Buddhizmin üç türü vardır: Hinayana Mahayana ve Vajrayana Bunlardan birincisi yani eski Buddhizm (Theravada/eskilerin yolu) bireyleri bu dünyanın sıkıntı ve ıstı*raplarından kurtarmayı amaçlar. Yani o önce bireyin yazgısını ve kurtuluşunu dikkate alır. Buna göre acı çekmekten kurtulmanın tek yolu yaşamdan el etek çekerek Nirvana'ya ulaşmakla elde edilebilecek olan ahlak yetkinliğidir Buna karşın Mahayana adı verilen yeni Buddhizm bireyden çok tüm insanlığı yani bütünü dikkate alır. Bu anlayışa göre büyük borç gerçekte tüm insanlığa hizmet ettikten sonra ödenmiş olacaktır ve bireyin yalnızca kendisini kurtarmasının hiçbir önemi yoktur. Üçüncü mezhep olan Vajrayana Mahayana'dan türemiş tantrik bir okuldur. Felsefi açıdan Mahayana'dan çok farklı değildir ancak uygulamada yepyeni yöntemler ekler..
Mahayana mezhebinin içinde de bazı okullar vardır Bu okullar bazıları binlerce sayfa olan Sutralar'dan bazılarında uzmanlaşmıştır ve uygulama olarak farklı yöntemlerin üzerinde durur Mahayana okullarından bazıları Zen/Chan buddhizmiPure Land buddhism Niçiren Buddhizmi'dir..
Tibet Buddhizmi ve Japonya'daki Shingon Buddhizmi Vajrayana mezhebindendir Özellikle Tibet'te ve moğolistan'da yer yer olarak da Japonya'da Çin'de ve Nepal'de yaygındır..
Bütün mezheplerin kabul ettiği ortak kavramlar aynıdır Bütün Buddhist mezhepleri ve okulları "yeniden doğum"u (rebirth) ve karma inancını kabul eder..
Bundan başka bütün Buddhist mezhepleri ve okulları 4 kutlu gerçekliği 8 aşamalı yolu 12 halkalı nedensellik yasasını ve temel Buddhist öğretileri kabul eder..
Theravada
Mahayana Buddhistleri tarafından "Hinayana" (Küçük araba) olarak da nitelendirilen. Buddhizm'in en eski ekolünün günümüzdeki tek temsilcisidir; disipline ve monastik hayata büyük önem verilir rahipler için katı kuralları vardır. Theravada yalnızca Pali Kanon'u kabul eder Mahayana mezhebinden farklı olarak mistisizm ve mistik spekülasyonlara yer verilmez felsefidir; ruhun ve Tanrı'nın olmadığı olgusu üzerine en çok duran Buddhizm mezhebidir..
Mahayana mezhebinden farklı olarak yalnızca Gautama Buddha'nın öğretilerinin "üstün" olduğu kabul edilir daha sonra aydınlanan ve "Buddha" olarak isimlendirilen kişiler Gautama seviyesinde değillerdir Mahayana'nın aksine diğer Buddha'ların da değil yalnızca Gautama'nın öğretileri kutsal metin olarak kabul edilir.Nirvana'ya ulaşmak için pek çok kere ölüp yeniden doğarak "gelişmek" gereklidir..
Mahayana
Mahayana mezhebi içinde farklı ekolleri barındırır en önemlileri Pure Land Buddhizmi Zen Buddhizmi ve Nichiren Buddhizmi'dir.
Theravada'dan farklı olarak monastik hayata fazla önem verilmez herkes tek başına aydınlanabilmektedir farklı ekollerin "hızlandırılmış aydınlanma" teknikleri vardır bu yollarla kişinin tek bir yaşamda dahi Nirvana'ya ulaşabileceği kabul edilir.Pali Kanon Mahayanacılar için sadece "başlangıç" seviyesinde olan kutsal metinlerdir. Theravada'dan farklı olarak pek çok Mahayana Sutrası kabul edilir ve ekollere göre bunların öğreti olarak Pali Kanon'dan daha ileri seviyede ve üstün olduğu söylenir..
