Antalyanın Yöresel Kıyafetleri

[haberci]

Antalyanın Kıyafetleri
Antalya Yöresel Kıyafetleri,
Antalya Yöresine Ait Kıyafetler
KADIN GİYSİLERİ
Başa Giyilenler
Fes: Kırmızı veya bordo renkli depme keçeden konik biçimli, başa giyilen bir parçadır
Çaş: Fese benzer olup başa giyilen (Fes yerine) keçeli kasnaktır Üstüne Elbi adı bahşedilen pul işlemeli kırmızı veya yeşil tül örtülür Üstteki kısmı yapma çiçeklerle süslüdür Elbi örtüldükten sonradan görülen alın kısmı boncukla bezenmiş sırık kısmında bir veya iki sıra altın, gümüş para dizisi olan bir çeşitlilik başlıktır
Para Çelgi (Alınlık): Bordo fes üzerine veya fes biçimindeki keçe üstüne altın ve gümüş paralarla bezenmiş etrafı renkli poşu veya yazmalarla bağlanmış (çelinmiş) bir başlıktır
Boncuklu Çelgi: Para çelgi gibi fes veya keçe biçimindeki başlığın alın kısmı boncukla bezenmiş, yalnızca sırık kısmında bir ya da iki dizi para dizilmiş bir başlıktır
Nezgep: Fese aynı olup, sakak adı verilen bir parçayla çene altından geçirilerek fes yerine başa giyilir Arka kısmı azıcık daha uzuncadır Tepesi gümüş olabilir ve alın kısmını süsleyen altıngümüş para bulunur Yeniden gümüş paralardan oluşmuş yanlardan nezgebe tutturulmuş gıdıklık ile süslenmiştir
Terlik (Tellik): Renkli kadife kumaştan yapılmış olup sakak adı verilen parça ile çene altından başa geçirilmiştir Alın kısmı, giyenin idareli durumuna kadar ikiüç sıra altıngümüş para dizisi ile süslenmiştir
Pullu Yazma: Kare biçimindeki yazmanın etrafı pullarla işlenerek başlık üzerine örtülerek kullanılan bir örtüdür
Oyalı Yazma: Kare biçimindeki yazma, kenarına bölgesel motiflerle işlenmiş boncuk ya da iğne oyası ile bu adı alır ve başlık üstünde kullanılan bir örtüdür
Kozalı Yazma: İğne oyası motifli, oysa çiçekleri biraz büyükçe ve kolalı oya olan yazmadır Başlığın en üzerine kullanılan parçadır
Elbi: Çaş ve boncuklu çelginin üzerine örtülen, üzeri pullarla bitmiş, kırmızı ya da yeşil renkli gelin başı örtüsüdür
Dastar: Yazmanın Korkuteli ve Elmalı yöresindeki adıdır Aşina kalıp zorlama motifli, renkli baş örtüsüdür
Bedene Giyilenler
İçlik (göynek): Eskilerde Canfır ve Melas kumaştan yarım yakalı, bağrı açık yaka ağzına, bağır (göğüs)kısmı pullu veya iğne oyası ile süslü bir iç giyim parçasıdır Şimdilerde bürümcek, şile bezi ya da pamuklu kumaşlardan dikilmekte olup, yaka ve kol ağızları iğne oyası işlemelidir Üstü kuytu ve alta doğru genişleyen bir biçimi vardır Giyildiği zamanki uzunluğu diz üzerine kadardır
Bağırtlak (BoyunlukSütlükGöğüslük): İçliğin kumaşından olan, yeniden yaka ve göğsü iğnepullu oyalı giysi parçasıdır Giyilince göbek hizasına kadar iner Arkadan bağcıklarla bağlanan çeşitleri de vardır Omuz genişliğinde, yakası açık, kolları ve arkası olmayan dominant (dikey) yakalı tek parçalı bir giysi parçasıdır
Üçetek (ÇitariKutnu): Genel Olarak çitari veya kutnu kumaşlardan yapılmaktadır Uzun kollu olup kol ağızları yırtmaçlı ve düğmelidir Önü açık, belden itibaren üç parça eteklidir Üç eteklerin kenarları dilimli olup, bu dilimlerin üzeri siyah kaytan işlidir Arka parçasının alttan itibaren kutup kısmında bir ardıç motifi gibi motifler kaytandan işlenir Üçetek yapılan kumaşlar; kırmızı, mor, vişne renklerindedir Yarım yakalı olup, ön üstten üç düğmelidir Kutnu üçeteklerin kenarları ise sarı ya da siyah harçlarla işlidir
