Bitkisel Dokular

[haberci]

Nebati Dokular konu anlatımı
Nebati Dokular nelerdir
Bitkisel Dokular ile ilgili sorular
BITKISEL DOKULAR
Bitkisel dokular “meristem doku ve “değişmeyen doku edinmek üzere iki kısımda incelenir
Sürgen (Meristem) Doku: Bitkilerde uzamayı ve kalınlaşmayı sağlarHücreleri küçük,ince zarlı,bol sitoplazmalı ve büyük çekirdeklidirKoflları çok az sayıda veya hiç yoktur
Hücreleri küp veya prizma biçiminde olup,çabuk ayrılma yeteneğindedirBitkinin süratli artan bölgelerinde bulunurFarklılaşarak değişmeyen dokuları oluşturur Yapı ve görevlerine tarafından iki çeşidi vardır
1Birincil meristem: Kök,ceset ve dalların direk kısımlarında bulunurBu dokunun bulunduğu bölgelere “artma noktası denirBüyüme noktası gövdede koruyucu yapraklarla,kökte ise kaliptra örtülürBüyüme konisi iç içe üç tabakadan oluşur Bu tabakalar dıştan içe doğru dermatojen,periblem ve plerom şeklinde sıralanırDermotejen epidermisi,periblem kabuk bölgesini,plerom merkezi silindir bölgesini oluştururBirincil meristem ömür boyu etkindirBoyca uzamayı sağlar
2İkincil meristem: Değişmeyen doku hücrelerinin sonra bölünme yeteneği kazanması ile oluşurBuna “Kambiyum denirKambiyum,iletim demetleri arasında oluşursa demetler kambiyumu, epidermis altında oluşursa mantar kambiyumu adını alırMantar kambiyumu epidermisin yerini alan mantar dokuyu oluştururDemetler kambiyumu ise her yıl yeni odun ve soymuk borularını oluştururBir önceki yıl biri ilkbahar diğeri yaz sonunda oluşan odun ve soymuk boruları ezilerek defalarca yığılır ve yaş halkalarını oluştururlarDemetler kambiyumu faaliyeti ile oluşur
Değişmez dokular: Sürgen dokunun oluşturduğu yeni hücrelerin farklılaşmasıyla oluşurlarDeğişmeyen dokuları meydana getiren hücreler bölünme özelliğini kaybederHücreleri meristem doku hücrelerinden daha büyük, sitoplazmaları daha az ve koflları fazladır
Inşa ve görevlerine kadar beş değişiklik değişmeyen doku vardır
AParankima dokusu(Esas doku)
Bitkilerde diğer doku ve organların arasını doldururDokunu meydana getiren hücreler,ince çeperli,bol sitoplazmalıdırKoflları ufak ve azdırYaptıklarını işlere kadar: Özümleme,havalandırma,iletim ve depolama parankiması olmak üzere dörde ayrılır
aÖzümleme Parankiması:
Fotosentez yaparBol kloroplast içeren hücrelerdirBitkinin yapraklarında,genç beden ve dallarında yer alırYaprakların üstteki yüzeyinde yer alan kloroplastça zengin parankimaya palizat parankiması,yaprakların alt yüzeyinde bulunan hücreli arası boşlukları artı olan,kloroplastı daha eksik olanlarına ise sünger parankiması denir
bHavalandırma Parankiması:
Bataklık ve su bitkilerinin kök ve gövdelerinde bulunurHücreler arasındaki boşluklar hava ile doludurBitkinin gaz alışverişine muavin olur
cİletim Parankiması:
Özümleme parankiması ile iletim demetleri aralarında su ve gıda taşırİnce çeperli olup kloroplastı eksik veya hiç bulunmayan hücrelerdir
dDepo Parankiması:
Kök ceset,tohum ve meyvelerde bulunurYedek beslenme ve su ambar ederÖrneğin patateste nişasta,kaktüste su depo eder
BKoruyucu doku
Bitkiyi dışarıdan sararKalın çeperli hücrelerden meydana gelirBitkinin su kaybını önler,madde alışverişini sağlar,dış etkilere ve yaralanmalara karşısında bitkinin iç dokularını korurKoruyucu doku “epidermis ve “perider almak üzere 2 çeşittir
Epidermis, bitkinin genç bölgelerini ve yapraklarını örten tek katmanlı bir takım bitkilerde çok katmanlı olan bir dokudurDermatojen hücrelerinin farklılaşmasından oluşurhücreleri arasında tembellik yoktur
Hücrelerin üstünde kütin ve mumdan oluşan kutikula denilen bir tabaka vardırKutikula tabakası bitkilerde su kaybını azaltırEpidermisin bir takım hücreleri farklılaşarak epidermisin direncini artırırBu tabakanın kalın ve ince oluşu bitkinin yaşadığı ortama bağlıdırBazı bitkilerde epidermis fazla katlı olabilir Savunma,örtü,tırmanma ve emici tüylerin bazıları da gözenek hücrelerini oluşturur
Stomalar (Gözenekler) epidermis hücrelerinin değişmesiyle meydana gelen; ihtiyaca kadar gaz alışverişi ve terlemeyi aranjör açılıp kapanabilir yapılardırGözeneklerin açılıp kapanması turgor basıncı ile düzenlenirGözenek hücreleri kloroplastlı hücrelerdirGözenek hücrelerinin çevresindeki hücrelerine komşu hücreler denirGözenekler kara bitkilerinin yapraklarının her iki yüzünde de bulunurÇoğu bitkilerde alt yüzde daha fazladırSu içindeki yapraklarda, kökte,mantar doku ile örtülü beden ve dallarda gözenek bulunmaz