Mahayana Buddhizmi'ne göre Buddha doğası herkesin içinde bulunur aydınlanmaya ulaşabilmiş çeşitli üstün varlıkların insanlara yardım edebileceği inancı göksel mekanlar ve zengin bir kozmografyaya sahiptir.
Zen Buddhizmi Japon ve Çin olmak üzere 2'ye ayrılır Zen'in Çin versiyonuna "Chan" adı verilir Japon Zen'inden farklı olarak biraz daha felsefidir ve Shurangama Sutra'ya ayrıca önem verilir Japon Zen'inde Rinzai Soto ve Obaku okulları vardır Rinzai okulu koanlara fazlaca önem vermesiyle tanınır.
Zen Buddhizmi kavramlardan ve kelimelerden ziyade anlamın mananın üzerinde durmaktadır inanca değil meditasyona ve deneyimlemeye verdiği önemle diğer Buddhist okullarından ayrılır yeniden doğum olgusu üzerinde fazla durulmaz anı yaşamanın önemli olduğuna dikkat çekilir Zen Buddhizm'inde en çok Lankavatara Diamond ve Platform (Platform Sutra of the Sixth Patriarch) Sutralarına önem verilir.
Pure Land Buddhizmi veya Amidism'de ise meditasyon ve deneyimleme değil iman ön plandadır Amida Buddha'nın adı sürekli tekrarlanır böylece öldükten sonra "Pure Land" denilen Samsara'nın dışında olduğu kabul edilen bir boyutta yeniden doğulacağına ve oradan da Nirvana'ya daha kolay ulaşılacağına inanılır.
Pure Land Buddhizmi kendi içinde kollara ayrılır bunlardan en katısı Jodo Shinshu adı verilen Japon Pure Land okuludur. Bu okula göre kişinin kendini kurtarması imkansızdır Gautama Buddha'nın öğrettikleri ile dahi kurtuluş artık mümkün değildir. (Mappo) günümüzde insanoğlu kendini asla kurtaramayacak bir haldedir. Dolayısıyla meditasyonun veya deneyimlemenin yararı yoktur kişinin tek yapması gereken Amida Buddha'nın adını Namu Amida Butsu şeklinde sürekli tekrarlaması(Nembutsu) onun gücüne inanması ve böylece öldükten sonra Pure Land'te doğabilmesidir
Pure Land Buddhistlerin en önemli saydıkları Sutralar: Amitabha Sutra Infinite Life Sutra ve Visualization Sutra'dır.
Niçhiren Buddhizmi tüm Buddhizm mezhepleri içinde en sert olanıdır diğer bütün Mahayana okullarını "ortodoksluktan doğru öğretilerden sapma" olarak görür diğer okullardan farklı olarak en çok Lotus Sutra'ya önem verir.
Vajrayana
Ezoterik ve tantrik bir okuldur mistik spekülasyonlara ve genel olarak mistisizme önem verilir yoga uygulanır göksel varlıklarla iletişime geçerek daha hızlı bir aydınlanmanın mümkün olduğu söylenir Vajrayana mezhebinin 2 önemli kolu vardır: Tibet Buddhizmi ve Shingon Buddhizmi Shingon Buddhizmi Tibet Buddhizmi'nden farklı olarak öğretileri 2'ye ayırır: Gautama Buddha'nın öğretileri Dharmakaya'nın öğretileri (Mahavairocana) Gautama Buddha yalnızca "dışsal" (egzoterik) öğretileri öğretmiştir Dharmakaya Buddha ise "içsel" (ezoterik) hakikatleri açıklamıştır Bu okulda ayrıca diğer Buddhist okullarına yabancı olan Mahavairocana Sutra ve Vajrasekhara Sutra kabul edilir öğretileri Tibet Buddhizmi'nden biraz farklıdır Tibet Buddhizm'nin içinde Dzogchen ve Mahamudra gibi çeşitli felsefe ekolleri bulunmaktadırTantrik metinlere önem verilir Tibet Buddhizmi'ni diğer okullardan ayıran birkaç unsur vardır:
Ruh olgusu geleneksel manada kabul edilmese de diğer Buddhist okullarından farklı olarak yorumlanır "ruh farkındalığı"nın değişmediği öne sürülür.