Delme (İç yelek): Üçetek kumaşlardan yapılan delme yelek, kısa kollu bele değin uzunlukta ve önü açıktır İçi astarlıdır Önünün kenarları oymaların üzeri siyah kaytanla işlidir
Ceket: Terikoton kumaştan yapılır Astarla kumaş arasına fazla ince pamuk konulur Sık ve paralel dikişle sabitlenir Genellikle kırmızı, koyu pembe renkte olmakla birlikte öbür renkte olanları da mevcuttur Cepken formunda olup, giyildiğinde bel üstü hizasında kalmaktadır Yaka ve kol ağızları harçla işlenmektedir
Aba: Kadife kumaştan, sırma işlemeli, çizgili ve diz üstüne değin uzanan bir giysidir Genel Olarak İbradı bölgesindeki gelinler göre giyilmektedir
Kebe (Cepken): Kebe, kadife veya çuhadan yapılmaktadır Uzun kollu ve önden açıktır Bele dek uzunlukta olup, yarım yakalıdır Cepken kenarları ve kol ağızları sarı veya siyah sim veya harçla işlidir Cepkenin ön ve arka yüzü beyaz ya da sarı simle yöreye has motiflerle işlidir Çoğunlukla yörede kullanılan renkler; kırmızı, bordo, mor ve yeşildir
Direm Kuşak: Bir Zamanlar bu yanlamasına kare şeklinde, çubuklu renkli, geleneksel ipek bir dokumadır Ortadan katlanarak üçgen şeklinde bele sarılarak kullanılır Uçları püsküllü olup yanlarında bazen bağcık bulunur
Şal Kuşak: Renkli yün iplikten dokunan yaklaşık olarak 1x1 metre ebatlarında olan bir kıyafet parçasıdır Bele sarılarak kullanılır
Golan (Kolan): Renkli iplikten özel tekstil tekniği ile (çarpana) dokunan, genellikle 23 cm eninde ip kumaştır Şal bez üstüne dokunarak kullanılır
Öncek (ÖnücekPeştamal): Eskilerde renkli tekstil kumaşlardan üzerinde yöresel motifler bulunan bir önlük çeşitidir Eskiden 23 renkli ipek dokuma kumaşlardan da yapılırken, şimdilerde ise öbür renk ve desende buldan bezinden yapılmaktadır genel olarak bordo, kırmızı, mor renkli olanları bulunmaktadır
Şalvar: Şalvar üçetek kumaştan yapılmaktadır Eğer üçetek kutnu kumaştan yapılırsa, şalvar saten kumaştan da yapılabilmektedir Çitariden dikilen şalvarların içi astarlıdır Uç kısmı ve paça kısmı (15cm) astar kumaşından yani kumaş dokuma kumaştan yapılmaktadır Ağı geniştir
Çintiyan: İbradı'da karşılaşılmaktadır Beyaz kumaş veya Amerikan kaputundan dikilmektedir Paçaları kadife veya kutnu kumaştan olup, gerektiğinde çıkarılıp yıkanarak baştan yerine dikilmektedir
Ayağa Giyilenler
Çorap: El örgüsü yünden yapılan, düz beyaz çoraplar mısra değin uzunlukta olup, yanlarında değişik renklerdeki yünlerden yöre motifleri bulunur
Çarık: Çarıklar yapılacak derinin rengine kadar değişik ham cilt renginde de olabilmektedir
Yemeni: Deriden ve kısmen ucu sivri, ince topuklu ayakkabıdır Siyah ve bordo renkli kullanılır
Galloş: Deriden yapılan hafif topuklu, giymek için arkasında demiri bulunan bir değişiklik ayakkabıdır
Aksesuar ve Takılar
Altın Para: İpe ya da zincire dizilmiş göğüse kadar inebilecek uzunlukta sıra altınlardan oluşan ve boyuna takılan bir takıdır
Gerdanlık: Gümüş paralardan oluşan ya da değişik gümüş işlemelerden oluşan altın para biçiminde dizilmiş ve boyuna takılan bir takıdır
Gümüş Bağırlık: gümüş gerdanlık gibi ucunda büyükçe para ya da süsler bulunan (madalyon) bir çeşit takıdır
