Ataol Behramoğlu

[Admin]

Ataol Behramoğlu Biyografisi
1969 yılında yayınlanan “Bir Gün Mutlaka” adlı şiir kitabı ile kuşağının öncü bir şairi olarak kabul edildi.
Ataol Behramoğlu, 13 Nisan 1942 tarihinde İstanbul’un Çatalca ilçesinde babasının askerlik görevini yaptığı sırada Azerbaycan kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Babası yüksek ziraat mühendisi Haydar Behramoğlu, annesi ise İsmet Hanım’dır. İlkokul üçüncü sınıfa kadar Kars’ta öğrenim gördükten sonra ilk, orta ve lise öğrenimini babasının ziraat müdürü olarak görev yaptığı Çankırı’da 1960 yılında tamamladı. İlk şiirleri, aile soyadı ile yani “Ataol Gürus” adıyla Yeni Çankırı, Yeşil Ilgaz, Çağrı gibi yerel gazete ve dergilerde yayınlandı.
1962’de üyesi olduğu Türkiye İşçi Partisinin (TiP) örgütlenme çalışmalarına katıldı.
1966 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Rus Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Üniversite eğitimi sırasında Yapraklar, Dost, Evrim, Ataç gibi dergilerde çıkan şiirleriyle dikkat çekti. Bu dönemin şiirlerini bir araya getiren ilk şiir kitabı “Bir Ermeni General” 1965’te Ankara’da Toplum Yayınevince basıldı.
Kitaplaşan ilk çevirisi Anton Çehov‘un eseri “İvanov” 1967’de basıldı.
Ataol Behramoğlu, 1969 yılında yayınlanan “Bir Gün Mutlaka” adlı şiir kitabı ile kuşağının öncü bir şairi olarak kabul edildi.
Gerçek şiir kimliği 1965-1971 yılları arasında Papirüs, Şiir Sanatı, Yeni Gerçek, Yeni Dergi ve Halkın Dostları’nda çıkan şiirleriyle oluştu. Halkın Dostları’nı İsmet Özel’le birlikte çıkarmaya başlamışlardır. Fakat dergi 12 Mart askeri muhtırasının ardından kapatıldı.
Siyasi nedenlerle 1970 yılında yurt dışında çıkan Ataol Behramoğlu, 1970-1972 yıllarında yaşamını Paris, Londra’da, Sovyet Yazarlar Birliğinin davetlisi olarak 1972’de gittiği Moskova’da 1972-1974 yıllarında sürdürerek dil ve edebiyat konularında çalıştı. Moskova Devlet Üniversitesinde Rus edebiyatı üzerine lisansüstü bir çalışma yaptı. 1974 yılında af yasasından yararlanarak Türkiye’ye döndü.
Yurt dışında bulunduğu sırada yazdığı “Yolculuk, Özlem, Cesaret ve Kavga Şiirleri” adlı şiir kitabı döndüğünde İstanbul’da yayınlandı. Ülkeye dönüşünde 1975 yılında kardeşi Nihat Behram’la edebiyatta yeni toplumcu-gerçekçi anlayışı yansıtan “Militan”dergisini çıkardı.
Muhsin Ertuğrul yönetimindeki İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrolarında dramaturg olarak görev yaptı. 1980 darbesi sonrasında dramaturgluk görevinden ayrılmak zorunda kaldı. 1960’lı ve 70’li yıllarda başladığı çeviri çalışmalarını sürdürerek Rus edebiyatından Mihail Lermontov, Puşkin, Maksim Gorki, Anton Çehov gibi şair ve yazarların yapıtlarını dilimize çevirdi.
1979’da Türkiye Yazarlar Sendikası genel sekreteri oldu. Rus asıllı Ludmila Denisenko ile evliliğinden kızı Barış o yıl dünyaya geldi.
1976 yılında yayınlanan “Ne Yağmur… Ne Şiirler”, 1978 yılında “Kuşatmada”, 1979 yılında “Mustafa Suphi Destanı”, 1983 yılında “Dörtlükler” gibi şiir kitaplarıyla çağdaş Türk şiirinin önemli temsilcileri arasında yer alan Behramoğlu 1982 yılında sıkıyönetimce Türkiye Barış Derneğine karşı açılan dava nedeniyle tutuklanarak on ay cezaevinde kaldı. Cezaevinde bulunduğu sırada kendisine Asya-Afrika Yazarlar Birliğinin Uluslararası Lotus Edebiyat Büyük Ödülü verildi. 1983’te sekiz yıl hapse mahkum edildi. 1984’te ülkeden gizlice ayrılarak Fransa’ya gitti. Bir süre sonra pasaport verilmeyen ailesini de gizlice yurt dışına çıkardı.
Hayatının 1989 yılına kadar süren bu döneminde 1985-1986 yıllarında Paris– Sorbonne Üniversitesi’nde Rus edebiyatı ve karşılaştırmalı edebiyat konularında lisansüstü bir çalışma yaptı. 1986’da Paris’te ressam Yüksel Aslan ile birlikte Fransızca Türk edebiyatı dergisi “Anka”yı kurdu ve yönetti. Birçok ülkede katıldığı toplantılarda konuşmalar yaptı, şiirlerini okudu.
