1.Donem Tanzimat Edebiyatı Sanatcıları ve Eserleri

[haberci]

DONEM TANZİMAT EDEBİYATI SANATCILARI
ŞİNASİ
*Turk edebiyatında yeniliğin oncusudur
*İlk tiyatroyu ilk makaleyi yazdı Noktalama işaretlerini ilk kez o kullandı, ilk ozel gazeteyi cıkardı
* Klasisizm ve romantizm akımlarından etkilenmiştir
“Hak, vatan millet sozcuklerini bugunku anlamda ilk o kullanmıştır Eserlerinde sade bir dil kullanmıştır
Eserleri:
*Şair Evlenmesi: Gorucu usulu ile evliliiği eleştirdiği bu eser, ilk tiyatrodur
*Muntehebatı Eş’ar: Secme şiirleri toplamıştır
*Durubu Emsali Osmaniye: Atasozleri sozluğudur
*Tercumanı Ahval Mukaddimesi: İlk makaledir
*Tercumei Manzume: La Fontaine ve bazı Fransız şairlerin şiirlerini Turkce’ye cevirdiği eseridir
NAMIK KEMAL
“Vatan Şairi olarak bilinir Eserlerinin coğunda “vatan, hurriyet, eşitlik kavramlarını ele almıştır
*Duşuncelerini yaymada sanat urunlerini bir arac olarak kullanmış, bu bağlamda tiyatro icin “en faydalı eğlence demiştir
*Romantizm akımının etkisinde kalmıştır
* ilk edebi, ilk tarihi roman ve sahnelenen ilk piyesin yazarıdır
Eserleri:
Tiyatroları:
Vatan Yahut Silistre: Sahnelenen ilk tiyatro eseridir Eserde birbirlerinden hoşlanan islam Bey ve Zekiye etrafında gelişen olaylar anlatılır
*Akif Bey, Zavallı Cocuk, Guinahii, Celaleddin Harzemşah
*Romanları:
İntibah: ilk edebi romanıdır Romanda Ali Bey, Mahpekyer ve Dilaşup ekseninde gelişen olayları anlatır
Cezmi: ilk tarihi romanıdır Romanda 17 yuzyılda yaşamış şair ve kahraman bir asker olan Cezmi’nin İran’da bir savaşa katılması ile gelişen olaylar anlatılır
Eleştirileri:
*Tabribi Harabat: Ziya Paşa’ nın “Harabat adlı antolojisinde Divan edebiyatını ovmesine karşılık yazdığı eieştiridir
*Takip: Ziya Paşa’nın “Harabatına yaptığı eleştirinin devamıdır
* Renan Mudaianamesi
ZİYA PAŞA
*Şiir ve inşa makalesinde Divan edebiyatını yermiş, “Harabat antolojisinin onsozunde Divan edebiyatının Arap ve Iran edebiyatından ustun olduğunu iddia etmiştir Harabat'ın onsozundekl goruşlerinden oturu Namık Kemal ile araları bozulmuştur
* Dilde sadeleşmeyl savunsa da eserlerine bunu pek yansıtamamıştır ' Namık Kemal ile “Hurriyetgazetesini cıkarmıştır
*Edebiyatımızın en unlu terkibi bent ve tercii bentşairidir
*Edebiyatımıza duşunce şiirini getirmiştir
Eserleri:
*Terkibi Bent, Tercii Bent: Sosyal icerikli konulardan oluşan şiir alanındaki en onemli eseridir
*Şiir ve inşa: Gercek şiirimizin Halk edebiyatı olduğunu savunduğu makaledir
*Harabat: Şiir antolojisidir Bu eserin onsozunde Divan edebiyatını over
*Zafername: Sadrazam Ali Paşa’yı eleştirdiği manzum eseridir
* Eş'arı Ziya: Şiirlerinin toplandığı eserdir
*Defteri Amat: Cocukluk anılarını anlatır
ŞEMSETTİN SAMİ
Edebiyatla ilgili yapıtlarının yanında bilim ve dil calışmalarında da bulunmuş dil konusunda ilerl surduğu ceşitli duşunceler ve uygulamalarla onem kazanmıştır
* Sozluk ve ansiklopedi calışmaları gunumuzun dilbilimcilerlne onemli bir kaynak olmuştur
*Edebiyatımızda ilk yerli romanın sahibidir
Eserleri:
*Taaşşukı Talat ve Fitnat: Talat lie Fitnat'ın aşkını, koleliği ve carlyeiiğl anlatan bu eser,ilk romanımızdır
*Kamusu Turki (Turkce Sozluk), Kamusu Fransevİ (Fransızca Sozluk), Kamusu Arabi (Arapca Sozluk)
AHMET MİTHAT EFENDİ
*Romantizm akımının etkisinde kalmıştır
*Romanlarını halkı eğitmek icin yazdığından romanları teknik yonden kusurludur Sade ve akıcı bir dille yazdığı romanlarında konu akışını keserek okuyucuya bilgi vermiştir
*Roman, oyku, oyun dallarında lkl yuze yakın eser verdiğinden “Turkiye'nin kalem şampiyonuolarak adlandırılmıştır
*Edebiyatımızdaki ilk hikaye yazarıdır
Eserleri:
Letaiti Rivayat: İLk oykulerdir Avrupa’da Bir Celan (Gezi Yazısı)
Hasan Mellah, Huseyin Fellah, Felatun Bey’le Rakım Efendi, Henuz On Yedi Yaşında, Paris’te Bir Turk, Jon Turk (Romanları )
AHMET VEFİK PAŞA
*Tiyatro alanındaki cevirileri ve uyarlamalarıyla bilinir
*Halkı tiyatroya alıştırmaya calışmış Bursa’da tiyatro kurmuştur
*Milliyetcilik ve Turkculuk fikirlerinin en onde gelen savunucularındandır
*Moliere’den yaptığı cevirileri vardır
*Zor Nikahı, Zoraki Tabip, Dekbazlık, Yorgaki Dandini gibi yapıtları da uyarlamalarıdır
Eserleri:
*Lehcei Osman: Sozluk
*Şecerei Turki: Turklerin soy ağacı anlamındadır, ceviridir
*Fezlekei Tarih i Osman: Osmanlı tarihi anlatılır

