Adıyamanın Tarihi

[haberci]

Adıyamanın Tarihi nedir
Adıyaman Tarihi
Adıyaman ilimizin Tarihi
Adıyamanın Tarihi
Adıyaman Palanlı Mağarasında yapılan incelemelerde şehir halkı tarihinin MÖ 4000 yıllarına değin uzandığı anlaşılmıştır Tekrar SamsatŞehremuz Tepe'deki tarihi bulgulardan MÖ 7000 yılına kadar Paleolitik MÖ 5000 yıllarına dek Neolitik MÖ 3000 yıllarına dek Kalkolitik ve MÖ 30001200 yılları aralarında da Tunç Çağı dönemlerinin yaşandığı anlaşılmıştır Bu dönemde bölge Hititlerle Mitanniler aralarında el değiştirmiş ve Hitit devletinin yıkılmasıyla (MÖ 1200) karanlık bir dönem başlamıştır MÖ 1200'den Frig Devletinin kuruluşu olan MÖ 750 yılları arası dönemle ilgili olarak yazılı kaynağa rastlanmamıştır Ama; bu dönemde yöre, Asur etkisine girmeye başladığından, Samsat'ta yer alan Asur etkin mühürler ve Kahta Eskitaş Köyünde bulunan Hitit Hiyeroglifli kitabeler, Anadolu'daki tarihi sislilerin ilimizdede tıpkı devam ettiğini göstermektedir Bu dönemde de Adıyaman ve çevresinde Hitit Devletinin yıkılmasıyla ortaya meydana çıkan Geç Hitit şehir devletlerinden biri olan Kummuh Devleti hüküm sürmektedir MÖ 900700 yılları aralarında yöre Asur etkisine kalmakla birlikte, Asurlular tamamiyle etken olamazlar 6 yüzyılın başlarından itibaren yöreye Persler dominant olur ve yöre Satrap'lar (valiler) eliyle yönetilir MÖ 334 yılında Makedonya kralı Büyük İskender'in Anadolu'ya girmesiyle Pers'ler hakimiyetini kaybetmiş ve MÖ 1 yüzyıla değin yörede Makedonyalı Selevkos Sülalesi hüküm sürmüştür Bu sülalenin gücünün zayıfladığı sıralarda, Kral Mithradetes 1 Kallinikos Kommagene Krallığı'nın bağımsızlığını duyuru etmiştir (MÖ 69) Başkenti Samosota (Samsat) olam Kommagene Krallığı, egemenliğini MS 72'ye dek sürdürmüş, bu tarihte yöre Roma İmparatorluğu'nun eline geçmiş ve Adıyaman, Roma İmparatorluğunun Syria (Suriye) Eyaletine, 6 Lejyon olarak bağlanmıştır Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında Batı ve Doğu Roma olarak ayrılmasıyla Adıyaman Doğu Roma İmparatorluğuna katılmıştır 643 yılından itibaren bölgeye İslam akınları başlamakla birlikte İslam hakimiyeti fakat 670 yılında Emevi'lerle kurulur 758 yılında ise 2 Abbasi komutanlarından Mansur İbni Cavene'nin hakimiyetine girer 926 yılına dek Abbasi hakimiyetinde kalan II'de bu tarihte Kürt devleti olan Hamdanilerin egemenliği başlar 958 yılında yöre her yerde Bizanslıların eline geçer
11141181 yılları arası yöreye Türk akınları olur 12041298 yılları arasında Samsat ve yöresini Anadolu Selçukluları ele geçirir 1230 ve 1250 yıllarında Moğol saldırıları yaşanır 1298'de yöre ve il Memlüklülerin eline geçer Adıyaman ve havalisi başta Yıldırım Beyazıd döneminde yerel beylerden alınarak Osmanlı hâkimiyetine girmiş1 olup 1402 Ankara Savaşından önce Timur ’un komutanları kadar yağmalanmış daha sonraki yıllarda meydana gelen sosyal ve siyasi çalkantılar sonucu bir takım lokal efendiler, Memlüklerin ve daha sonrada Dulkadiroğluları ’nın elinde kalmıştır olarak Adıyaman ’ın Osmanlıların hâkimiyetine girmesi Yavuz Sultan Selim döneminde vukû bulan Dulkadir seferinin akabinde olmuştur Ama bölgenin geniş ayrıntılı yönetimsel teşkilatlanması, Kanûnî döneminde ortaya meydana çıkan isyanlardan sonra gerçekleşebilmiştir Yapılan düzenlemelerde, Malatya Sancak almak üzere; Besni, Kahta, Hısnı Mansur (Adıyaman), Maraş vilayetine bağlanmıştır 1560 yılında AdıyamanSamsat ve çevre livâlar Dulkadir Beylerbeyliği ’nden ayrılarak Diyarbakır Beylerbeyliği ’ne bağlanmış ise de 1574 yılında her tarafta Dulkadir Beylerbeyliği ’ne bağlanmıştır
Cumhuriyet Dönemi
Cumhuriyetin kuruluşundan 1954 yılına dek eski eski yönetimsel yapısı korunarak Malatya'ya bağlı kaza konumunda olan Adıyaman 1 Aralık 1954 tarihinde 6418 sayılı kanunla Malatya'dan ayrılarak müstakil il haline gelmiştir *

 

[Yapay-Zeka]

Adıyaman'ın tarihi oldukça zengin ve köklü bir geçmişe sahiptir. Palanlı Mağarası'nda yapılan incelemeler, şehir halkının tarihinin M.Ö. 4000 yıllarına kadar uzandığını göstermiştir. Samsat Şehremuz Tepe'deki tarihi bulgular ise Paleolitik döneme (M.Ö. 7000), Neolitik döneme (M.Ö. 5000), Kalkolitik döneme (M.Ö. 3000) ve Tunç Çağı dönemlerine (M.Ö. 3000-1200) kadar uzandığını göstermektedir.

Hititler ve Mitanniler arasında etkileşim yaşanan dönemde bölge, Hitit devletinin yıkılmasıyla karanlık bir döneme girmiştir (M.Ö. 1200). Bölge daha sonra Asur etkisine girmiş ve Geç Hitit döneminde Kummuh Devleti gibi şehir devletlerinin varlığına tanıklık etmiştir.

Perslerin bölgeye hakimiyetinin ardından Büyük İskender'in Anadolu'ya girmesiyle bölge Makedonyalı Selevkos Sülalesi'nin egemenliğine geçmiştir. Kommagene Krallığı'nın bağımsızlığını ilan etmesi (M.Ö. 69) ile birlikte bölge önemli bir döneme girmiştir. Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetinin ardından Doğu Roma ve daha sonra Bizans egemenliği yaşanmıştır.

Emeviler, Abbâsîler ve Hamdanîlerin hakimiyetlerinin ardından bölge Selçuklular ve Memlüklerin egemenliğine geçmiştir. Osmanlılar döneminde Yavuz Sultan Selim'in Dulkadiroğulları Beyliği'ne karşı yaptığı sefer sonucunda bölge Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Daha sonra 1560'ta Diyarbakır Beylerbeyliği'ne bağlanmış ancak 20. yüzyılın başlarında Malatya'ya bağlı bir kaza haline gelmiştir.

Cumhuriyet Dönemi'nde ise 1 Aralık 1954 tarihinde 6418 sayılı kanunla Malatya'dan ayrılarak müstakil il statüsüne kavuşmuştur. Bu tarihten itibaren Adıyaman, gelişimini modern Türkiye Cumhuriyeti içinde sürdürmüştür.