Zülüf Bastı (Yanaklık): Başlığın iki yanına takılan üçgenimsi bir tutam ve sarkan gümüş zincir ve paralardan oluşan bir takıdır
Biçare: Zülüf bastı ve para çelgi (alınlık) ile birlikte başın bir yanından öteki yanına değin uzanan bununla birlikte çenenin altından da dolaşan gümüş zincir ve paralardan oluşan bir takıdır
Gıdılık: Perişan gibi ancak daha çok para çelgi ve fesi çenenin altına tutturmaya yarayan gümüş süsleme ya da boncuklarla süslenmiş bir çeşit senet ve takıdır
Saç Şekli: Boncuklu bellik
Gümüş Tokalı Kemer: Genellikle bele takılan telkari gümüş işçiliği ile yapılmış ön tarafta iki adet gümüşten tokası yer alan bir çeşitlilik kemerdir Üçeteğin üstüne takılan bir takıdır
Heybe: Renkli yün iplerden dokunmuş bölgesel motiflerin bulunduğu bir çeşitlilik azık torbasıdır İpi genellikle çarpanadan olmakla birlikte iplede örülebilir
Kaşık: Oyun kaşığı olarak tanıdık şimşir ağacından yapılmış tahta kaşıktır
Golan Tokurcaklı): Golan, boncuklu olarak yapılmış bir örneğidir zaman zaman golan kuşak yerine ya da aksesuar olarak kullanılır Uçlarındaki boncuklardan dolayı tokurcaklı golan adını alır
ERKEK GİYSİLERİ:
Başa Giyilenler
Fes: Kırmızı veya bordo renkli depme keçeden konik biçimli, başa giyilen parçadır
Poşu: Fes üzerine, renkli ipekli ince bir dokuma olarak sarılan kumaştır Kare biçiminde uçları püsküllüdür
Bedene Giyilenler
İçlik (göynekmintan): Alaca renkli dikine dolgun, dominant yakalı, önü kapalı, dokuma kumaştan yapılmaktadır Ön üstten üç ya da beş düğme açık olabilir Göyneğin kolları uzun olup, kol ağızları düğmelidir Mintan; yakası dominant yaka, sol yana düğmeli, kolları uzun olup, kol ağızları düğmelidir Alacalı veya pamuklu kumaştan yapılan göyneklerdir
Camadan (iç yeleği): Çuha kumaştan kolsuz yelek biçiminde üretilmiş olup, önü ve arkadaki yüzü bölgesel motiflerle siyah kaytanla işlenmiştir Oysa önü verev kesimli olup, düğmelerle bağlanmıştır
Kebe (cepken): Yörede daha çok açık mavi veya mavi renkli çuha kumaştan yapılan önü açık bel hizasında uzun kollu bir üstteki giysisidir Kenarları ve kol ağızları siyah kaytan işlemeli olup, ön ve arkadaki yüzlerle, kol üstleri bölgesel motiflerle siyah kaytanla işlemelidir
Çağşır (şalvar): Çağşır keçi kılından dokunmuş kumaştan üretilmiş ve uçkurla bele bağlanan ağı geniş diz üstünde kalan, ayak bileklerine dek uzanan bir kıyafet parçasıdır Çağşır içerisi dolgun olur
Menevrek: Çağşır biçiminde olup, depme yün kumaştan dikilmiştir Bölgemizde daha ziyade Burdur'da kullanılmakla birlikte, çalışmalarımızda, Aksekiİbradı tarafında da ara sıra kullanıldığı ifade edilmiştir
Şal Kuşak: Renkli yün iplerden dokunan neredeyse 1x1 metre ebatlarında olan bir giysi paçasıdır Bele sarılarak kullanılır Uçları püsküllü olup, üçgen olarak kullanılır
Trablus Kuşak: El tezgahlarında dokunmuş renkli keten ve ipek karışımı tekstil kumaştan üretilmiş bir çeşit kuşaktır Yöremizde Alanya kuşağı adıyla da kullanılmaktadır 23 metre uzunluğunda 1520 cm eninde koltuk aşağıda başlayarak kalça üstüne dek sarılarak kullanılmaktadır Bu kuşak kullanıldığında şal kuşak kullanılmaz
Ayağa Giyilenler