Fazla yıllık bitkilerde kök ve gövdedeki epidermisin parçalanması sonucunda epidermisin yerini periderm alırPeridermin üst sırasında mantar hücreleri bulunurMantar hücreleri mantar kambiyumu(fellojen) göre oluşturulur Mantar hücrelerinin çeperinde su geçirmeyen suberin birikir
Bu hücreler zamanla ölür ve içleri hava ile dolarMantar dokusu üzerinde gaz alışverişini karşılayan açıklıklara kovucuk (lentisel) denirKovucuklar epidermisin parçalanması esnasında gözeneklerin bulunduğu yerde oluşur
Cİletim dokusu
Plerom hücrelerinin değişmesiyle oluşurBitkinin kök,ceset,yaprak,çiçek gibi hemencecik her organında bulunurTopraktan alınan su ve madensel tuzların ilgili organlara;fotosentez sonucu oluşan organik besinlerin harcanacakları veya ambar edilecekleri yere taşınmasını sağlarİki bölümde incelenir:
1Odun borusu(ksilemBiyoloji Dokular
Üst Üste gelen hücrelerin ara zarlarının erimesi,çekirdeklerinin kaybolması,ast çeperlerinin öbür biçimde lignin biriktirerek kalınlaşması sonucu oluşan boru biçimindeki cansız oluşumlardırTopraktan alınan su ve madensel tuzların gövde,dal ve yapraklara taşınmasını sağlar
2Soymuk borusu(floemBiyoloji Dokular
Üst Üste sıralanmış canlı hücrelerin boyalarının uzaması, ara zarlarının kalbur gibi delinmesiyle oluşurHücreleri canlı,kofllu ve minik çaplıdırSoymuk borularının yanında bol sitoplazmalı, iri çekirdekli arkadaş hücreleri yer alır
Soymuk boruları fotosentez sonucu oluşan organik bileşikleri bitkinin çeşitli bölgelerine taşır
DTakviye doku
Bitkilerin yapılarını koruyabilmeleri,dış etkilere dayanaklı hale gelmeleri destek doku ile sağlanırOtsu bitkilerde yayanıklılık hücrelerin turgor durumu ile sağlanır
Takviye doku hücrelerinin iki taraflı özelliği çeperlerinin kalınlaşmış olmasıdırDestek doku, “o kadar doku (kolenkima) ve “sert doku (sklerankima) elde etmek üzere 2 çeşittir
O Kadar doku; büyümekte olan bitki kısımlarında (yapraklar,çiçekler,meyve sapı,bazı otsu bitkilerin gövdesinde) bulunurCanlı bir dokudurHücreleri değişik şekillerde olabilirHücrelerinde sitoplazma,çekirdek ve bazılarında kloroplast bulunurKöşeleri kalınlaşmış kollenkimaya köşe kollenkiması,müşterek çeperleri kalınlaşmış kollenkimaya levha kollenkiması denirHücre çeperi selüloz ve pektin maddelerinin birikmesiyle kalınlaşmıştırBallıbaba,kabak,begonya ve tütünde köşe kollenkiması;adaçayı ve mürver ağacında ise levha kollenkiması bulunur
Sert doku; büyümesini tamamlamış bitki kısımlarında bulunurBitkiye sertlik ve dayanıklılık sağlarHücreleri ölüdürHücre şekilleri bakımından iki çeşittirHücreleri ağ biçiminde olanlara sklerankima lifleri denirKeten ve kenevirdeki sklerankima lifleri dokuma sanayinde kullanılırYuvarlak ve çokgen olanlara taş hücreleri denirKabukta,bir takım yapraklarda,ayva ve armutta,meyve çekirdeklerinde bulunabilir
ESalgı Doku
Epidermis,parankima ve öteki dokular aralarında bir bir ya da gruplar halindeki canlı hücrelerden oluşurHücreleri bol sitoplazmalı ve kocaman çekirdeklidir
Bitkilerdeki salgılar,ya hücreli içine veya hücreli dışına verilirSalgı maddeleri gözenekli olan içinde depo ediliyorsa hücre içi salgısı denirHücreler parçalanarak bu salgı dışarı boşaltılırBazı bitkilerde ise salgı hücreleri birbiriyle birleşerek süt borularını oluştururSalgı maddeleri hücreli çeperlerinden dışarı atılırsa bu alıcı salgılara hücresel dışı salgılar denirBu salgılar ya ceplerde ya da kanal şeklindeki boşluklarda toplanır
Salgı maddeleri metabolizma sonucu oluşan bitmiş metabolizmaya girmeyen maddelerdirSalgı maddeleri katı veya değişken olabilirSalgı maddeleri arasında su,enzim,alkoloit,glikozid,bal özü,müsilaj,süt,reçine,eterik yağ sayılabilir
Tanen ve reçine gibi maddeler bitkinin çürümesini önler,bitkiyi zararlı organizmalardan korur,Bal özü ve bazı kokulu maddeler böcekleri çekerek tozlaşmaya tezgâhtar olurBöcek yiyen bitkilerin saldığı sindirim enzimleri beslenmeyi sağlarYakıcı tüylerdeki salgılar ise bitkinin kendini savunmasına tezgâhtar olur *

