Bölgemizi tanıyalım

[haberci]

BÖLGEMİZİ TANIYALIM
Karadeniz İklimi
1 Her mevsimi yağışlıdır
2 Buradaki bol yağışları gezici minimumlar getirir, alp yamaçları bu yağışların daha bol yağmasına imkan verir
3 Depresyonik ve orografik yağışlar hakimdir
4 Kıyı bölgesinde batıya bakan yamaçlar, doğuya bakan yamaçlardan daha fazla yağış alır
5 Sıcaklık şartları deniz iklimi özelliğindedir
arada bir, don olayları olur, sis belirir, kar yağar Bu kıyı boyu bölgesinin derhal güneyinde uzanan ve içerisine bolu, Kastamonu, Çorum, Merzifon, Amasya, Tokat, Şebinkarahisar taraflarını bölge yerleri “Karadeniz İç Bölgesi olarak vasıflandırmak uygun olur Kıyı boyundaki nispeten sıcacık, bütün deniz iklimli alan ile onun anında gerisindeki iç taraflar, Karadeniz bölgesi olarak, yağış ve sıcaklık bakımlarından birbirinden ayrı bölümler gösterir
Kıyı boyunda bambaşka üç bölüm ayırt edilebilir: Doğu, Orta, Batı Karadeniz iklimi
1 Doğu Karadeniz İklim Bu kesimde fazla pozitif yağış vardır Kıyı boyundaki çoğu yerlerde yılda 2 metre değin Hemencecik gerideki dağlarda daha da çok Yaz sıcakları oldukça fazladır Kışlar ılımlı geçer
2 Orta Karadeniz İklimi: Yağış, bu kıyı boyu ölçüsüne tarafından orta derecededir ve 7080 cm kadardır
3 Batı Karadeniz İklimi: Doğu Karadeniz iklimine göre daha eksik yağışlı (100120 cm) sıcaklık, Karadeniz boyunun öbür kesimlerine tarafından gerek yazın ve gerekse kışın daha azdır
4 Karadeniz Ardı Bölgesi: Karadeniz iklim bölgesinin bu kıyı boyunun üç çeşidinin hemencecik güneyinde, İç Anadolu iklim bölgesine içten bir geçiş alanı başlar Burada, batıdan doğuya dürüst gidildikçe ve Karadeniz ’in etkilerinden uzaklaşıldıkça öbür iklim yöreleri belirmiş bulunmakla beraber, “Karadeniz kıyı boyu ile “İç bölgeler iklimleri arasında bir geçiş iklimleri şeridi özelliği gösterir: Yağış maksimumu ilkbahar sonralarına kaymış, yaz ortalarında kurakça bir süre belirmiştir
2 Akdeniz İklimi:
Yıllık yağış yüksek ise de (yerine tarafından 80120 cm), şiddetli ve uzun yaz kurakları vardır Sıcaklık şartlarına ve yaz kuraklıklarına tarafından birbirinden ayrı üç esas tip ayırdetmek mümkündür: Başlıca Akdeniz iklimi, Akdeniz yakını dağ iklimi ve Marmara iklimi
1 Belli Başlı Akdeniz İklimi: Yüksek yaz sıcakları hüküm sürer Bu sıcakların pozitif oluşunun nedenlerinden biri, kıyı bölgesini çok yerde kuzeyden dağlarla çevrili olması ve bu sebeple kuzey rüzgarlarını yeterince alamamasıdır Kış mevsimi Ege ’den daha ılık geçer Fazla buharlaşma olur Hava çok zaman açıktır Kar yağışı ve don olayı nadirdir Uzun bir yaz kuraklığı vardır Kış, geç başlar ve ılımlı geçer Yağış mevsimi kıştır Bol yağmurlar güz ortalarında başlar, ilkbahara kadar sürer Bu iklimin alanı, Akdeniz boyunda olup çok yerde kuytu bir kıyı şerididir Bazı yerlerinde yer şekillerine bağlı olarak genişler ve gerilere sokulur Dar olduğu yerlerin sebebi hemencecik kıyı yakınında yüksek dağların başlamıştır Bu iklimin bir bölümünden başka bir şey olmayan ve ona çok benzer Ege bölgesinde ise, adeta tüm “kıyı Ege adı ile anılan bölgenin içerilere sokulmuş geniş ve böylece uzun ovalar bölümünü içine alır
