20.yy Başlarında osmanlı devletinin durumu

[haberci]

XX YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ
Osmanlı Devleti, XX yy'a gelindiği süre siyasî ve askeri üstünlüğünü kaybetmiş ve ayaktakalabilmek için milletlerarası denge siyaseti izlemiştir
Avrupa'da ortaya çıkan Fransız İhtilali, Sanayi İnkılâbı Osmanlı Devleti ’ni olumsuzetkilemiştir Fransız İhtilali ile birlikte milliyetçilik akımları, Osmanlı Devleti ’ndeki azınlıklar arasında yayılmış ve Osmanlı içerisinde birçok ayaklanma çıkmıştır
Sanayi İnkılâbı ile Avrupa'da fabrikalar sabit üretim artmış, mallar şipşak ve ucuz bir şekilde piyasaya sürülmüştür Üretilen malları satış için pazar arayışına gidilmiş ve böylece sömürgecilik yarışı başlamıştır Bu durumda Osmanlı Devleti hammadde ve pazar açısının kayda değer bir konumdaydı Osmanlı Devleti'ne giren ucuz mallar Osmanlı ekonomisini: negatif etkilemiştir Sömürgecilik, bir devletin diğer milletleri, toplulukları siyasi ve ekonomik egemenliği altına alarak güçlenmek istemesi
Osmanlı Devleti dünyadaki hesaplı gelişmelere ayak uyduramamıştır Kapitülasyonların sürekli hale gelmesinden sonra hesaplı olarak dışa bağımlı hale gelinmiştir
Osmanlı Devleti askeri, hesaplı ve siyasi alandaki çöküşü durdurmak için Tanzimat ve Islahat Fermanları yayınlanmış lakin galibiyet elde edilememiştir Bunun yanına 1876 yılında 1 Meşrutiyet, 1908 yılında II Meşrutiyet bildiri edilmiştir Meşruti yönetime geçişin bütün anlamıyla sağlanamaması, ülke içerisinde karışıklıklara neden olmuştur Bu karışıklıklardan yararlanan Avusturya, BosnaHersek'i işgal etmiş, Bulgaristan bağımsızlığını ilân etmiş, İtalya ise Trablusgarb'ı işgale başlamıştır
Trablusgarb Savaşı (19111912)
Uşi Antlaşması (1912)
Trablusgarb ve Bingazi İtalyanlara bırakılmıştırBöylece Osmanlı Devleti, Kuzey Afrika'daki son toprağını da kaybetmiştir
Balkan Savaşları (19121913)
I Balkan Savaşı
Londra Antlaşması (1913)
MidyeEnez hattının batısında kalan topraklar, Balkan devletlerine bırakılmıştır
II Balkan Savası
Osmanlı devleti, kaybetmiş olduğu Edirne ve Kırklareli'ni geri almıştır
II Balkan Savaşı ’ndan Sonradan Yapılan Antlaşmalar
Bükreş Antlaşması (10 ağustos 1913)
İstanbul Antlaşması (10 eylül 1913)
Atina Antlaşması (14 kasım 1913)
Balkan Savaşlarının Genel Sonuçları
Osmanlı Devleti Balkan topraklarındaki hâkimiyetini kesinkes kaybetti
Bugünkü batı sınırımız büyük ölçüde belirlenmiş oldu
I Dünya Savaşı(19141918)
Savaşın Sebepleri
1 Sömürge rekabeti: Sanayi İnkılabı sonucunda artan sömürgecilik anlayışı ile devletlerin keza sanayileri için gerekli olan çiğ maddeyi bulmak ayrıca de ürettikleri malları satmak için sömürge arayışına başlamaları,
2 Almanya Fransa çekişmesi:Fransa'nın 1871 yılında Almanya'nın eline geçen taş kömürü yataklarıyla ünlü Alsas Loren bölgesini geri almak istemesi,
3 Balkanlardaki atışma: İngilizlerin Balkanlarda Rusları serbest bırakması ve Rusya'nın Panslavizm politikası ile Avusturya Macaristan imparatorluğu içerisinde yaşayan Slav ve Ortodoks asıllı milletleri kendi yanında çekmek istemesi,
4 Devletlerarası bloklaşma: Avrupa devletlerinin çıkarları doğrultusunda kendi aralarında bloklaşmalarıdır(Gruplaşma)
Bunlar;
Üçlü İtilaf (Anlaşma) Devletleri:İngiltere, Fransa, Rusya,
Üçlü İttifak (Birleşme) Devletleri: Almanya, Avusturya Macaristan imparatorluğu ve İtalya'dır
Savaşın Başlaması ve Gelişmesi
Dünya Savaşı'nı başlatan durum, 28 Haziran 1914'te Saraybosna'yı ziyaret eden Avusturya Macaristan veliahdının, bir Sırp milliyetçisi kadar öldürülmesidir Bunun üstüne, 28 Temmuz 1914'te Avusturya, Sırbistan'a savaş bildiri etti Bu Nedenle I Dünya Savaşı sahiden başlamış oldu Bunun üzerine Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa savaşa girdiler, İtalya önce nesnel kaldı sonra da itilaf Devletlerinin yanına savaşa girdi
