Belgisiz Zamirler Hakkında Bilgi

[theking]

Belgisiz Zamirler Hakkında Bilgi

Belgisiz zamirler

Cümlede varlıkları isim, sayı, miktar ve ölçü yönünden belli belirsiz karşılayan zamirlere belgisiz zamir denir: Hepsi, kimse, tümü, herkes, hepimiz, kimisi, kimileri, kimi, biri, birisi, birileri, birkaçı, bazısı, bazıları, çoğu, birçoğu, birçokları, başkası, birazı, fazlası, bir kısmı, şey vb gibi:
"Dünkü eğlenceye kimse gelmemiş."
"Kimi rakı sever, kimi şarap."
"Başkası görse, seni kesin rapor ederdi."
"Bana aklı başında birisini gönder."
Belgisiz zamirler bir isim tamlamasında tamlayan veya tamlanan olarak kullanılabilirler:
"Herkesin iyiliği için böyle olması gerekiyor." (tamlayan)
"Çocuklardan birkaçı firar etmiş." (tamlanan)
Şahıs ve işaret zamirleri ikileme oluşturacak şekilde birlikte kullanılırlarsa, "belgisiz zamir" olurlar:
"Onun bunun lafıyla dolduruşa gelme."
"Seni beni dinler mi o hınzır."
"O bu ne derse desin, Rıza Bey bambaşkadır."
"Şey" sözcüğü varlıkların adlarını veya diğer zamirleri belli belirsiz karşıladığından belgisiz zamirdir:
"Bugün pazardan şey aldım."
İlgi zamiri, bağlaç olan ki ile karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan ki ayrı yazılır ve kaldırıldığında cümlenin anlamı pek değişmez. İlgi zamiri kaldırıldığında ise cümle ya devrik hale gelir ya da apayrı ve kastedilmeyen bir anlam kazanır:
"Her gün gel ki bir şeyler öğrenesin." (bağlaçtır)
"Ne ki bu?" (bağlaçtır)
"Evimizinki akıyor." (evimizin çatısı, suyu vs. -ki kaldırıldığında cümle anlamsız hale gelir.)
İlgi zamiri, isimden sıfat türeten -ki eki ile de karıştırılmamalıdır. Genellikle ilgi zamiri olan -ki'den önce -im, -in gibi aidiyet bildiren ekler gelir. Sıfat türeten -ki eki ise doğrudan bir isime eklenir,
ve ilgi zamiridir, ikincisi ise sıfat türeten bir ektir)
"Yarınki yarışmaya katılıyor musun?" (-ki isimden sıfat üretir)
"Yarınki çok zorlu olacak." (yine "yarınki yarışma" kastedilmektedir ancak tamlanan kelime olan yarışmanın görevini -ki ilgi zamiri üstlenmiştir)
yazar:serhat ipar