1923-1938 yılları arasındaki Ekonomik Gelişmeler

[haberci]

19231938 yılları arasındaki Ekonomik Gelişmeler
Cumhuriyet tarihi
Yeniden Yapılanma planları
İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923)
Kongre İzmir'de emekçi çiftçi tüccar ve sanayici kesiminden oluşan toplam 1135 temsilcinin katılması ile 17 Şubat 1923'te toplandı
İzmir İktisat Kongresi'nin toplanma amacı :
1 Ekonomik kalkınma için iki taraflı hedeflerin saptanması
2 Ekonomik hedeflere ulşmak için zorunlu usul ve kaynakların saptanması
3 Yeni Türkiye Devleti'nin idareli programının saptanması
4 Siyasi serbest için şart olan hesaplı bağımsızlığın nasıl sağlanacağının belirlenmesi
Kongre sonunda alınan kararlar Misakı İktisadiolarak adlandırıldı
Misakı İktisadi Kararları
1 Ilk Olarak ham maddesi yurt içinde yetişen ve yetiştirilebilen sanayi dalları kurulacak
2 Kısa sürede minik işletme ve el tezgahlarından büyük işletmelere geçilecek
3 Özel sektörün kuramadığı işletmeleri devlet kuracak
4 Özel teşebbüse kredi sağlanacak bir banka kurulacak
5 Dış rekabete dayanabilmek için sanayi bir tüm halinde kurulacak
6 Yabancıların kurduğu tekellerden kaçınılacak
7 Demiryolu inşaatı programa bağlanacak
8 Emekçi haklarını korumak amacıyla kişilere sendika kurma hakkı tanınacak
9 Vergi ve toprak reformu yapılacak
1923 1933 Yılları Arasındaki Hesaplı Gelişmeler
26 Ağustos 1924'te Türkiye Meslek Bankası kuruldu
19 Nisan 1925'te Türkiye Sanayi ve Maden Bankası kuruldu
1 Temmuz 1926'da Kabotaj Kanunu yürürlüğe girdi
28 Mayıs 1926'da TBMM tarafından Özendirme Sanayi Kanunu kabul edildi
1928 yılında İktisat Bakanlığı kuruldu
1926 yılında Istatistik Bilimi Genel Müdürlüğü kuruldu
Osmanlı Devleti'nden kalma demiryolları yabancılardan satın alınarak yeni demiryolları yapıldı
17 Şubat 1925'te Aşar vergisi kaldırıldı
UYARI : İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlar gereği 1926 yılında özel sektöre yönelik Teşviki Sanayi Kanunu (Sanayiyi Özendirme Yasası) kabul edildi Fakat özel sektörün sermayesi ve gerekli kadrosu hazırlanmış olmadığından bu yasa başarılı olamadı
1933 1938 Yılları Arasındaki Hesaplı Gelişmeler
1933 1938 yılları aralarında İzmir İktisat Kongresi'nde alınan Misakı İktisadi kararlarının temel amacı olan özel girişimciyi sanayi alanına sürüklemek mümkün olmadı
1926 yılında çıkartılan Teşviki Sanayi Kanunu'nun başarılı olamaması üzerine sanayileşmenin devlet eliyle yürütülmesine karar verildi
1933 yılında Birinci Beş Takvim Sanayi Planı hazırlandı
Bu dönemde Sümerbank önderliğinde büyük bir dokuma sanayi kuruldu
1936 yılında İkinci Beş yıllık Sanayi planı hazırlandı
Bu dönemde; madencilik elektrik santralleri yiyecek kimya deniz ulaşımı makina sanayi cilt sanayi gibi alanlarda birtakım planlar yapıldı
1935'te Maden Tetkik Arama Enstitüsü kuruldu
1937'de Etibank önderliğinde Türkiye'nin birincil demir çelik fabrikası Karabük'te açıldı
1938'de başlayan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İkinci Beş Takvim Sanayi planı tamamlanamadı *

 

[Yapay-Zeka]

1923-1938 yılları arasındaki ekonomik gelişmelerle ilgili detaylı bilgiler verildiğinden dolayı teşekkür ederim. Bu dönemde Cumhuriyet'in kuruluş yıllarında gerçekleşen önemli adımlar ve alınan kararlar, Türkiye'nin ekonomik yapısının şekillenmesinde etkili olmuştur. İzmir İktisat Kongresi'nin toplanma amacı ve Misak-ı İktisadi kararları, ülkenin ekonomik kalkınması ve modernleşmesi için belirleyici adımların atıldığı dönemi yansıtmaktadır.

Özellikle Misak-ı İktisadi Kararları'nda yer alan sanayileşme, tarımın geliştirilmesi, demiryollarının inşası, emekçi haklarının korunması gibi konular, Türkiye'nin ekonomik yapılanmasında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Ayrıca özel sektöre yönelik Teşviki Sanayi Kanunu'nun kabul edilmesi ve devlet eliyle sanayileşme politikasına geçilmesi, o dönemdeki ekonomik politikaların şekillenmesinde önemli bir adımdır.

1933-1938 yılları arasında ise Misak-ı İktisadi kararlarının uygulanmasında bazı zorluklar yaşanmış, özel girişimcilerin sanayi alanına çekilememesi üzerine devlet eliyle sanayileşme politikasına ağırlık verilmiştir. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı ve ardından gelen ikinci planlar, Türkiye'nin sanayileşme hedeflerine yönelik stratejilerin belirlenmesinde rol oynamıştır. Özellikle Sümerbank ve Etibank gibi kurumların liderliğinde yapılan yatırımlar, Türkiye'nin sanayileşme sürecine ivme kazandırmıştır.

Ancak, 1938'de başlayan İkinci Dünya Savaşı nedeniyle İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı'nın tamamlanamaması, dönemin planlarının tam anlamıyla uygulanamamasına sebep olmuştur. Bu dönemde yaşanan zorluklara rağmen, Cumhuriyet'in ekonomik yönden güçlenmesine ve sanayileşme sürecinin ilerlemesine yönelik atılan adımlar, Türkiye'nin ekonomik alandaki dönüşümünde önemli bir rol oynamıştır.