Bebek ve Çocuklarda Beslenme

[SoruCevap]

Bebeklik ve çocukluk en çok müdafaaya gereksinim duyulan hastalık tarafından risk taşıyan dönemlerdendir. Sıfır bir yaş ortası periyoda ''bebeklik'' ve bebeklikten adölensan periyoda kadar olan periyoda de ''çocukluk'' denir(Bayar,2019).

Organların büyümesi ve işlevlerinin olgunlaşması ile alakalı olarak ilerleyici gelişimsel değişiklikler kısaca büyüme ve gelişme çocukluk,bebeklik devrinde epey değerlidir. Bu süreçte hastalık çocukların ve bebeklerin sıhhatini ziyadesiyle olumsuz tesirler buda hastanede yatarak yada ayakta tedaviyi , ilaç kullanımını kaçınılmaz hale getirir. Hasta güvenliği açısından düşünüldüğünde ilaç uygulamaları hastalık esnasında kıymetli yer meblağ ancak bebeklerde ve çocuklarda fizyolojik yapı farklılıklarından ötürü ilaç uygulamaları olağan yetişkin bireylere nazaran çok daha fazla risklidir(Çalışır,2020).

İlaçların zararsız metabolitlere dönüştürülüp toksisitenin ortadan kaldırılmasında karaciğer enzimleri rol oynar.1-6 yaş kümesi çocuklarda ve bilhassa yenidoğanlarda ilaç metabolizmasında rol oynayan bu enzimlerin aktiviteleri yetişkinlere nazaran düşüktür. İlaç metabolizmasında misyonlu öbür bir organ olan böbrek bilhassa bebeklerde gereğince gelişmemiştir doğumdan 6-12 ay sonra yetişkin seviyelerine ulaşabilir(Bayar,2019). Bebek ve çocuklarda ilaç metabolizmasına tesir eden bir öteki faktör bağırsak emilimi sağlayan yüzey alanının az olması ve bağırsak geçiş müddetinin kısa olması ilaç emiliminin gecikmeli olduğunu gösterebilmektedir. 2 yaşına kadar azalan mide pH'sıda ilaç metabolizmasını etkileyen gastrointestinal sistem faktörlerindendir(Çalışır,2020). Yenidoğanlar, çocuklara ve yetişkinlere nazaran daha yüksek oranda beden sıvısı daha düşük oranda yağ ve kas dokusuna sahiptir(Bayar,2019). Bu durum ilaç dağılımında farklılıklara yol açabilir.Tüm bunlar ilaç dağılımını , ilaç metabolizmasını etkilediği üzere dolaylı yoldan besin ilaç etkileşimini de tesirler. Muhtemel bir besin ilaç etkileşimi durumunda bebekler ve çocuklar sayılan bu fizyolojik farklılıklardan ötürü yetişkinlere daha büyük risk altındadır. Bu küme hastalarda öteki bir risk ise ilaç uygulamalarıyla ilgili zahmetler tedavinin tesirini azaltmasına sebep olurken bir de besinle karşılıklı etkileşmesi hem tedavi hem de besin eksikliği için risk oluşturmaktadır. Oluşan besin eksikleri farklı meseleler oluşturabilmektedir. Örneğin adölesanlarda ve çocuklarda Valproik asit ve lityum üzere psikiyatrik ilaçlarının kullanımı besinlerin biyoyararlanımını değiştirir. Ayrıyeten karbamazepin ve fentoin üzere antiepileptiklerin kullanımı folik asit düzeyinde azalmaya sebep olur . Folik asit yetersizliğinin sözel bellek hünerlerinde azalmaya neden olduğu bilinmektedir(Çorum,2016).

Bebek ve çocuklara uygulanacak ilaç dozları hesaplanırken ve ilaç besin etkileşimi irdelenirken fizyolojik farklılıkları kesinlikle göz önünde bulundurulmalıdır(Aksoy,2016).

Hastalık esnasında da büyüme gelişmenin tam yakalanabilmesi için besin-ilaç etkileşiminin büyüme ve gelişmeye nasıl tesir edebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Beslenme durumuna ve büyümeye bağlı olarak değişen beden bileşimi, ilaç hareketi,metabolizması ve atılımı üzerinde tesirli olacaktır(Aksoy,2016). Bu yüzden çocuklarda besin-ilaç etkileşimini ve bunun büyümeyi nasıl etkilediğini takip etmek gerekli kıymetli almak epeyce önemlidir(Aksoy,2016).