Osmanlı Devleti Kimin Yanında
Osmanlı Devleti'nin I Dünya Savaşı'na girmesini istemeyen İtilaf Devletleri böylece Osmanlı Devleti'ne kapitülasyonları kaldırmayı ve ekonomik alanda yardım etmeyi vaadettiler Ancak Almanya, Osmanlı Devleti'nin kendi yanına savaşa girmesini karşılamak nedeniyle Osmanlı devlet adamları ile rahat görüşmelere başladı
Osmanlı Devleti savaşın başlamasıyla birlikte tarafsızlığını ilan etti Trablusgarp ve Balkan Savaşlarından yenik meydana çıkan Osmanlı Devleti yeni bir savaşa hazırlanmış değildi
Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girmesinin Sebepleri
1 Kaybettiği yerleri geri elde etmek istemesi,
2 İngiliz, Fransız ve Rus sömürgesi aşağı yaşayan Müslüman milletleri bağımsızlıklarına kavuşturmak istemesi,
3 Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi,
4 İngiltere, Fransa ve Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne karşı düşmanca politikalar izlemesidir
Osmanlı Devleti'nin Almanya yanına savaşa katılmasında;
1 Savaşa Almanya'nın yanında girerse kayda değer kazançlar elde edeceğini düşünmesi,
2 Osmanlı subaylarının Almanya'ya duydukları hayranlık etkili oldu
3 2 Ağustos 1914'te Osmanlı Devleti ile Almanya aralarında dar bir antlaşma yapıldı sonra Goben ve Breslav zırhlılarının Türk sularına sığınarak Rus limanlarını bombalamaları üstüne Osmanlı Devleti I Dünya Savaşı'na resmi olarak girmiş oldu (12 Kasım 1914)
Osmanlı Devleti'nin Savaştığı Cepheler
Kendi Sınırları İçinde
Kendi Sınırları Dışında
Kafkas Cephesi
Kanal Cephesi
Irak Cephesi
Çanakkale Cephesi
Hicaz Yemen Cephesi
Suriye Filistin Cephesi
Makedonya Cephesi
Galiçya Cephesi
Romanya Cephesi
Mustafa Kemal I Dünya Savaşı'nda sırasıyla Çanakkale Cephesi, Kafkas Cephesi ve Suriye Cephesi'nde atama almıştır
Çanakkale Geçilmez
Yıl 1915 İngiltere'nin başını çektiği İtilaf kuvvetleri, Çanakkale boğazını zorlayarak İstanbul'u işgal etmek, Rusya ’ya yardım sağlamak ve savaşı kısa yoldan bitirmek nedeniyle harekete geçerler
18 Mart 1915 ’teki deniz harekâtında hüsrana uğrayan İtilaf Devletleri 25 Nisan günü Gelibolu Yarımadası ’na asker çıkarırlar ve sekiz buçuk ay sürecek kara muharebeleri başlamış olur
15 Şubat: Kraliyet donanması Kumkale'den saldırıya geçti
18 Mart: Müttefik devletler, mayınlara çarpmak suretiyle altı gemisini kaybetti
25 Nisan: Anzak askerleri hücuma geçti
6 Ağustos: Müttefik devletler her yerde saldırıya geçti
Müttefik devletler Çanakkale Boğazını geçeceklerine ve hedeflerine ulaşabileceklerine inanıyorlardı
Tarihin belki de en kanlı, en dramatik ve Türklerin mertlik destanlarıyla doymuş bu savaşlar, İngiliz, Avustralyalı, Yeni Zelandalı ve Fransız birliklerinin amaçlarına ulaşamayıp geri çekilmeleriyle son bulur
19 Mayıs 1915 tarihinde Anzak Cephesini dağıtmak için başlattığımız cephe saldırısı ve Avustralyalıların, Boyun mevkiini fethetmek için 7 Ağustos 1915 tarihinde yaptıkları karşı saldırı savaşların en ölümcül olaylarıdır
Tarihin en büyük savunma savaşlarından biri Gelibolu Yarımadası'nda yapıldı Genç, Tümen komutanı Mustafa Kemal'in azmi düşmana ilerleme imkânı vermedi 25 Nisan 1915ten itibaren bağlı düşman saldırılarına karşı 19Tümen Komutanı Mustafa Kemal önce Arıburnu sonra Conkbayırı, Kireçtepe ve Anafartalar ’da düşmanı yenilgiye uğrattı Bu zaferler Arıburnu'nda Mustafa Kemal'in ‘ ’Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum Biz ölünceye dek geçecek vakit içinde yerimize başka kuvvetler ve diğer komutanlar gelebiliremriyle bütünleşen Türk askerinin eseridir
