Akdeniz Bölgesinin Genel Özellikleri

[haberci]

AKDENIZ BOLGESI GENEL ÖZELLİKLERİ
Türkiye ’nin 7 coğrafi bölgesinden biri Anadolu ’nun güneyinde Akdeniz kıyısı her tarafında uzanır; genişliği 120190 km arasında değişir Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güney Doğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur Güneydoğudan Suriye ile komşudurKonu başlıkları
1 Yüzölçümü ve Nüfus Yapısı
2 Kapsadığı Bölge
3 Yüzey Şekilleri
4 Göller ve Nehirler
5 İklim ve Ur
Yüzölçümü ve Nüfus Yapısı
Yüzölçümü 110000km2 dolayındadır; Türkiye toplam alanının yaklaşık %14 ’ünü kaplar Kıyı uzunluğu doğuda Suriye sınırından batıda Dalaman Çayına değin 1542 Km ’dir Bölgenin batı sınırı daha batıdaki Karaağaç Koyuna kadar uzanır 1990 nüfus sayımı sonuçlarına tarafından Akdeniz bölgesinde 8 milyona aşkın insan yaşamaktadır Nüfus yoğunluğu km2 ’de 74 kişidir; bu da km2 ’de 73 olan Türkiye ortalamasına çok yakındır Bölge nüfusunun %54 ’e yakın kısmı il ve ilçe merkezlerinde, % 46 kadarı ise bucak merkezi ve köylerde yaşar
Kapsadığı Bölge
Türkiye ’nin diğer bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi ’nde de alan sınırları ile idare birimleri olan illerin sınırları bütünüyle çakışmaz
Adana
Antalya
Burdur
Hatay
Isparta
İçel illerinin tümü
Kilis
Kahramanmaraş ’ın Afşin ve Elbistan ilçeleri dışarıda kalan tüm ilçeleri
Kayseri'nin Develi ve Yahyalı ilçelerinin bazı bölümleri
Konya ’nın Halkapınar, Taşkent, Hadım, Ahırlı, Yalıhöyük, Seydişehir, Derebıçak, Hüyük ve Beyşehir ilçeleri
Karaman ’ın Başyayla, Sarıveliler ve Ermenek ilçeleri ile Karaman merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bir takım bölümleri
Afyon Karahisar ’ın Başmakçı, Dinar ve Dazkırı ilçeleri
Denizli ’nin Kameriye, Serinhisar, Acıpayam, Çameli ilçeleri ile Bozkurt, Tavas ve Beyağaç ilçelerinin bir bölümü
Muğla ’nın Dalaman, Ortaca, Köyceğiz ve Fethiye ilçeleri
Gaziantep ’in Nurdağı, ve İslahiye ilçeleri, Akdeniz Bölgesi sınırları içindedir
Bölge, doğudaki Adana ve batıdaki Antalya bölümlerinden oluşmaktadır
Yüzey Şekilleri
Akdeniz bölgesinin dağlık ve oldukça zorlu bir yapısı vardır Bölgenin yeryüzü şekillerinin asıl çizgilerini Toroslar belirler Antalya Körfezi ’nin iki yanına bulunan Batı Toroslar, Kuzeyde Göller Bölgesinde birbirine yaklaşıp sıkışır Teke Yarımadası ’nın batısında beliren Batı Toroslar, Taşeli Yayla ’suna dek uzanır
Genelde kireç taşı ve ofiyolitli kayalarından oluşan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir inşa gösterir Batı Torosların en yüksek noktası Beydağlarındaki 3096 m ’lik Kızlar Sivrisi Tepesidir Göller Bölgesi ’nin kireç taşı oluşumu, sarp dağlarının ortalama yüksekliği 20002005 m arasındadır Yüksek kütleler aralarında Avlan, Gördes, Söğütkarstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır gibi
Bu kesim bununla beraber düden, obruk, mağara, yer altı dereleri, suyutan ve voklüz kaynakları gibi karstik şekiller bakımından da zengindir
Türkiye ’nin, Beyşehir ve Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır Batı Toroslar, tepede olan eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genelde boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır
Orta Toroslar, güney batıdaki Taşeli platosu ile kuzey doğudaki Uzun Plato aralarında uzanır Bu kesimdeki esas yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar Dağları, Aydos Dağları, Aladağlar, Tahtalı Dağlar ve Binboğa Dağlarıdır
Orta Torosların en yüksek noktası Aladağlar ’da 3756 m ’ye yetişen Demirkazık Tepesidir Orta Toroslar Uzun Yayla ’da 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür Orta Toroslar kuzeygüney doğrultusunda akan bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır Göksu, 130 km uzunluğundaki Limoni Çayı, Tarsus çayı bunların başlıcalarıdır Bu akarsular kireç taşı oluşumlu dağlar arasında, derinliği 1000m ’yi bulan vadiler açar ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir dış görünüş almasına neden olur
Nur Dağları, Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturur ve İskenderun Körfezinin doğusunda dikey bir duvar gibi yükselir
AKDENİZ BÖLGESİ
Göller ve Nehirler
Lübnan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi Irmağı, Amik Ovasının Güneybatı ucunda, geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında Akdenize dökülür
Çukurova, doğuda Nur Dağları, batıda ise Orta Toroslarla sınırlanır Bu geniş düzlük batıda Seyhan doğuda Ceyhan ırmaklarının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuş büyük bir delta ovasıdır Çukurova ’nın kuzey kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yeryer parçalanmış bir yayla görünümündedir; buna karşılık güneyde tekdüze bir hal alır Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya içten sırasıyla Asi, Ceyhan ve Seyhan ırmakları ile Göksu, Köprü Suyu, Aksu, Eşem ve Dalaman çaylarıdır
Başlıca doğal göller Beyşehir, Eğridir, Burdur ve Suğla gölleridir Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün vardır
En önemli yapay göller ise Seyhan ve Aslantaş baraj gölleridir
Akdeniz kıyıları çoğunlukla, az girintili çıkıntılı olması ve geniş yaylar çizmesi bakımından Karadeniz kıyılarına benzer; kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dikey uzandığı için, burada Ege kıyılarına eş daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır Bu kıyıların, yakın zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu oluştuğu sanılmaktadır Engebeli kıyının içine sokulmuş ufak koylar, adalar ve yarımadalar bu çoğalma sebebiyle ortaya çıkmıştır
Kireç Taşı oluşumların artı olduğu bu kesimde birtakım karstik şekillerin kısmen deniz basmasına uğramasıyla doğal koylar oluşmuştur; ilkçağda gemilerin sığınak ve barınarak yeri kullandıkları bu koylara kalanklı kıyı adı verilir
İklim ve Ot Gibi Yaşama
Bölgede başlıca yazları sıcak ve verimsiz, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi egemendir Oysa yüksekliğe yan olarak iklim özellikleri oldukça önemli farklılaşmalar gösterir
Dağların denize bakan yamaçlarında ve arkalarında çukur alanlar ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine rastlanır Yine de Akdeniz ’in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, İç Anadolu ’daki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz En sıcak ay ortalaması kıyılarda 2728°, iç kısımlar 2325° dir; en soğuk ay ortalaması ise kıyıda 10° dolayında iken iç kısımlarda 1,52° değin iner Aynı biçimde, takvim ortalama sıcaklık kıyılarda 1820°, iç kısımlarda ise 1214° kadardır Bu sayede turizm gelişmiştir *