Lamaların öldükten sonra yeni bir bedende tanınabilecek şekilde yeniden doğduğuna inanılır.
Buddha'nın başka bir bedene bürünerek tekrar dünyaya gelebileceği inancı
Termas denilen kaybolmuş ruhsal hakikatleri ve kutsal metinleri ortaya çıkaran ustalar geleneği vardır Tibet Ölüler Kitabı bir terma'dır.
Mahayana mezhebinin içinde de bazı okullar vardır Bu okullar bazıları binlerce sayfa olan Sutralar'dan bazılarında uzmanlaşmıştır ve uygulama olarak farklı yöntemlerin üzerinde durur Mahayana okullarından bazıları Zen/Chan buddhizmiPure Land buddhism Niçiren Buddhizmi'dir..
Tibet Buddhizmi ve Japonya'daki Shingon Buddhizmi Vajrayana mezhebindendir Özellikle Tibet'te ve moğolistan'da yer yer olarak da Japonya'da Çin'de ve Nepal'de yaygındır..
Bütün mezheplerin kabul ettiği ortak kavramlar aynıdır Bütün Buddhist mezhepleri ve okulları "yeniden doğum"u (rebirth) ve karma inancını kabul eder..
Bundan başka bütün Buddhist mezhepleri ve okulları 4 kutlu gerçekliği 8 aşamalı yolu 12 halkalı nedensellik yasasını ve temel Buddhist öğretileri kabul eder..
Theravada
Mahayana Buddhistleri tarafından "Hinayana" (Küçük araba) olarak da nitelendirilen. Buddhizm'in en eski ekolünün günümüzdeki tek temsilcisidir; disipline ve monastik hayata büyük önem verilir rahipler için katı kuralları vardır. Theravada yalnızca Pali Kanon'u kabul eder Mahayana mezhebinden farklı olarak mistisizm ve mistik spekülasyonlara yer verilmez felsefidir; ruhun ve Tanrı'nın olmadığı olgusu üzerine en çok duran Buddhizm mezhebidir..
Mahayana mezhebinden farklı olarak yalnızca Gautama Buddha'nın öğretilerinin "üstün" olduğu kabul edilir daha sonra aydınlanan ve "Buddha" olarak isimlendirilen kişiler Gautama seviyesinde değillerdir Mahayana'nın aksine diğer Buddha'ların da değil yalnızca Gautama'nın öğretileri kutsal metin olarak kabul edilir.Nirvana'ya ulaşmak için pek çok kere ölüp yeniden doğarak "gelişmek" gereklidir..
Mahayana
Mahayana mezhebi içinde farklı ekolleri barındırır en önemlileri Pure Land Buddhizmi Zen Buddhizmi ve Nichiren Buddhizmi'dir.
Theravada'dan farklı olarak monastik hayata fazla önem verilmez herkes tek başına aydınlanabilmektedir farklı ekollerin "hızlandırılmış aydınlanma" teknikleri vardır bu yollarla kişinin tek bir yaşamda dahi Nirvana'ya ulaşabileceği kabul edilir.Pali Kanon Mahayanacılar için sadece "başlangıç" seviyesinde olan kutsal metinlerdir. Theravada'dan farklı olarak pek çok Mahayana Sutrası kabul edilir ve ekollere göre bunların öğreti olarak Pali Kanon'dan daha ileri seviyede ve üstün olduğu söylenir..
Mahayana Buddhizmi'ne göre Buddha doğası herkesin içinde bulunur aydınlanmaya ulaşabilmiş çeşitli üstün varlıkların insanlara yardım edebileceği inancı göksel mekanlar ve zengin bir kozmografyaya sahiptir.
Zen Buddhizmi Japon ve Çin olmak üzere 2'ye ayrılır Zen'in Çin versiyonuna "Chan" adı verilir Japon Zen'inden farklı olarak biraz daha felsefidir ve Shurangama Sutra'ya ayrıca önem verilir Japon Zen'inde Rinzai Soto ve Obaku okulları vardır Rinzai okulu koanlara fazlaca önem vermesiyle tanınır.