2 Akdeniz Yakını Dağ İklimi: Güney Anadolu kıyıları boyunca uzanan ve yüksekliği kıyıdan itibaren adeta, 800 mye yükselebilen ve bölündüğü yeryüzü şekillerine göre yer yer daralıp genişleyen kıyı boyunun yazları sıcak, kışları ılımlı esas Akdeniz iklim bölgesinin kemen peşinde dik yamaçlı yüksek dağlar uzanır (yerine tarafından 2000 3000 m ve daha yüksek) Bu dağlar İç Anadolu'nun 1000 1200 m yüksekliğindeki düzlüklerine içten da çoğunca, dikey yamaçlarla iner İşte, bu iki çukur yer (Akdeniz kıyı boyu alçak bölgesi, iç Anadolu düzlükleri alanı) arasındaki yüksek dağlık yerler, buralardan farklı iklim özellikleri gösterirler Bu dağlar, birçok yerlerinde Akdeniz'e dönük olduğundan, aynı etkiler aşağı bulunur ve kışın bol yağış alırlar Oysa bu yağışlar, daha ziyade, kar halinde olur Kalın kar örtüleri, yılın çok vaktinde yerde kaldığı gibi, yazın da eritilememiş olanları benek benek toprağı örter Bu dağlar, Doğu Karadeniz Bölgesi haricen, memleketi¬mizin en bol yağışlı yarleridir Yazın ise, pozitif olmamakla beraber, kıyı boyunun uzun ve şiddetli buharlaşmalarının da olduğu sıcakları yerine, gerçi eksik bile olsa, yağış olduğu görülür Bu dağlık yerlerde, yüksekliğin verdiği bir özellikle, bunaltıcı yaz sıcakları ve bu mevsimin kuraklığı hafiflemiştir Bunun için bu dağlar, kıyı boyunda oturanların yazın çok aradığı serin ve nemlice, ormanlık yaylalar (Namrun yaylası) alanıdır Burada, yükseklik oranına tarafından, kışlar da sert olmuştur Tekrar burada kıyı boyununmakileri ve buralara uymuş kültür bitkileri yerine, çam ormanları ve yüksek çayırlar yer tutmuştur Bu yüksek alan, kurak İç Anadolu'dan en ince ayrıntısına kadar farklıdır İşte, Akdeniz boyunca uzanan, yer yer Ege Bölgesinde de görülen ve Akdeniz'in etkilerini alan, fakat yüksekliği nedeniyle türlü yönlerden kıyı boyu ve alçak yerlerine iklimlerinden önemli farklar bildiren bu dağlık alan iklimine Akdeniz yakını dağ iklimi denilmiştir
3 Marmara İklimi: Çok yönleriyle, Akdeniz iklimi karakterini, bazı özellikleriyle de Karadeniz iklim özelliğini gösterir Nispeten sık değişen, hava durumları vardır Burada alışılagelmiş kar yağışları olur Don olayı ana Akdeniz iklimine tarafından daha sıktır Yaz kuraklığı burada da varsa da nispeten hafiftir Bu yönüyle her mevsimi yağışlı Karadeniz iklimini andırır Sıcaklık daha eksik olduğundan, buharlaşma da, asıl Akdeniz iklimine kadar, fazla şiddetli değildir Hava çoğu kez kapalı olur ve nispî nemlilik çokçadır Çok sis belirir
Iıı İç Bölge İklimleri:
Başlıca özellikleri güya verimsiz olmalarıdır Yağış rejimi, Akdeniz ’inkini andırırsa da, bol yağışlar ilkbahardadır Fazla uygun Mayıs en bol yağışlı aydır Yıllık yağış miktarı Akdeniz ikliminden fazla daha azdır Sıcaklık bakımından olan özelliklerine ve yaz kuraklıklarına tarafından, birbirinden türlü derecelerden öbür 4 iklim tipini bakmak mümkündür: Başlıca İç Anadolu iklimi, İç Batı Anadolu iklimi, Göller Bölgesi iklimi ve Güneydoğu Anadolu iklimi
1 Belli Başlı İç Anadolu İklimi: Burası bir bozkır iklimidir Yazlar sıcak, kışlar soğuktur Yaz aylarında, kısa süreler içinde de olsa yağış olur Temmuz ve Ağustos verimsiz aylardır Bu iklim en belirgin özelliğini Tuzlu gölü ve çevresinde bulur Buradan kenarlara içten uzaklaşıldıkça, İç Anadolu kurak iklim özelliği hafifler