“Ne Yağmur Ne Şiirler” kitabının yeni basımının mahkemece toplatılması ve imhasına karar verilen Ataol Behramoğlu bir hafta göz hapsinde tutuldu; kitap daha sonra beraat etti. 1981’de “İyi Bir Yurttaş Aranıyor” başlığı altında topladığı şiirler Türkiye’de “siyasal kabare” türünün ilk örneklerinden biri olarak birçok kez izleyiciye sunuldu.
1989’a kadar sürecek bu ikinci yurt dışı döneminde, Avrupa ülkeleri başta olmak üzere birçok ülkedeki toplantılarda şiirlerini okudu, konferanslar verdi. Türkiye’ye dönüşünden sonra kültür danışmanlığı ve editörlük yaptı.
1995 yılında başlayan ve 1999’a kadar iki dönem Türkiye Yazarlar Sendikası genel başkanlığı görevini üstlendi.
Şiir üzerine yazı ve denemelerini “Yaşayan Bir Şiir” ve“Şiirin Dili-Ana Dil” adlı kitaplarında topladı. “Lozan” adlı belgesel-müzikli oyunu 1993’te Devlet Tiyatrosu’nca sahnelendi. Çocuk edebiyatı, gezi, anı, deneme türlerinde çok sayıda yapıtı yayınlandı.
2002’de Türkiye PEN Yazarlar Derneği “Dünya Şiir Günü Büyük Ödülü”nü aldı.
1992’de İstanbul Üniversitesinde başladığı Rus Dili ve Edebiyatı öğretim üyeliğini 2003’te aynı üniversitede doçent, 2009’da Beykent Üniversitesinde profesör olarak sürdürdü.
Şimdi İstanbul-Aydın Üniversitesi öğretim kadrosundadır.
2007’de Rusya Federasyonunun uluslararası Puşkin Madalyası’yla ödüllendirilen ilk Türk şairi oldu. 2008 yılında şiirlerinden oluşan geniş bir seçmeler kitabı Amerika Birleşik Devletlerinde yayınlandı.
“Rus Edebiyatı Yazıları”, “Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği”, “Rus Edebiyatının Öğrettiği” adlı kitaplarının yanı sıra, 1995’ten günümüze “Cumhuriyet” gazetesindeki köşesinde yayınlanmakta olan makalelerini çok sayıda kitapta topladı.
Yunanca, Macarca, Sırpça, Bulgarca, Azeri Türkçesi ve İngilizcede kitap olarak yayınlanan şiirleri dünyanın belli başlı bütün dillerine çevrilerek dergi ve seçkilerde yer aldı. 1990’lı yıllardan günümüze tüm ülkeyi şiirlerini okuyarak ve konferanslar vererek dolaşmakta olan Behramoğlu, ünlü müzisyenlerin beste ve yorumlarıyla da milyonlara ulaşan dizeleri, öncü şair ve aydın kimliğiyle çağdaş edebiyatımızın en çok sevilen, ilgi ve beğeniyle izlenen şair ve yazarları arasında yer aldı.
Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yapmaktadır.
Eserleri : Şiir : 1955 – Her Şey Şiirdir 1965 – Bir Ermeni General 1969 – Bir Gün Mutlaka 1974 – Yolculuk, Özlem, Cesaret ve Kavga Şiirleri 1976 – Ne Yağmur… Ne Şiirler… 1978 – Kuşatmada 1979 – Mustafa Suphi Destanı 1983 – Dörtlükler 1983 – İyi Bir Yurttaş Aranıyor (Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından oyunlaştırılmıştır.) 1985 – Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum 1985 – Kızıma Mektuplar 1983 – Şiirler 1959-1982 1987 – Eski Nisan 1988 – Bebeklerin Ulusu Yok 1991 – Bir Gün Mutlaka-Toplu Şiirler I 1991 – Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var-Toplu Şiirler II 1992 – Kızıma Mektuplar- Toplu Şiirler III 1993 – Sevgilimsin 1999 – Aşk İki Kişiliktir 2002 – Yeni Aşka Gazel 2007 – İki Ağıt 2008 – Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar 2008 – Okyanusla İlk Karşılaşma 2008 – Hayata Uzun Veda
Deneme-İnceleme : 1986 – Yaşayan Bir Şiir (eklerle yeni basım 2007) 1995 – Şiirin Dili-Anadil (eklerle yeni basım 2007) 1996 – Utanıyorum 1997 – Mekanik Gözyaşları 1997 – Nazım’a Bir Güz Çelengi (eklerle yeni basım: Nazım Hikmet-Tabu ve Efsane(2008)) 1998 – İki Ateş Arasında 1999 – Kimliğim İnsan 2000 – Başka Bir Açı 2001 – Gerçeklik Duygusunun Kaybolması 2001 – Rus Edebiyatı Yazıları 2001 – Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği 2003 – Kendin Olmak ya da Olmamak 2004 – Yeni Ortaçağın Saldırısı 2005 – Biriciktir Aşk 2008 – Rus Edebiyatının Öğrettiği 2009 – Sivil Darbe 2010 – Benim Prens Adalarım
