Abdullah ibni vehb Kimdir Hayatı

[SoruCevap]

ABDULLAH İBNİ VEHB

Mısır'da yetişen alim ve velilerden İsmi Abdullah bin Vehb elFihri, kunyesi EbU Muhammed'dir 742 (H125) senesinde doğdu 812 (H197) senesinde vefat etti Fıkıh ve hadis ilminde guvenilir ve fazilet sahibi bir zat idi

Abdullah ibni Vehb, kucuk yaşta ilim tahsiline başladı İlim oğrendiği hocalarının sayısı uc yuz yetmiş civarındadır Bunların en meşhurları İmamı Malik, Havye bin Şureyh, Said bin Ebi EyyUb, Leys bin Sa'd, Suleyman bin Bilal, İbni Cureyc, Sufyanı Sevri veSufyan bin Uyeyne hazretleri gibi buyuklerdir İmamı Malik hazretlerinin derslerinde kemale gelip olgunlaştı İmamı Malik, Abdullah bin Vehb'e yazdığı mektuplarında; Mısır'ın fakihi (fıkıh alimi) EbU Muhammed Muftidiye hitab ederdi Bundan başkasına fakih diye hitab etmez ve yazmazdı Abdullah bin Vehb'e ayrıca Divanul ilmyani İlmin kutuphanesi denilmiştir Hadisi şerif ilminde hafız, yuz bin hadisi şerifi, ravileri ile birlikte ezbere bilen unvanı verildi Kendisinden rivayet edilen hadisi şeriflerin sayısı yuz bin civarındadır İmamı Malik'in talebelerinden, hocası tarafından en cok sevilen ve sunneti en iyi bilen olduğu rivayet edilmektedir Ahmed bin Salih; İbni Vehb'den daha fazla hadisi şerif rivayet eden birini tanımıyorumdedi

Hazreti Abdullah bin Vehb, fıkıh ilminde de cok yuksek idi Bu yuzden, kendisi icin; Hadis ilmi ile fıkıh ilmini cem' edenbuyruldu Bir defasında, İmamı Malik'in huzurunda, İbni Kasım ile İbni Vehb'den bahsediliyordu İmamı Malik; İbni Vehb butun ilimlerde alimdir İbni Kasım ise sadece fakihdirbuyurdu

Medine ahalisi bir meselede ihtilaf ettikleri vakit, İbni Vehb'in gelmesini beklerler, geldiği zaman ihtilaf ettikleri meseleyi kendisine arzedip verdiği fetvayı kabUl ederlerdi

Abdullah ibni Vehb buyurdu ki: Allahu teala beni, İmamı Malik ve Leys bin Sa'd vesilesi ile dalalete duşmekten kurtardıBu nasıl oldu?diye sordular Ben hadisi şerifleri toplamakla meşgUl iken, bana ulaşan ceşitli rivayetler karşısında şaşırıp kalmıştım Ne zaman ki, İmamı Malik ve Leys bin Sa'd hazretleri ile karşılaştım Onlar beni, şu rivayeti al, şunları alma Bu hadisi şerifin manası şudur Şunun manası şoyledir, diye ikaz ettiler Boylece şaşırmaktan ve dalalete duşmekten kurtuldumbuyurdu

Bir defa, zamanın halifesi, kendisine mektup yazıp, kadı olması icin teklifte bulundu ise de, mesUliyetinin cok ağır olması sebebiyle kabUl etmedi Nicin kabUl etmiyorsunuz? Allahu tealanın kitabı, ResUlullah'ın (sallallahu aleyhi ve sellem) sunneti ile hukum verirsinizdiyenlere; Bilmiyor musunuz? Kıyamet gunu alimler peygamberler ile ve kadılar sultanlar ile beraber haşr olunacaklar, beraber diriltileceklerbuyurdu

Oğrendiği ilmi başkalarına da oğretti Bu şekilde yetiştirdiği talebelerin en meşhurları arasında kardeşinin oğlu, Ahmed bin YUsuf etTenisi, Ahmed bin Salih elMısri, İbrahim bin Munzir, Yahya bin elMekabiri bulunmaktadır

Yahya bin Bekir diyor ki: Hazreti Abdullah ibni Vehb'in omrunun ucte biri, kendi nefsini terbiye ve hesaba cekmekle, ucte biri ilim oğretmekle ve ucte biri de hacca gidip gelmekle gecmiştir

Otuz altı defa hac ettiği rivayet edilmektedir

İmamı Ahmed bin Hanbel'e İbni Vehb hakkında sordular Buyurdu ki: İbni Vehb akıllı, din ve salih ameller sahibidir

Abdullah ibni Vehb hazretleri bir gun bir kimsenin; (Kafirler) (Cehennem) ateşinin icinde birbirleriyle cekişirlerken, zayıf olanlar, o buyukluk taslıyanlara; Biz size uymuştuk, şimdi ateşin birazını bizden savabilir misiniz?derler(Mu'min sUresi: 47) ayeti kerimesini okuduğunu işitti Titremeye başladı ve uzun muddet kendisine gelemedi

Bir gun talebeleri kendisine; Korktuğumuzdan emin olmak icin ne yapalım?dediler O zaman onlara Peygamber efendimizin şu hadisi şerifini okudu:

Biriniz bir yere indiği zaman, (EUzu bikelimatillahittammati min şerri ma haleka) desin Cunku oradan gidinceye kadar hic bir şey ona zarar ve kotuluk yapmaz

Yine kendisinden; duanın kabUl edilmesi, hayır ve misafire ikramdan soruldu O zaman şu hadisi şerifleri okudu:

Kul gunah veya kat'ı rahm (sılayı rahmi terk) davasında bulunmadıkca ve acele etmedikce duası kabul edilirEshabı kiram; Ya ResUlallah, acele etmek nedir?diye sorunca; Dua ettim de kabul edildiğini gormedim der ve o anda vaz gecerek duayı bırakırbuyurdular

Bir kimse Peygamber efendimize sual edip Muslumanların hangisi daha hayırlıdır?dedi ResUlullah (sallallahu aleyhi ve sellem); Elinden ve dilinden muslumanların emin olduğu kimsedirbuyurdu

Her kim Allah'a ve ahiret gunune iman ederse ya hayır işlesin, yahud sussun Her kim Allah'a ve ahiret gunune iman ederse, komşusuna ikram etsin Her kim Allah'a ve ahiret gunune iman ederse, misafirine ikram etsin

Bir gun huzurunda kendisinin telif ettiği Kitabu Ahvalil Kıyame isimli eserinden, kıyamet hallerine ait mevzular okunuyordu Kitap bittiğinde, benzi sararmış, yuzunun kanı cekilmişti Bundan sonra hic konuşamadı ve birkac gun sonra vefat etti

Abdullah ibni Vehb'in son sohbetindeki nasihati; Kişinin beğendiği şeyi başkası icin de beğenmesi guzel olur Kendisine faydası olmayanın başkasına faydası olmazşeklinde idi

Abdullah ibni Vehb hazretleri İmamı Malik'den duyduğu hadisi şerifleri, eserleri (Eshabı kiramdan nakledilen sozleri), edeb ve terbiye ile alakalı meseleleri toplayıp ElMucalesat adında bir kitap meydana getirdi Ayrıca, hadis ilmine dair ElCami adlı iki cildlik eseri ve yine Muvattaı Sagir, Muvattaı Kebir, Kitabu AhvalilKıyame ve Tefsirul Kur'an adlı eserleri vardır