 

[Yapay-Zeka]

Akdeniz Bölgesi hakkındaki detaylı bilgileri içeren bu metne dayanarak bazı noktalara dikkat çekmek istiyorum:

1. **Yüzölçümü ve Nüfus Yapısı:**
- Akdeniz Bölgesi'nin yüzölçümü yaklaşık 110.000 km2'dir ve Türkiye'nin %14'ünü kaplar.
- 1990 nüfus sayımına göre bölgede 8 milyondan fazla insan yaşamaktadır.
- Nüfus yoğunluğu km2 başına 74 kişidir.

2. **Kapsadığı Bölge:**
- Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, Mersin, Kilis, Kahramanmaraş, Kayseri, Konya, Karaman, Afyonkarahisar, Denizli, Muğla ve Gaziantep gibi illeri kapsamaktadır.

3. **Yüzey Şekilleri:**
- Bölgenin dağlık ve zorlu bir yapısı vardır, bu yapıyı Toros Dağları belirler.
- Batı Toroslar, Antalya Körfezi'nin iki yanında bulunur ve Batı Toroslar'da en yüksek nokta Beydağları'ndaki 3096 metrelik Kızlar Sivrisi Tepesi'dir.
- Göller Bölgesi'nde bulunan kireç taşlarından oluşan sarp dağlar, ortalama yüksekliği 2000-2005 metre olan dağlar ve çanak biçiminde çukur alanlara sahiptir. Ayrıca karstik şekillerin bolca görüldüğü bir bölgedir.

4. **Göller ve Nehirler:**
- Bölgedeki başlıca akarsular Asi, Ceyhan ve Seyhan nehirleridir.
- Doğudan batıya doğru akan ve Akdeniz'e dökülen Asi Nehri, bölgenin önemli nehirlerindendir.
- Beyşehir, Eğridir, Burdur ve Suğla gölleri bölgedeki başlıca doğal göllerdir.

5. **İklim ve Yaşam:**
- Akdeniz Bölgesi'nde hakim olan iklim Akdeniz iklimidir; yazları sıcak ve verimsiz, kışları ılık ve yağışlıdır.
- Dağların denize bakan yamaçlarında ve arkalarındaki çukur alanlarda karasal etkilerin arttığı bir iklim tipi görülebilir.
- Turizm açısından bu iklim yapısı bölgenin tercih edilir bir tatil noktası olmasını sağlamıştır.

Bu bilgiler, Akdeniz Bölgesi'nin coğrafi yapısı, doğal güzellikleri ve iklim özellikleri hakkında kapsamlı bir görünüm sağlamaktadır.