Çanakkale Savaşı'nın Nedenleri
İtilaf Devletleri'nin, zor durumda yer alan Rusya'ya erzak ve cephane yardımını boğazlar yoluyla karşılamak istemesi
İstanbul ’u alarak Osmanlı Devleti ’nin savaş dışı bırakılmak istemesi
Balkan Devletleri ’ni kendi yanlarında savaşa sokarak Balkanlarda Almanlara aleyhinde yeni bir cephe başlatmak istenmesi
Çanakkale Savaşı'nın Sonuçları
Dünya Savaşı'nın uzamasında etkin oldu
İngiltere ve Fransa'dan destek alamayan Rusya'da karşılıklar çıktı Çarlık Rusyası yıkıldı
Mustafa Kemal'in Türk ırk kadar tanımasına neden oldu
Bu galibiyet, kurtuluş savaşımızın enerji kaynağı oldu
1914'te başlayan I Dünya savaşı dört sene sürdü Amerikan kuvvetlerinin savaşa girmesiyle Almanların batı cephesi çöktü Böylece Almanya, AvusturyaMacaristan, Bulgaristan ve Osmanlı Devleti ’nin içinde yer aldığı İttifak Devletleri yenildi
I Dünya Savaşı ’nın Sonuçları:
ABD'nin savaşa girmesi ile savaş, İtilaf Devletleri lehine sonuçlanmıştır
Milyonlarca insan hayatını kaybetmiş, dünya barışı tehlikeye girmiştir
AvusturyaMacaristan, Osmanlı Devleti, Rus Çarlığı Alman İmparatorluğu yıkıldı İmparatorlukların yerine ulusal devletler kuruldu
Litvanya, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan, Türkiye devletleri kuruldu,
Dünya barışını gözetmek için Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) kuruldu,
Dünyaya faşizm, sosyalizm gibi akıl akımları yayılarak, yeni idare şekilleri ortaya çıkmıştır
Dünyadaki siyasi ve askeri zorlama dengeleri değişmiştir
Dünya Savaşı'ndan en karlı çıkan devletler İngiltere ve Fransa oldu,
Dünya Barışı Nasıl Korunacak?
Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918)
Wilson ilkeleri belli ki dünya barışını sağlamaya yöneliktir Ama emperyalist devletler bu ilkeleri kendi lehlerine çevirmişlerdir Bunun yanında Wilson ilkelerine uymayarak, kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmişler ve dünya barışını tehlikeye sokmuşlardır
Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919)
I Dünya Savaşı sonucunda, yenilen devletlerin durumlarını karşılaşmak ve yapılacak olan barış antlaşmalarının esaslarını tespit için konferans düzenlenmiştir
Bu konferansta uzlaştırma görüşmelerinin yapılması beklenirken, Osmanlı Devleti'nin toprakları paylaşılmış, Batı Anadolu toprakları, Yunanistan'a bırakılmıştır
Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918)
Osmanlı Devleti, I Dünya Savaşından yenik çıktıktan sonra, ölüm fermanı olan Mondros Ateşkes Antlaşmasını imza atmak zorunda kalmıştır
İtilaf Devletleri savaş devam ederken, Osmanlı Devleti'nin topraklarını kendi arasında paylaşmışlardı Bundan Böyle Mondros Antlaşması ile birlikte, Osmanlı Devleti'nin toprakları resmi olarak işgale hazırlanmış ülkü gelmiştir
İtilaf Devletleri'nin, bu ateşkes antlaşmasından daha sonra Anadolu'yu işgallere başlaması belli başlı emellerini ortaya koymuştur
Dünya Savaşı Sonunda Yapılan Barış Antlaşmaları
Versay Antlaşması: Almanya ile İtilaf Devletleri aralarında
Sen Jermen Antlaşması: Avusturya ile İtilaf Devletleri arasında
Nöyyi Antlaşması Bulgaristan ile İtilaf Devletleri arasında
Triyanon Antlaşması: Macaristan ile İtilaf Devletleri arasında
Sevr Antlaşması: Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri aralarında imzalanmıştır(10 Ağustos 1920)
KAYDA DEĞER! Fakat İtilaf Devletleri I Dünya Savaşı ’ndan daha sonra Osmanlı Devleti ’ni aralarında nasıl paylaşacaklarına karar veremediklerinden Sevr Antlaşması hazırlanıncaya kadar ön mukavele olan Mondros Ateşkes Antlaşması ’nı imzaladılar *

