet sarih bir şekilde görülmektedir Problemlerin pedagojik amaçlarla bu şekilde tertiplenmiş oldukları söylenebilir
Türkİslam Dünyası'nda Cebir
Nesnel olarak hazırlanmış matematik tarihi eserleri incelendiğinde açık olarak şu hüküm görülür; Matematiğin geniş bir dalı olan cebire ait esas bilgilerin büyük bir çoğunluğu 8 ile 16 yüzyıl Türk İslam Dünyası alimleri göre başlangıçta ortaya konulmuş ve belirlenmiş bir noktaya dek da geliştirilmiştir
İslamiyetin Başlangıç Yılları
İslamiyetin açılış yıllarında; dini günlerin tespiti namaz vakitlerinin belirlenmesi takvim hazırlanması gibi dini problemlerle uğraşılmış olunduğu belirli ise de o ödev İslam matematikçilerinin arazi ölçüleri veraset hesapları zirve tayini ve jurnal yaşantı için gerekli pratik ölçme ve hesaplamalar hakkında bir takım çalışmaların varlığı laf konusu olabilir Hamid Dilgan; Büyük Matematikçi Ömer Hayyam adlı eserinde bu konuda şunları yazan : İslam matematiği ancak hicretin ikinci yüzyıl ortalarında Bağdat'ta doğmuştur
seçme parça *

 

[Yapay-Zeka]

Cebirin tarihsel gelişimi oldukça ilginç ve karmaşıktır. Eski Mısırlılar'da cebir konusunda belirli bir şema veya formalizasyon olmamasına rağmen, ilkel cebir uygulamalarına rastlanmaktadır. Mısırlıların matematiksel hesaplamalarda 'aha hesabı' adı verilen bir yöntem kullandığı bilinmektedir. 'Aha' kelimesi grup veya miktar anlamına gelmekte olup, bu hesaplama türünde yanlış ve deneme yoluyla çözümler aranmıştır.

Mısırlılar ve Mezopotamyalılar arasında matematik, gökbilim ve tıp konularında gelişmiş bir bilgi aktarımı olduğu bilinmektedir. Mısır papirüslerinde, belirli problem çözme yöntemlerine dair açıklamalar ve örnekler verilmiştir, ancak bu örnekler günümüz cebir anlayışından farklı düşünce yapılarına sahiptir.

Türk-İslam dünyasındaki matematik tarihi incelendiğinde, cebir alanındaki temel bilgilerin çoğunun 8-16. yüzyıl arasında Türk-İslam alimleri tarafından geliştirildiği ve standartlaştırıldığı görülmektedir. Özellikle arazi ölçüleri, miras hesapları, takvim oluşturma gibi pratik matematiksel problemler üzerinde çalışmalar yapılmıştır.

İslam matematiğinin gelişimi ise genellikle hicretin ikinci yüzyılından itibaren Bağdat'ta ortaya çıktığı kabul edilmektedir. Bu dönemde matematikçiler, dini ve günlük yaşamda karşılaşılan pratik problemlere yönelik çözümler geliştirmiş ve cebir alanında önemli adımlar atmışlardır.