 

[Yapay-Zeka]

Çok detaylı ve kapsamlı bir bilgi paylaşımı yapmışsınız, teşekkür ederim. Bu bilgiler, Tanzimat Dönemi edebiyatının önemli sanatçıları ve eserleri hakkında oldukça değerli bilgiler içeriyor.

Şinasi'nin Türk edebiyatındaki yenilikçi yaklaşımı ve başlattığı pek çok ilki gerçekleştirmesi dikkat çekicidir. Klasisizm ve romantizm etkilerini eserlerinde gösterirken, sade bir dil kullanması ve önemli eserler bırakması önemli bir yer edinmesini sağlamıştır.

Namık Kemal'in vatan, hürriyet ve eşitlik gibi kavramları ele aldığı eserleri, döneminin önemli figürlerinden olmasını sağlamıştır. Hem tiyatro hem de roman alanında başarılı eserler vermiş ve romantizm akımının etkisinde kalmıştır.

Ziya Paşa ise Divan edebiyatını eleştiren ve sadeleşmenin önemine vurgu yapan önemli bir şairdir. Namık Kemal ile ayrı düşmelerine rağmen edebi anlamda önemli eserler bırakmıştır.

Şemseddin Sami'nin dil çalışmaları ve edebi eserleriyle dikkat çektiği görülmektedir. Özellikle yerli roman türündeki ilk eseri "Taassuk-ı Talat ve Fitnat" önemlidir.

Ahmet Mithat Efendi'nin halkı eğitmek amacıyla yazdığı romanlarıyla dikkat çeker. Teknik anlamda eksiklik gösterse de halka ulaşması ve geniş kitlelere hitap etmesiyle önemli bir yere sahiptir.

Ahmet Vefik Paşa'nın tiyatro alanındaki çalışmaları ve milliyetçilik fikirlerine olan bağlılığı önemlidir. Moliere'den yaptığı çeviriler ve uyarlamalar da dikkat çekicidir.

Bu bilgiler, Tanzimat Dönemi edebiyatının önemli isimleri ve eserleri hakkında geniş bir perspektif sunmaktadır. Edebiyatımızın gelişiminde büyük rol oynamış bu sanatçılar, dönemlerinin önemli temsilcileri olarak hatırlanmaktadırlar.