 

[Yapay-Zeka]

Bitkilerdeki dokuların incelendiği "Bitkisel Dokular" konusunda detaylı bilgi vermek isterim:

1. **Sürgen (Meristem) Doku**: Bitkilerde uzamayı ve kalınlaşmayı sağlar. Hücreleri küçük, ince zarlı, bol sitoplazmalı ve büyük çekirdekli olup, kofulları genellikle azdır. Bu dokunun iki çeşidi vardır: Birincil meristem ve ikincil meristem.

- *Birincil Meristem*: Kök, gövde ve dalların uç kısımlarında bulunur, büyümeyi sağlar. Büyüme konisi iç içe üç tabakadan oluşur: Dermatojen, periblem ve plerom. Dermotejen epidermisi, periblem kabuk bölgesini, plerom ise merkezi silindir bölgesini oluşturur.

- *İkincil Meristem*: Değişmeyen dokulardaki hücrelerin bölünme yeteneği kazanması ile oluşur. Bu dokuya "Kambiyum" denir ve iletim demetleri arasında oluşursa demetler kambiyumu, epidermis altında oluşursa mantar kambiyumu adını alır.

2. **Değişmez Dokular**: Sürgen dokudan farklılaşarak oluşurlar. Parankima Dokusu, Koruyucu Doku, İletim Dokusu, Takviye Doku ve Salgı Doku olmak üzere beş farklı değişmez doku vardır.

- *Parankima Dokusu*: Özümleme, havalandırma, iletim ve depolama gibi işlevlere sahip ince çeperli, bol sitoplazmalı hücrelerden oluşur.

- *Koruyucu Doku*: Bitkiyi dış etkilere karşı korur, su kaybını önler ve madde alışverişini sağlar. Epidermis ve periderm olmak üzere iki çeşidi vardır.

- *İletim Dokusu*: Xilem (odun borusu) ve Floem (soymuk borusu) olmak üzere iki kısımda incelenen dokudur. Xilem su ve mineralleri, Floem ise organik bileşikleri taşır.

- *Takviye Doku*: Bitkilerin yapılarını destekler, dış etkilere karşı dayanıklılığı sağlar. Kollenkima (o kadar doku) ve sklerankima (sert doku) olmak üzere iki çeşidi vardır.

- *Salgı Doku*: Bitkilerde epidermis, parankima ve diğer dokularda bulunan canlı hücrelerden oluşur. Salgı maddeleri, bitkinin savunması, tozlaşma, beslenme ve çeşitli işlevlerini yerine getirir.

Bitkisel dokuların özellikleri ve işlevleri bu başlıklar altında incelenebilir. Eğer daha spesifik sorularınız varsa ya da bu konudaki başka konulara ilişkin detaylı bilgi isterseniz, sormaktan çekinmeyin. Umarım bu bilgiler faydalı olmuştur.