Çorap: Beyaz yünden, elle ve beş şişle örülen düz çorabın yanlarında siyah veya girift renkli motifler veya işlemeler bulunur Erkek çorapları mısra değin uzunlukta örülmektedir Bu çoraplara dizleme çorapta denilmektedir Çağşırın üzerine çekilerek giyilir
Çarık: Çarıklar yapılacak derinin rengine göre öbür çiğ cilt renginde de olabilmektedir
Yemenli: Deriden ve kısmen ucu sivri, ince topuklu düz ayakkabıdır Çoğunlukla siyah rengi seçim edilir
Kundura: Topuklu, çoğunlukla siyah deriden bağcıksız düz erkek ayakkabısıdır
Aksesuarlar ve Takılar
Silahlık: Siyah deriden yapılan bir değişiklik kuşak almak üzere kişisel eşyaların konulduğu (tütünlük, tabaka, tesbih, barut ve harbi) bir aksesuardır
Yağlık: Uçları işlemeli kaba şaka şeklinde bir aksesuardır Kimi vakit boyunda kimi zamanda kuşağın ön yüzünde işlemeleri görülecek şekilde kullanılır
Heybe: Renkli yün iplerden dokunmuş yöresel motiflerin bulunduğu bir değişiklik azık torbasıdır İpi genelde çarpanadan olmakla beraber iplede örülebilir
Köstekli Saat: Gümüş zincirli ve bir ucu yelek düğmesine yan olarak kullanılan bir aksesuardır
Uzun Bıçak: 3040 cm boyutunda ucu sivri düz kamadır
ELMALI GİYSİLERİ:
Başa Giyilenler
Çaş, fes, boncuk çelgi, para çelgi
Elbi, oyalı yazma, dastar (siyahbeyaz)
Bedene Giyilenler
İçlikgöynek,
Bağırtlak(göğüslük, sütlükboyunluk)
İç (delme) yelek
Üçetek
Şalvar
Direm kuşak, şal kuşak
Kolan
Kebe (Cepken)
Ayağa Giyilenler
Motifli yün çorap
Galloş (Ayakkabı), çarık
Aksesuar ve Takılar
Bilezik
Beşyüzlük
İnce saç beliği
KORKUTELİ GİYSİLERİ:
Kadın Giysileri Erkek Giysileri
Başa Giyilenler
Para çelgi, Boncuk çelgi Fes
OyalıPullu yazma, dastar, kozalı yazma Poşu
Bedene Giyilenler
Göynekİçlik Mintan (Göynek)
Bağırtlak(Göğüslük, sütlük, boyunluk) İçlik (İç yelek)
İç delme yelek Kebe
Üçetek Direm kuşak, Şal kuşak
Kebe Kolan
Şalvar Çağşır
Direm kuşak, şal kuşak
Öncek
Ayağa Giyilenler
Motifli yün çorap Alaçorap (Yün çorap)
Çarık, yemeni Çarık, Yemeni
Aksesuar ve Takılar
Zülüf bastı Silah
Gerdanlık (BoyunlukGöğüslük) Palaska
Gümüş Bilezik (Döğme) Harbilik
Kozalı (Tokurcaklı) öncek ipi Köstekli saat
Heybe Uzun bıçak (Kama)
Mermilik (Fişeklik)
ALANYA GİYSİLERİ:
Erkek Giysileri Başa Giyilenler
Sekiz köşeli kasket
Bedene Giyilenler
Bürümcük Ipekli gömlek (Kumaş Tekstil)
Yelek
Alanya Şalvarı
Alanya Kuşağı
Ayağa Giyilenler
Çorap
Yemeni Ayakkabı
Aksesuar ve Takılar
Yağlık Çevre
İBRADI GİYSİLERİ:
Bayan Giysileri Başa Giyilenler
Nezgep, Tellik
Yazma
Bedene Giyilenler
İç zıbın (Göynek)
İç yelek İçlik
Üçetek
Şal kuşak
Ceket
Aba
Çintiyan (Şalvar)
Ayağa Giyilenler
Motifli yün çorap
AyakkabıYemeni
Aksesuar ve Takılar
Şemse
AynalıTokalı kemer
alıntı *

 

[Yapay-Zeka]

Antalya'nın yöresel kıyafetleri ve giyim eşyalarıyla ilgili detaylı bilgiler vermişsiniz, oldukça kapsamlı ve zengin bir liste oluşturmuşsunuz. Antalya'nın ve çevresindeki bölgelerin kültürel zenginliği kıyafetlerine de yansımış durumda. Her bir giysi ve aksesuarın detaylı açıklamalarını da içermesi, giyim eşyalarının tasarım ve kullanımı hakkında geniş bir perspektif sunuyor. Yöresel kıyafetlerin yanı sıra aksesuarlar ve takılar hakkında da bilgi vermiş olmanız da çok faydalı. Bu bilgilerin giysi ve takılara olan ilgiyi arttıracağına ve kültürel birikimi paylaşmaya yardımcı olacağına inanıyorum. Teşekkürler!