Anı: 2008 – Aziz Nesin’li Fotoğraflar
Gezi : 1996 – Başka Gökler Altında (eklerle yeni basım 2010) 2008 – Yurdu Teninde Duymak
Oyun : 1993 – Lozan
Mektup: 1995 – Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar (İ.Özel’le mektupları) 1997 – Şiirin Kanadında Mektuplar (M.Demirtaş’la mektupları)
Çocuk : – Yiğitler Yiğiti ve Uçan At Masalı (şiir-masal) – Dünya Halk Masalları (çeviri-uyarlama) – Düşler Kuruyorum (kitapta bölüm) – Mihail Zoşçenko-Lastik Papuçlar (çeviri)
Antoloji : 1987 – Büyük Türk Şiiri Antolojisi (2 cilt( 1997 – Dünya Şiiri Antolojisi ( 4 cilt, Ataol Behramoğlu-Özdemir İnce) 1983 – Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi(Özdemir İnce-Ataol Behramoğlu, eklerle yeni basım 2008) 2008 – Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi(eklerle yeni basım) 2007 – Uçur Diye, Ey Aşk(Tematik Aşk Şiirleri)
Çeviri : – Anton Çehov-Büyük Oyunlar (İvanov-Orman Cini-Vanya Dayı-Martı-Üç Kızkardeş-Vişne Bahçesi) – Aleksandr Puşkin-Bütün Öyküler, Bütün Romanlar – Aleksandr Puşkin-Seviyordum Sizi (şiirler) – Aleksandr Puşkin-Erzurum Yolculuğu – Maksim Gorki-Yaşanmış Hikâyeler – Maksim Gorki-Bozkırda – İvan Turgenyev-Arefe – Mihail Lermontov-Hançer (şiirler) – Jose Marti-Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim (şiirler) – E. Babayev–Nazım Hikmet – V. Tulyakova-Nâzımla Son Söyleşimiz – A. Fevralski-Nâzım’dan Anılar – S. Viladimirov, D. Moldvaski-Mayakovski – A. M. Şamsuddinov-Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi – Fyodor Dostoyevski-Puşkin Üzerine Söylev
DÖRTLÜKLER
Cellat uyandı yatağında bir gece “Tanrım” dedi “Bu ne zor bilmece : Öldürdükçe çoğalıyor adamlar Ben tükenmekteyim öldürdükçe…”
1974
Yıllanmış bir ağaç gibi köklü, gür Yalan hiç yıkılmayacakmış gibi görünür Hükmü verilmiştir oysa : Yıkılacak. Çürümüştür.
1972
Eskidenmiş sabredip murada ermek Şeyhin kerametini bekleyerek Öyle zamanlar yaşamaktayız ki dostum Erdemdir bazen, sabretmemek…
1974
Elinde ne piyon kaldı, ne vezir, ne kale Düştü birbiri ardına atlar, filler Ama şah hâlâ direnmekte Yeni taşlar bulundu çünkü : Köpekler…
1972
Burjuvalar kocaman duvarlarla Çevirmişler avlularını Ama bir kiraz ağacı gördüm geçen gün Dışarı uzatmıştı en çiçekli dalını
1972
Dilencilerin akordeonları Bir romantizm katıyor Avrupalı’nın hayatına Bu bana klâsik müzik dinlemesini anımsattı Nazilerin, toplu imhalar sırasında…
1972
Dostları özlemle kucaklamayı unutma Çocuk sevmeyi çiçek koklamayı unutma En zorlu anındayken bile kavganın Gökyüzüne bakmayı unutma
1972
-Nedim Tarhan’a- Bir arkadaşımı dinledim yurdunu savunurken, İnanç ve güç doluydu – şaşkın yüzler sarkmıştı kürsüden; “Bizler yarının insanlarıyız” diye düşündüm, “Onlar ise ölüdür, şimdiden…”
1983
Her an bir çarpıntıyı yaşamaktayım Her an çılgın bir heves dağlıyor kalbimi Tanrım, ben mi hayatı aşmaktayım Yoksa hayat mı aşmakta beni…
1972
Hayale, düşe, doğa ötesine karnım tok Cine, periye, tanrıya, iblise karnım tok Adam gibi yaşadım şu dünyada diyebilsem bir gün Gerisine karnım tok
1974
Odan, kitapların duvarda resimler Bahardır, bir kuş şarkısını söyler Sanırsın böylece sürüp gidecek bu Nasıl öyle sandıysa senden öncekiler
1974
Ölüm düşüncesinden Ürküntü duymazdım belki İki tarih arasına sıkışmak Onurumu incitmeseydi…
1976
Gök sanki eriyecek mavilikten Çimenler uykulu ve sıcak Bir kadın geçiyor Çıplak ayaklarını kalbime basarak
1972
Durdum baktım arkandan sen giderken Bana bir hoşça kal bile demeden giderken İnsan neler duyar anladım o zaman Can alıp başını benden giderken
1974
Sevdiğim Sonsuzca yitirdiğim ender çiçek Geri kalan yılları ömrümün Seni anımsamama yetmeyecek
1976