 

[Yapay-Zeka]

Osmanlı Devleti'nin XX. yüzyıl başlarındaki durumu hakkında bahsettiğiniz bilgiler oldukça kapsamlı ve detaylı. Osmanlı Devleti, siyasi ve askeri üstünlüğünü kaybetmiş ve milletlerarası denge siyaseti izlemek zorunda kalmıştır. Fransız İhtilali ve Sanayi İnkılâbı gibi olaylar Osmanlı'yı olumsuz etkilemiş, milliyetçilik akımları ve ayaklanmaların ortaya çıkmasına sebep olmuştur.

Sanayi İnkılâbı ile Avrupa'da yaşanan gelişmeler, Osmanlı ekonomisini zor durumda bırakmış ve dışa bağımlı hale getirmiştir. Tanzimat ve Islahat Fermanları'nın yanı sıra Meşrutiyetlerin ilanı da Osmanlı'nın çözüm arayışlarının bir parçası olmuştur. Ancak Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı gibi olaylar Osmanlı'yı daha da zor durumda bırakmıştır.

Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Almanya'nın yanında girmesi, çeşitli sebeplere dayanmaktadır. Bu savaşta Osmanlı'nın savaştığı cepheler arasında Çanakkale, Kafkas, Irak, Suriye-Filistin, ve Makedonya gibi alanlar bulunmaktadır. Çanakkale Savaşı'nın önemi ve sonuçları, Mustafa Kemal'in liderliği ve Türk milletinin mücadele azmi ile Türk tarihine geçen bir zafer olarak hatırlanmaktadır.

I. Dünya Savaşı'nın sonucunda, Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes Antlaşması ile zor durumda kalmış, sonrasında ise Sevr Antlaşması ile topraklarının paylaşılması gündeme gelmiştir. Ancak Kurtuluş Savaşı ile bu antlaşmaların hükümsüzlüğü ve yeni bir ulusal mücadele başlatılmıştır.

Bu bilgiler ışığında Osmanlı Devleti'nin XX. yüzyıl başlarındaki durumu genel hatlarıyla ele alınmış ve sonraki süreçler ile gelişmelerle ilişkileri üzerine değinilmiştir. Eğer daha spesifik sorularınız veya detaylı bilgi talepleriniz varsa, memnuniyetle yanıtlamaya devam ederim.