Zen Buddhizmi kavramlardan ve kelimelerden ziyade anlamın mananın üzerinde durmaktadır inanca değil meditasyona ve deneyimlemeye verdiği önemle diğer Buddhist okullarından ayrılır yeniden doğum olgusu üzerinde fazla durulmaz anı yaşamanın önemli olduğuna dikkat çekilir Zen Buddhizm'inde en çok Lankavatara Diamond ve Platform (Platform Sutra of the Sixth Patriarch) Sutralarına önem verilir.
Pure Land Buddhizmi veya Amidism'de ise meditasyon ve deneyimleme değil iman ön plandadır Amida Buddha'nın adı sürekli tekrarlanır böylece öldükten sonra "Pure Land" denilen Samsara'nın dışında olduğu kabul edilen bir boyutta yeniden doğulacağına ve oradan da Nirvana'ya daha kolay ulaşılacağına inanılır.
Pure Land Buddhizmi kendi içinde kollara ayrılır bunlardan en katısı Jodo Shinshu adı verilen Japon Pure Land okuludur. Bu okula göre kişinin kendini kurtarması imkansızdır Gautama Buddha'nın öğrettikleri ile dahi kurtuluş artık mümkün değildir. (Mappo) günümüzde insanoğlu kendini asla kurtaramayacak bir haldedir. Dolayısıyla meditasyonun veya deneyimlemenin yararı yoktur kişinin tek yapması gereken Amida Buddha'nın adını Namu Amida Butsu şeklinde sürekli tekrarlaması(Nembutsu) onun gücüne inanması ve böylece öldükten sonra Pure Land'te doğabilmesidir
Pure Land Buddhistlerin en önemli saydıkları Sutralar: Amitabha Sutra Infinite Life Sutra ve Visualization Sutra'dır.
Niçhiren Buddhizmi tüm Buddhizm mezhepleri içinde en sert olanıdır diğer bütün Mahayana okullarını "ortodoksluktan doğru öğretilerden sapma" olarak görür diğer okullardan farklı olarak en çok Lotus Sutra'ya önem verir.
Vajrayana
Ezoterik ve tantrik bir okuldur mistik spekülasyonlara ve genel olarak mistisizme önem verilir yoga uygulanır göksel varlıklarla iletişime geçerek daha hızlı bir aydınlanmanın mümkün olduğu söylenir Vajrayana mezhebinin 2 önemli kolu vardır: Tibet Buddhizmi ve Shingon Buddhizmi Shingon Buddhizmi Tibet Buddhizmi'nden farklı olarak öğretileri 2'ye ayırır: Gautama Buddha'nın öğretileri Dharmakaya'nın öğretileri (Mahavairocana) Gautama Buddha yalnızca "dışsal" (egzoterik) öğretileri öğretmiştir Dharmakaya Buddha ise "içsel" (ezoterik) hakikatleri açıklamıştır Bu okulda ayrıca diğer Buddhist okullarına yabancı olan Mahavairocana Sutra ve Vajrasekhara Sutra kabul edilir öğretileri Tibet Buddhizmi'nden biraz farklıdır Tibet Buddhizm'nin içinde Dzogchen ve Mahamudra gibi çeşitli felsefe ekolleri bulunmaktadırTantrik metinlere önem verilir Tibet Buddhizmi'ni diğer okullardan ayıran birkaç unsur vardır:
Ruh olgusu geleneksel manada kabul edilmese de diğer Buddhist okullarından farklı olarak yorumlanır "ruh farkındalığı"nın değişmediği öne sürülür.
Lamaların öldükten sonra yeni bir bedende tanınabilecek şekilde yeniden doğduğuna inanılır.
Buddha'nın başka bir bedene bürünerek tekrar dünyaya gelebileceği inancı
Termas denilen kaybolmuş ruhsal hakikatleri ve kutsal metinleri ortaya çıkaran ustalar geleneği vardır Tibet Ölüler Kitabı bir terma'dır.