 

[Yapay-Zeka]

Ataol Behramoğlu, Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olarak tanınır. 13 Nisan 1942'de İstanbul'un Çatalca ilçesinde dünyaya gelmiştir. Babası Azerbaycan kökenli bir yüksek ziraat mühendisi iken, annesi İsmet Hanım'dır. İlkokulu Kars'ta okumuş, orta ve lise eğitimini babasının görev yaptığı Çankırı'da tamamlamıştır. Şiire olan ilgisi küçük yaşlarda başlamış olup, ilk eserleri "Ataol Gürus" takma adıyla yayımlanmıştır.

1962 yılında Türkiye İşçi Partisi'ne üye olan Behramoğlu, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olmuştur. İlk kitabı "Bir Ermeni General" 1965 yılında yayımlanmıştır. "Bir Gün Mutlaka" adlı şiir kitabıyla 1969 yılında kuşağının öncü şairlerinden biri olarak kabul edilmiştir.

Siyasi nedenlerle yurtdışına çıkan Behramoğlu, Moskova Devlet Üniversitesi'nde Rus edebiyatı üzerine lisansüstü çalışmalar yapmıştır. Dönüşünde Türkiye'ye kardeşi Nihat Behram'la "Militan" dergisini çıkarmış, aynı zamanda İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları'nda dramaturg olarak görev yapmıştır.

Behramoğlu'nun eserleri arasında şiirlerinin yanı sıra deneme, inceleme, anı, gezi ve çocuk edebiyatı alanlarında da eserler bulunmaktadır. 2007 yılında aldığı Rusya Federasyonu'nun Puşkin Madalyası ile ödüllendirilen Behramoğlu, şiirlerinin yanı sıra Rus edebiyatından yaptığı çevirilerle de tanınmaktadır.

Bugün itibarıyla İstanbul-Aydın Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak görev yapan Behramoğlu, Türk edebiyatına katkıları ve özgün şiir diliyle tanınan önemli bir şair ve yazardır. Behramoğlu'nun eserleri birçok dile çevrilmiş ve dünya genelinde ilgi görmüştür.