2 İç Batı Anadolu iklimi: Burası, az daha Uşak taraflarından Kütahya ve Afyon'a değin uzanır Dağlık tepelik ve yüksekliği fazla yerde 800 1000 m olan yarı iç bölgedir Fazla yeri Ege ve Marmara denizlerinden 100 200 km uzaktan olup, ara yerde yüksekçe dağlar da vardır Burada yağışlar, başlıca Ege Bölgesine kadar daha azdır : Takvim yağış Afyon'da 444 mm, İzmir'de 705 mm, donlu günler sayısı yılda Afyon ve Kütahya'da 95 gün, İzmir'de 8 gün, Marmara Bölgesi karma ikliminden de farklıdır Takvim yağış Marmara Bölgesinin çok yerinde buradan fazladır: Marmara'da 600650 mm, bu iç bölgede 450550 mm Marmara Bölgesinde donlu günler sayısı da bu iç bölgenin dörtte biri kadardır Batı Anadolu'nun bu iç bölgesinin özellikle doğu tarafları ve yüksek düzlükleri İç Anadolu iklimine yakınlık gösterir: İç Anadolu'nun fazla yerinin aldığı yıllık yağış tutarı 300400 mm, İç Batı Anadolu ’nunki çok uygun 460550 mm ’dir Donlu günler İç Anadolu'nun fazla yerinde yılda 100125 gün iken, burada 9095 gün, Kıyı Ege bölgesinde yalnızca 510 gündür Burada iç bölgelere özelliğini veren sıcaklık oynamaları ve genel olarak karasal olma durumu vardır
3 Göller Bölgesi İklimi: Burası, Antalya kıyı bölgesinin kuzeyine düşen bir iç bölgedir Burada dağ sıraları arasına ovalar ve göl çanakları girmiştir Bunların fazla yerde yüksekliği 9501100 m ’dir Buna göre, buradaki çukurluklar bile Antalya kıyı bölgesinden 600700 m yüksektir Bu düzlükler ve göller aralarında ise yükseklikleri 15002000 m den çok dağlar uzanır İçerisine büyük gölleri ve daha uzakta çevrelerini alan Göller Bölgesi iklim bakımından ayrıca yanındaki İç Batı Anadolu iklimini andırır, hem de Akdeniz ikliminin etkisi altında bulunur Burada da Akdeniz kıyı bölgesinde¬oysa gibi kış yağışları fazla yer miktar Keza de İç Anadolu ikliminin bir takım özelliklerini gösterir: İlkbahar yağışları da, yaklaşık olarak kış yağışları değerine yakındır Yaz kuraklığı ise, Akdeniz iklimine tarafından biraz daha hafiftir Göller bölgesi iklimi bunların bir karışımı ve İç Anadolu'ya bir geçiş alanıdır Ayrıca burada donlu günler sayısı, İç Anadolu ’dakilere bir dereceye dek yakın olduğu halde, Akdeniz kıyı bölgelerinden son derece fazladır Bir karasal oluş özelliği ile ilgili bulunarak, Göller Bölgesinde, hemen 100 120 km güneyindeki kıyı bölümüne (Antalya çevresine kadar) sıcaklık oynamaları daha çoktur
4 Güneydoğu Anadolu İklimi: Burada yazlar fazla sıcak (30 35°), kışlar İç Anadolu'ya kadar daha az soğuktur Sene içinde, bölgenin kayda değer bir kısmı Akdeniz'in nemli hava kütlelerinin etkisi altında kalır Bu Nedenle Akdeniz etkileri buraya sokulmuş bulunur Yaz kurakları keskin ve süresi uzundur Güneyindeki memleketimiz dışı çöl ikliminin etkisi aşağı kalmıştır Şiddetli buharlaşmalarla çok su kaybı olur Hava fazla süre açık olup nemlilik azdır Yıllık yağış miktarı İç Anadolu'ya göre çoktur (450 700 mm) Fakat sıcaklığın burada daha yüksek olması ve bundan da şiddetli buharlaşmaların doğması sebebiyle bu miktarına karşın İç Anadolu'dan daha kurak bulu maktadır
Iv — Doğu Anadolu İklimleri:
Doğu Anadolu denizlerden uzakta, deniz etkilerine aleyhinde yüksek dağlarla fazla yerinde kapalı bir alan olduğundan, fazla karasal iklim özellikleri gösterir Burada sıcaklık oynamaları fazla ve şiddetlidir Kars yaylalarında kış ile yaz aylık ortalamaları arasındaki sıcaklık oynaması 25 30° dir Bölge; karlı (karla örtülü gün sayısı yaylalarda 100 120 gün), donlu günler artı (bu yaylalarda 150 180 gün), fazla soğuk (kış aylarında 10° ve daha soğuk günler sayısı çok, sıcaklığın çok düşmesi halinde 20° den aşağıda düşen sıcaklıklar fazla, bazı yıllarda 40° ve alt ve kışlar öyle uzundur (yılın yarısı ya da bazı yerlerde 7 8 ay kış)
Doğu Anadolu fazla geniştir ve içinde birbirinden ayrı dağıtılmış bölümler ve bunların bambaşka iklimleri vardır Öyle oysa, bahçe ziraatının yapılabilmesi için zorunlu doğal şartların bulunmadığı yerlerle (Erzurum Kars yaylaları gibi), bahçeciliği Ege Bölgesini andıracak değin farklılık ve zenginlik gösteren bölümleri (Elazığ, Malatya çevreleri), Çukurova pamuk tarlalarını hatırlatacak yerleri (Iğdır, Elazığ) yer alan öyle geniş bir bölgedir Böyle bir bölgedeki türlü uzanışlı yüksek dağlarla bunlar arasındaki geniş ovaların ve havzaların bulunuşu, bölgedeki doğal farklılıkları doğurmuştur Bu fazla geniş ve çeşitlilik belirten bölgede, türlü derecelerden, birbirine tarafından farklılıklar bildiren şu 4 bölüm ayırt edilebilir:
1 Erzurum Kars Plato İklimi: Kuzeyde yüksek düzlüklerin çok yer tuttuğu (1800 2000 m) Erzurum Kars yaylaları Özelliği şu : Soğuk, sert ve uzun kışlar, don olayı çok ve uzun, karlı, yazları serin Fazla vakit taze otluk ve çayırlıkları fazla sırası gelmişken, Yukarı Murat dağlık üzlük alanları da vardır Yıllık yağış oldukça yeter derecede (500 550 mm) Karaköse'nin güneyinde¬ancak çukur alanlarda yağış daha eksik (350 450 mm) Kışın yeterince kar yağışlı ve donlu günler sayısı fazla (160) Sıcaklığın 40° den altında düştüğü zamanlar vardır Esas yağmurlu mevsim ilkbahar ayları Yaz ve güz aylarında da yağış var Bu çevrede bir Çukurova olarak Iğdır ovası böylece eksik yağışlı
2 Van Bölgesi İklimi: Bu bölgenin göl ve yakın çevresini içine alan çukur bölümlerinde yağış eksik (350 450 mm) Gölü çevreleyen yüksek dağlarda ise bu miktar daha artı Bu çevre, Erzurum Kars yaylalarına kadar daha ılımlı olup, kışlar daha kısadır Her ay yağış varsa da, Temmuz, Ağustos ve Eylül'de kurakça bir süre bulunmaktadır Sıcaklık oynamalarının oldukça çok olduğu bu karasal iklimde yıl içinde donlu geçen günler de çoktur (133 gün)
3 Yukarı Fırat Orta ve Aşağıda Murat Bölümü İklimi: Yüksekliği 1000 1200 m olan ovaların ve 1500 2000 m lik dağların bulunduğu bu bölge, Erzurum Kars bölgesine tarafından daha sıcak, Güneydoğu Anadolu'ya tarafından daha serindir Bu ikisi aralarında bir geçiş özelliği gösterir Kışlar kısa sürer, ama sert geçer Yazlar ise kurak ve sıcaktır Kışın yağış çoğunca kar şeklindedir; Fazla zaman kar yağdıktan kısa bir vakit sonra erimeye başlar Kış ve ilkbahar kapalı, yağmurlu ve sislidir Yıllık yağış miktarı 400 450 mm
4 Hakkâri Dağlık Bölgesi İklimi: Yüksek dağlık bir bölgedir Bol yağış alır: Çok yerde 800 1200 mm, yüksek yerlerde daha da pozitif Bu yağış çoğunca kar biçiminde olur Yağışlar en çok güz ortalarından kış ardına kadar yağar Temmuz, Ağustos, Eylül kuraktır Yaz mevsimi ve Eylül sıcak geçer Ama dağlık yerler ve yaylalar serindir Bu alan dağlarında Türkiye'nin en büyük buzulları ve geniş yerler tutan daimi kar alanları vardır *

 

[Yapay-Zeka]

Karadeniz iklimi, Türkiye'nin kuzeyinde yer alan Karadeniz Bölgesi'nde görülen ve oldukça özellikli bir iklim tipidir. Temel olarak şu özelliklere sahiptir:
1. Her mevsimi yağışlıdır: Karadeniz iklimi, yıl boyunca yağış almaya meyillidir ve bu özelliğiyle diğer bölgelerden ayrılır.
2. Depresyonik ve orografik yağışlar hakimdir: Alçak basınç sistemleri ve dağlardan yükselen hava kütlesinin etkisiyle bol miktarda yağış görülür.
3. Kıyı bölgesinde batıya bakan yamaçlar, doğuya bakan yamaçlardan daha fazla yağış alır: Yamaçların eğimi ve konumu yağış miktarını etkiler.
4. Sıcaklık şartları deniz iklimi özelliğindedir: Karadeniz'in etkisiyle ılıman ve nemli bir iklim hakimdir.
5. Arada bir don olayları olur, sis belirir, kar yağar: Karadeniz ikliminin de değişkenliğini gösteren özellikler arasında yer alır.

Doğu, Orta ve Batı Karadeniz olarak üç farklı bölümde incelenen Karadeniz ikliminin her bölümünde farklı yağış ve sıcaklık özellikleri gözlemlenir. Doğu Karadeniz'de fazla yağış, Orta Karadeniz'de ortalama yağış, Batı Karadeniz'de ise daha az yağış görülür. Her bir bölgenin kendine özgü iklim şartları bulunmaktadır.

Karadeniz Bölgesi'nin hemen güneyinde yer alan Karadeniz İç Bölgesi ise, Karadeniz'in etkisinin azaldığı ve daha karasal bir iklimin hakim olduğu alandır. Bu bölgelerde farklı iklim tipleri görülmekte olup, genel olarak Karadeniz Bölgesi'ne göre daha kurak ve sıcak şartlar hüküm sürmektedir.

Akdeniz iklimi ise, Türkiye'nin güneyinde yer alan bir başka önemli iklim tipidir. Yıl boyunca yüksek yağış almasına rağmen uzun ve şiddetli yaz kuraklıklarına sahiptir. Akdeniz iklimi, belli başlı Akdeniz iklimi, Akdeniz yakını dağ iklimi ve Marmara iklimi olmak üzere farklı alt tiplere ayrılır.

İç Bölge İklimleri arasında İç Anadolu iklimi, İç Batı Anadolu iklimi, Göller Bölgesi iklimi ve Güneydoğu Anadolu iklimi bulunmaktadır. Bu iklim tipleri genellikle karasal özellikler gösterir ve farklı yağış rejimlerine sahiptir.

Doğu Anadolu iklimleri ise, denizlerden uzak ve yüksek dağlarla çevrili olduğundan oldukça karasal özelliklere sahiptir. Erzurum-Kars Plato İklimi, Van Bölgesi İklimi, Yukarı Fırat-Orta ve Aşağıda Murat Bölümü İklimi ve Hakkâri Dağlık Bölgesi İklimi gibi farklı alt tipleri bulunmaktadır. Bu bölgelerde sert kışlar, bol kar yağışı ve karasal sıcaklık oynamaları görülmektedir.